Đối Phó Với Sự Giận Dữ

Một trong những cảm xúc phổ biến nhất mà chúng ta trải qua, không phân biệt tuổi tác, đó là sự giận dữ.

Từ việc trẻ con tức giận vì cha mẹ không dẫn đi chơi, đến người lớn tức giận với sếp, đồng nghiệp, rồi lại đến người già tức giận với con cháu không biết hiếu thảo, cơn giận luôn theo ta suốt cuộc đời, lúc nào cũng chờ đợi, làm ta mệt mỏi và hối tiếc.

Hiếm khi ai nghĩ rằng giận dữ mang lại điều tốt lành, bởi khi tức giận, ta không kiểm soát được hành động của mình, từ đó gây ra những hậu quả đáng tiếc.

Khi đã qua cơn giận, hầu hết chúng ta đều nhận ra rõ ràng rằng, sự tức giận mang lại nhiều phiền toái: những cuộc cãi vã vô ích, mất mát trong mối quan hệ, hủy hoại tài sản,... và trên hết là sự bình yên trong ta bị suy giảm.

Vậy tại sao chúng ta vẫn giận dữ mặc cho nó mang lại hậu quả tồi tệ? Và làm thế nào để đối phó với nó?

Nguyên Nhân Cơn Giận

Để hiểu rõ về cơn giận, ta cần hiểu nguyên do của nó, giống như việc chế biến một món ăn cần biết nguyên liệu. Cơn giận có thể bắt nguồn từ các nguyên nhân sau đây:

Thứ nhất, cơn giận được nuôi dưỡng bởi môi trường xung quanh

Cơn giận của chúng ta thường không giống nhau. Khi còn nhỏ, chúng ta có thể tức giận nhanh chóng nhưng cũng có thể quên nhanh. Tuy nhiên, khi lớn lên, cơn giận của chúng ta trở nên mạnh mẽ và kéo dài hơn. Thậm chí, có những người có thể giận từ năm này sang năm khác, đến khi qua đời vẫn còn giận!

Lý do là suốt thời gian, chúng ta sống trong một môi trường mà việc giận dữ trở nên phổ biến và được coi là biểu hiện của sức mạnh hoặc cách để đạt được mục tiêu.

Ví dụ, khi còn nhỏ, nếu chúng ta thấy bạn bè sử dụng sự giận dữ để kiểm soát người khác, chúng ta có thể nghĩ rằng sự giận dữ có thể mang lại quyền lực và sự công nhận từ mọi người. Chúng ta có thể thấy cần phải hét lớn, ăn nhiều để áp đặt người khác mỗi khi có điều không vừa lòng. Thực sự, nếu sống trong một môi trường văn minh, nhiều người cũng im lặng để tránh xung đột. Từ đó, hạt giống của sự giận dữ trong chúng ta được nuôi dưỡng, và chúng ta càng trở nên tự mãn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, trẻ em sinh ra trong môi trường gia đình bạo lực, cha mẹ thường xuyên tức giận, quát mắng cũng có xu hướng sử dụng sự giận dữ như một phương pháp để thể hiện bản thân.

Mỗi khi tức giận, ta thực sự đang mất kiểm soát bản thân

Cơn giận có thể dẫn đến những hậu quả không mong muốn, thậm chí là tai hại

Tìm nguyên nhân sâu xa, cơn giận thường bắt nguồn từ nỗi sợ hãi

Giận dữ thường bắt đầu từ sự lo lắng

Sự phê phán đôi khi làm ta tức giận, nhưng thực ra đó là sự lo lắng về sự đánh giá của người khác

Khi bị tổn thương trong tình yêu, nỗi giận thường đến từ nỗi lo sợ bị bỏ rơi

Những người hay tức giận thường là những người mạnh mẽ và tự tin nhất

Sử dụng kế sách khích tướng là một trong những chiêu thức lâu đời được ưa chuộng nhất

Một ví dụ lịch sử về việc khích tướng và kiểm soát cơn giận

Có thể thấy rằng sự giận dữ có thể được sử dụng để điều khiển người khác

Sự tức giận có thể làm suy yếu khả năng chiến đấu của một người

Bí quyết để kiểm soát cơn giận

Đã biết được nguyên nhân của cơn giận, giống như đã biết được nguyên liệu, bây giờ, chúng ta hãy cùng nấu món 'cách đối trị cơn giận'.

Thay đổi môi trường là một phần quan trọng trong việc đối phó với cơn giận.

Cố gắng không tiếp xúc với môi trường khiến chúng ta nuôi dưỡng cơn giận.

Môi trường có ảnh hưởng rất lớn đến nhân cách và cảm xúc của con người.

Quay về với bản thân và nói 'mình đang giận'.

Trong kinh, Đức Phật có nói về sự đau khổ của con người bằng câu chuyện.

Một người đang đi trong rừng bị một mũi tên bắn vào chân, người này cảm thấy vô cùng đau đớn. Tuy nhiên, sau đó lại có một mũi tên khác bay đến và cắm đúng vào vết thương gây ra bởi mũi tên trước, khiến cho người này đau đớn bội phần.

Lời dạy của Phật nói rằng việc chúng ta đau đớn vì tác động từ bên ngoài là mũi tên đầu tiên. Nhưng việc chúng ta đồng nhất với sự đau đớn đó từ bên trong khiến cho cơn đau tăng gấp bội lần. Việc đồng nhất này chính là mũi tên thứ hai.

Khi giận, người ta thường đồng nhất bản thân với cả cơn giận mà không nhận ra. Họ chỉ nhận ra khi cơn giận đã qua mà không làm được gì, lúc đó mới nói 'Xin lỗi con, mẹ giận quá' hoặc 'Trời ơi, giận quá mất khôn'. Nhưng lúc đó, hậu quả đã xảy ra.

Vì vậy, ngay khi bạn cảm thấy giận dữ bắt đầu nổi lên, hãy quay về với bản thân. Hãy nói trong đầu hoặc thậm chí là nói thành tiếng rằng: 'Xin chào, cơn giận, tôi thấy bạn đang trỗi dậy rồi đấy'. Chỉ cần bạn nhận ra điều này, bạn có thể làm cho cơn giận giảm đi đáng kể.

Hoặc bạn có thể tưởng tượng cơn giận giống như một kẻ thù, luôn chờ đợi để phá hủy sự bình yên trong tâm bạn và khiến bạn đi theo 'khích tướng kế' của kẻ thù. Bạn phải đảm bảo rằng vương quốc của bạn không cho kẻ thù đó leo lên ngôi vị chỉ huy dù chỉ một giây. Hãy nói 'Kẻ thù kia, tôi thấy bạn rồi, bạn muốn trỗi dậy, muốn phá hủy, nhưng tôi không cho phép. Tôi chỉ để bạn chạy lòng vòng trong cung điện như một kẻ hề thôi, còn tôi sẽ vẫn ngồi trên ngôi vị này mà nhìn bạn!'. Hãy nghĩ một chút trong khoảng 10 giây và đọc tiếp nhé.

'BẠN LÀ MỘT THẰNG NGU!'

Kìa, kìa, bạn có chút tức giận phải không? 'Mình đã dành thời gian để đọc đến đây mà thằng tác giả dám chửi mình là thằng ngu à? Thật đáng giận!'

Xin lỗi bạn nhé, nhưng hãy thực hành điều này:

'Xin chào, cơn giận, tôi thấy bạn đang trỗi dậy rồi đấy'

'Xin chào, cơn giận, tôi thấy bạn đang trỗi dậy rồi đấy'

'Thằng giặc kia, tôi thấy bạn rồi, bạn muốn trỗi dậy, muốn phá hủy, nhưng tôi không cho phép. Tôi chỉ để bạn chạy lòng vòng trong cung điện như một thằng hề thôi, còn tôi sẽ vẫn ngồi trên ngôi vị này mà nhìn bạn!'

Trên đây chỉ là một bài thực hành có vẻ đơn giản, nhưng đây chính là phép thực hành của Sư Ông Làng Mai – Thiền Sư Thích Nhất Hạnh đấy, trí tuệ nằm trong sự đơn giản các bạn ạ, hãy nhớ lấy hai câu trên mỗi khi bạn bắt đầu tức giận nhé.

Nếu bạn có khả năng nhận biết khi mình đang tức giận như vậy, thì xin chúc mừng, bạn đã vượt xa Trương Nghi thời Chiến Quốc một vài phần trong việc xử lý cơn giận.

Thứ ba, cần phải loại bỏ nỗi sợ hãi của mình

Như đã nói, khi chúng ta sợ hãi, cơn giận sẽ theo để bảo vệ nỗi sợ hãi đó, vì vậy bằng cách loại bỏ nỗi sợ, cơn giận cũng sẽ biến mất.

Khi bạn cảm thấy bạn trai/bạn gái không còn yêu thương mình, thay vì tức giận, bạn có thể trực tiếp trao đổi với họ về những lo lắng trong lòng, giao tiếp là cách tốt nhất để giải quyết vấn đề, hãy sử dụng nó.

Ngoài ra, bạn có thể học được một sự thật rằng 'mọi thứ đều sẽ qua đi', đúng vậy, mọi thứ rồi cũng sẽ qua đi, kể cả khi bạn đau khổ hoặc vui sướng, hãy nhớ lại một lần bạn buồn đến chết đi được (mất người thân, chia tay người yêu, mất của cải,...) hoặc vui sướng tột độ (trúng số, đậu đại học, có điểm cao, được việc lương tốt,...), bạn sẽ nhận ra rằng những cảm giác đó rồi sẽ qua đi, và cơn giận cũng không ngoại lệ, nó sẽ qua đi như một đợt sóng. Biết được sự thay đổi thường xuyên của mọi thứ, bạn sẽ không còn lo lắng, và cơn giận cũng sẽ tự nhiên biến mất.

Kết

Đối phó với cơn giận đòi hỏi một quá trình thực hành lâu dài, bài viết này chỉ là cánh cửa để dẫn bạn đến việc thực hành (hãy đọc lại phần đối phó với cơn giận ở trên bằng cách không đồng nhất với cơn giận), thực hành càng nhiều, trí tuệ của bạn sẽ càng sáng sủa và cơn giận sẽ chỉ còn nhỏ như hạt cát, dễ dàng xử lý.

Chúc bạn thành công.

Tác giả: Thiện Ý