Đòn bẩy tài chính là gì? Công thức và cách áp dụng Đòn bẩy tài chính

1. Đòn bẩy tài chính là gì?

Đòn bẩy tài chính là công cụ mà nhà đầu tư sử dụng để vay vốn, nhằm tận dụng cơ hội đầu tư và tăng tỷ suất lợi nhuận bằng cách dự đoán giá trị tài sản trong tương lai có thể trả cả vốn và lãi vay, đồng thời thu về lợi nhuận cao hơn. Tuy nhiên, đòn bẩy tài chính cũng tiềm ẩn rủi ro vì:

- Nếu lợi nhuận từ đầu tư đạt hoặc vượt mong đợi, nhà đầu tư có thể đủ khả năng trả cả vốn lẫn lãi vay, đồng thời hưởng lợi từ tỷ suất lợi nhuận cao.

- Nếu lợi nhuận từ đầu tư không đạt như kỳ vọng, nhà đầu tư có thể chịu tổn thất lớn hơn so với việc không sử dụng đòn bẩy tài chính.

Ví dụ, Chị B muốn mua một căn hộ trị giá 2 tỷ đồng nhưng không có đủ tiền, vì vậy cô đã quyết định vay 1.2 tỷ đồng từ ngân hàng để sử dụng đòn bẩy tài chính. Chị thanh toán gốc và lãi vay hàng tháng cho ngân hàng.

Sau 1 năm, Chị B bán căn hộ với giá 2.5 tỷ đồng. Sau khi trừ số tiền trả vay ngân hàng (gồm gốc và lãi vay 10% mỗi năm) là 1.320 tỷ và số tiền trả cho chủ đầu tư là 800 triệu, Chị B thu được lợi nhuận là 380 triệu đồng.

Tuy nhiên, nếu giá bán căn hộ thấp hơn, Chị B có thể không thu được lợi nhuận và còn phải bỏ thêm tiền để trả nợ ngân hàng. Nếu Chị B đợi giá bất động sản tăng, lãi vay có thể trở thành gánh nặng tài chính.

Do đó, việc sử dụng đòn bẩy tài chính tiềm ẩn nhiều rủi ro và nên được thực hiện bởi những nhà đầu tư có kiến thức và khả năng đánh giá thị trường tốt.

2. Ý nghĩa và vai trò của đòn bẩy tài chính

Đòn bẩy tài chính có thể được coi là một con dao hai lưỡi, vừa mở ra cơ hội kiếm lợi nhuận cao, vừa tiềm ẩn nhiều rủi ro cho nhà đầu tư. Trong lĩnh vực đầu tư chứng khoán, hầu hết các nhà đầu tư, dù là cá nhân hay tổ chức, đều sử dụng đòn bẩy tài chính ở mức độ khác nhau.

Nhóm nhà đầu tư thường xuyên sử dụng đòn bẩy tài chính chủ yếu là những người ưa mạo hiểm và thích chiến lược lướt sóng. Công cụ này mang lại một số lợi ích quan trọng như sau:

- Bù đắp cho sự thiếu hụt vốn của doanh nghiệp, giúp duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh và gia tăng tỷ suất lợi nhuận trong tương lai.

- Tăng cường mức lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp nhờ vào việc tận dụng nguồn vốn chủ sở hữu.

- Hoạt động như một 'lá chắn thuế' cho doanh nghiệp, bởi theo quy định, các khoản vay và lãi suất sẽ được tính vào chi phí và khấu trừ khi quyết toán thuế. Điều này giúp doanh nghiệp giảm gánh nặng thuế và duy trì mức lợi nhuận cao.

3. Công thức tính đòn bẩy tài chính

Có hai công thức chính dùng để tính đòn bẩy tài chính:

Công thức tính đòn bẩy tài chính là:

Có hai phương pháp tính toán:

- Cách 1: Tính tỷ lệ nợ so với tổng tài sản (Debt / Asset).

- Cách 2: Tính tỷ lệ nợ so với vốn chủ sở hữu (Debt / Equity).

Ví dụ:

Nếu khoản nợ (D) là 50 triệu và tổng tài sản hoặc vốn chủ sở hữu (Asset hoặc Equity) là 100 triệu, tỷ lệ đòn bẩy sẽ được tính là D/A = 50/100 = 1:2.

Nếu giá cổ phiếu biến động tăng hoặc giảm 5%, nhà đầu tư sẽ thấy lãi hoặc lỗ gấp đôi tỷ lệ đó, tương đương với 10%.

Vậy nên, đòn bẩy tài chính có khả năng khuếch đại gấp đôi lợi nhuận hoặc thua lỗ của nhà đầu tư.

Công thức để tính mức độ ảnh hưởng của đòn bẩy tài chính là:

Xem xét các ví dụ dưới đây:

- Trong trường hợp không sử dụng đòn bẩy, biến động giá cổ phiếu 5% sẽ dẫn đến lợi nhuận hoặc thua lỗ tương ứng 5% cho nhà đầu tư.

- Khi áp dụng đòn bẩy với tỷ lệ 1:10, một biến động giá cổ phiếu 5% sẽ làm lợi nhuận hoặc thua lỗ của nhà đầu tư tăng lên 50%.

- Với đòn bẩy tài chính tỷ lệ 1:50, khi giá cổ phiếu thay đổi 5%, nhà đầu tư có thể chứng kiến lợi nhuận hoặc thua lỗ lên tới 250%.

Điều này cho thấy đòn bẩy tài chính có khả năng khuếch đại mạnh mẽ cả lợi nhuận và thua lỗ của nhà đầu tư tùy theo tình huống.

4. Các dạng đòn bẩy tài chính phổ biến

4.1. Sử dụng vốn vay từ bên ngoài

Có hai phương pháp chủ yếu khi tận dụng vốn vay từ bên ngoài, là một trong những hình thức đòn bẩy tài chính phổ biến.

- Vay vốn từ ngân hàng hoặc tổ chức tài chính để đầu tư và thanh toán lãi theo các kỳ hạn quy định. Tuy nhiên, việc tích lũy nợ lớn có thể làm gia tăng nguy cơ tài chính và thậm chí dẫn đến phá sản.

- Huy động vốn từ các cổ đông: Các công ty cổ phần thường phát hành cổ phiếu để thu hút vốn cho hoạt động kinh doanh, đây cũng là một hình thức đòn bẩy tài chính quan trọng trong lĩnh vực này.

4.2. Tận dụng ý tưởng sáng tạo từ người khác

Đôi khi, chỉ dựa vào ý tưởng cá nhân không đủ để đạt được thành công. Việc sử dụng ý tưởng của người khác, lắng nghe và kết hợp nhiều quan điểm khác nhau là rất quan trọng để xây dựng kế hoạch đầu tư hiệu quả. Hợp tác với những người có cùng chí hướng và khai thác ý tưởng từ họ là rất cần thiết.

4.3. Tận dụng kinh nghiệm từ các nhà đầu tư dày dạn

Học hỏi và kết hợp kinh nghiệm của bản thân với những nhà đầu tư dày dạn sẽ giúp bạn rút ra những nguyên tắc và bí quyết để đầu tư thành công. Đây là cách nhanh nhất để tối ưu hóa kết quả đầu tư và có thể xem là con đường tắt dẫn đến thành công.

4.4. Tận dụng thời gian của người khác để tạo ra giá trị

Các chủ doanh nghiệp thường khai thác thời gian và công sức của đội ngũ nhân viên để sản xuất tài sản một cách nhanh chóng và hiệu quả, thay vì tự mình làm tất cả công việc.

4.5. Thuê người thực hiện công việc thay cho bạn

Hãy thuê nhân viên và ủy thác các công việc mà bạn không có đủ khả năng thực hiện. Đây là một hình thức đòn bẩy mà các doanh nhân thông minh sử dụng để tạo ra sức mạnh cộng hưởng và đạt được thành công trong kinh doanh.

5. Các phương pháp sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả

Khi bạn đối mặt với cơ hội đầu tư mà vốn hạn chế, đòn bẩy tài chính sẽ là công cụ hữu ích giúp bạn nắm bắt cơ hội này. Tuy nhiên, đòn bẩy tài chính cũng đi kèm với những rủi ro nhất định. Hãy tìm hiểu cách sử dụng công cụ tài chính này một cách thông minh và an toàn.

Để khai thác đòn bẩy tài chính một cách hiệu quả trong đầu tư chứng khoán, bạn cần lưu ý những nguyên tắc quan trọng sau đây:

- Đánh giá kỹ lưỡng giá trị các loại chứng khoán, vì giá trị này có thể thay đổi theo thời gian. Do đó, hãy thiết lập chiến lược tài chính với mức độ an toàn cao hơn so với mục tiêu cuối cùng.

- Chỉ nên vay mượn khi bạn có khả năng trả nợ ổn định, để tránh rủi ro tài chính không lường trước được.

- Đặt ưu tiên vào việc quản lý dòng tiền để tối ưu hóa lợi nhuận và duy trì sự ổn định ngay cả khi thị trường có sự biến động.

Để giảm thiểu rủi ro khi áp dụng đòn bẩy tài chính, nhà đầu tư cần lưu ý những điểm sau đây:

Lợi nhuận cao thường đi kèm với nguy cơ lớn, đặc biệt khi sử dụng đòn bẩy để thực hiện các giao dịch quy mô lớn, có thể dẫn đến thua lỗ nếu thị trường biến động mạnh. Do đó, việc xác định mức độ rủi ro trong tình huống xấu nhất và áp dụng các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng.