Đóng kín cửa nhé, Suzume

Đóng kín cửa nhé, Suzume (Nhật: すずめの戸締まり, Hepburn: Suzume no Tojimari, n.đ.: Suzume khóa cửa) là một bộ phim anime Nhật Bản thuộc thể loại hành động viễn tưởng và hài hước do Shinkai Makoto đạo diễn và viết kịch bản. CoMix Wave Films sản xuất và Toho phát hành. Thiết kế nhân vật do Tanaka Masayoshi đảm nhiệm, Tsuchiya Kenichi phụ trách hoạt họa, Tanji Takumi lo phần nghệ thuật. Radwipms sáng tác và trình bày nhạc phim, cùng với Kazuma Jinnouchi thực hiện phần âm nhạc. Lồng ghép trong phim có các diễn viên Hara Nanoka và Miura Akari trong vai nữ chính Iwato Suzume, Hokuto Matsumura trong vai nam chính Munakata Sōta, cùng với Eri Fukatsu, Shota Sometani, Sairi Ito, Kotone Hanase, Kana Hanazawa, Matsumoto Hakuō II, Ryūnosuke Kamiki, Ann Yamane và Aimi trong các vai phụ. Bộ phim kể về một nữ sinh và một chàng trai trẻ đang cố gắng đóng chặt các cánh cửa để ngăn chặn các thảm họa xảy ra trên toàn Nhật Bản.

Shinkai Makoto lấy cảm hứng từ việc chứng kiến ​​sự giảm dân số và gia tăng không gian xanh trong các chuyến công tác khắp Nhật Bản. Ông cũng nhận thấy khu phố Shinjuku, vốn nhộn nhịp, trở nên vắng lặng trong đợt dịch viêm phổi nghiêm trọng. Ông đã kết hợp sự kiện trận động đất và sóng thần Tōhoku năm 2011 vào phim. Đây là bộ phim anime đầu tiên của Shinkai Makoto với phong cách road movie, với bối cảnh xung quanh tỉnh Miyazaki, tỉnh Ehime, thành phố Kobe, tỉnh Tokyo, tỉnh Miyagi và nhiều địa điểm khác.

Bộ phim ra mắt lần đầu vào ngày 11 tháng 11 năm 2022 tại Nhật Bản và tại Việt Nam vào ngày 10 tháng 3 năm 2023. Phim nhận được nhiều lời khen ngợi từ giới chuyên môn và được đề cử giải Quả cầu vàng cho hạng mục Phim hoạt hình xuất sắc nhất.

Tổng quan

Cảnh Quan

Cánh cửa kết nối giữa thế giới của người đã khuất và thế giới hiện tại nơi con người đang sống, từ đó các thảm họa sẽ xâm nhập vào. Mỗi người chỉ có thể bước qua một cánh cửa. Yêu Thạch (要石) là viên đá phong ấn, ngăn chặn các thảm họa. Vị trí của Yêu Thạch thay đổi theo từng thời kỳ.

Bối cảnh chính của bộ phim diễn ra tại các tỉnh Miyazaki, Ehime, thành phố Kobe, cùng với các tỉnh Tokyo và Miyagi. Tỉnh Miyazaki, một trong những địa điểm quan trọng của phim, được chọn để gắn kết với các điển tích từ truyền thuyết và thần thoại Nhật Bản. Tên họ của nữ chính Suzume, 'Iwato', lấy cảm hứng từ Amano-Iwato trong thần thoại. Tỉnh Miyazaki cũng tổ chức một lễ hội cùng tên. Ở Ehime, các điểm tham quan bao gồm cảng Yahatahama cũ và ga JR Yahatahama, với đoạn trailer phát hành vào tháng 10 cho thấy bến phà cũ ở thành phố Yahatahama và cảnh dọc sông Senjo. Tại Kobe, các địa điểm xuất hiện gồm Ga Shin-Kobe, công viên Omoye, Kikuseidai, khách sạn Maya Kanko (di tích văn hóa đầu tiên của Nhật Bản), và phố mua sắm Sannomiya.

Phần sau của phim mô tả cảnh dọc theo Quốc lộ 6, bao gồm các khu vực ở tỉnh Fukushima thuộc loại 'khó quay về' và nhà máy điện hạt nhân Serizawa mà Suzume nhìn thấy từ trên đồi. Shinkai Makoto cho rằng việc sử dụng các phương pháp gián tiếp giúp khán giả nhận thức rằng những cảnh quan này luôn hiện hữu trong lòng Nhật Bản là rất có ý nghĩa. Ông cũng cho biết rằng còn nhiều người ở Fukushima mong mỏi trở về những khu vực khó tiếp cận, và ông không thể hiện chính xác những ngôi nhà bỏ hoang mà không được phép. Do đó, hình dáng và bố trí của các ngôi nhà ở Fukushima là hư cấu, nhưng bầu không khí tổng thể vẫn được giữ nguyên. Quê hương của Suzuya nằm ở khu vực ven biển thành phố Miyako, tỉnh Iwate, với tháp truyền hình gần 'Cổng' được thiết kế dựa trên trạm phát thanh gần Công viên thể thao Miyako, nơi bị ảnh hưởng nặng bởi sóng thần trong trận động đất lớn ở phía Đông Nhật Bản. Con tàu mắc kẹt trong ngôi nhà ở thế giới bên kia liên quan đến Hamayuri – con tàu du lịch bị sóng thần cuốn vào bờ trong trận động đất lớn. Con tàu catamaran mắc cạn trên nóc một ngôi nhà nghỉ hai tầng ở thị trấn Ōtsuchi, ban đầu được giữ lại làm kỷ niệm nhưng sau đó bị tháo dỡ vì lý do an toàn.

Diễn biến

Tại một thị trấn nhỏ ven biển ở Miyazaki, Iwato Suzume, một cô gái 17 tuổi đang học trung học sống cùng dì ở Kyushu, (Vĩnh Hằng). Trong một lần đến trường, cô gặp một chàng trai trẻ đang tìm kiếm những địa điểm bị bỏ hoang. Suzume gợi ý anh ta đến một khu nghỉ dưỡng suối nước nóng cũ và quyết định đi cùng. Tại đó, cô chỉ thấy một cánh cửa đứng đơn độc trên khung. Khi mở cửa, cô nhìn thấy một cánh đồng đầy sao bên trong nhưng không thể bước vào. Khi cố gắng thử lại, cô vấp phải một viên đá (Yêu Thạch) và biến thành một con mèo con. Hoảng sợ, cô vội vàng rời đi và trở lại trường.

Trong bữa trưa, Suzume thấy khói bốc lên từ khu nghỉ dưỡng, điều mà không ai khác nhìn thấy trước khi một trận động đất nhỏ xảy ra. Cô lập tức chạy đến khu nghỉ dưỡng và phát hiện khói từ cửa, cùng lúc đó chàng trai trẻ đang cố gắng đóng cánh cửa lại. Suzume chạy đến giúp và thành công trong việc đóng cửa, nhưng cột khói rơi xuống và gây ra một trận động đất mạnh mẽ.

Suzume đưa chàng trai về nhà để chữa trị vết thương. Anh ta tự giới thiệu là Sōta Munakata, một Bế Sĩ có nhiệm vụ tìm và khóa các cửa ở những nơi bị bỏ hoang để ngăn chặn 'giun đất' từ Vĩnh Hằng gây ra động đất. Sau đó, một con mèo xuất hiện và biến Sōta thành chiếc ghế ba chân anh đang ngồi. Tức giận, 'chiếc ghế' đuổi theo con mèo, và Suzume cùng anh ta lên một chiếc phà đi đến Ehime. Tuy nhiên, con mèo trốn thoát lên một chiếc thuyền khác khiến họ bị kẹt. Sōta giải thích rằng con mèo từng là một Yêu Thạch, và các con giun đã được giải phóng ngay sau khi nó bị gỡ bỏ.

Khi đến Ehime, họ dùng manh mối từ người dân địa phương đã chụp ảnh và gọi con mèo là 'Daijin' để tìm kiếm con mèo ở Shikoku. Với sự giúp đỡ của Chika, một người dân địa phương, Suzume xác định được vị trí con giun và đóng cánh cửa dẫn vào một ngôi trường bỏ hoang. Họ ở lại nhà Chika qua đêm. Sáng hôm sau, Suzume phát hiện Daijin đã đến Kōbe và tạm biệt Chika. Trong một cơn bão trên đường đến Kōbe, một phụ nữ tên Rumi dừng lại và cho Suzume và Sōta đi nhờ. Suzume tình nguyện chăm sóc cặp song sinh của Rumi khi cô ấy phải đi làm. Vào buổi tối, Suzume thấy Daijin và cùng Sōta đuổi theo nó đến một công viên giải trí bỏ hoang, con giun lại xuất hiện, và Sōta buộc phải chia ra để đuổi theo con mèo. Sau khi đóng cửa, Suzume chia sẻ với Sōta về thế giới trong mơ và mẹ của mình.

Ngày hôm sau, Suzume và Sōta đến căn hộ của Sōta ở Tokyo, nơi anh kể cho cô về thần thoại Namazu và cách bình định nó bằng cách đặt hai Yêu Thạch ở đông và tây Nhật Bản. Yêu Thạch phía tây đã trở thành Daijin, còn Yêu Thạch phía đông vẫn chưa được xác định, có thể nằm ở Tokyo. Nếu con giun ở Tokyo xuất hiện, Nhật Bản sẽ bị hủy diệt như thảm họa động đất Kantō năm 1923. Gia đình Sōta đảm bảo tất cả các cánh cửa đều được khóa và anh gánh vác trách nhiệm này từ ông mình đang nằm viện. Tuy nhiên, họ không biết cánh cửa phía đông ở đâu. Lúc đó, Serizawa Tomoya, bạn của Sōta, đến và nói rằng anh muốn gặp Sōta, nhưng Suzume thấy một con giun gần đó. Cô chạy ra ngoài, và Sōta đuổi theo Daijin khi gặp lại, nhưng Daijin bảo Sōta phải trở thành Yêu Thạch mới để ngăn con giun. Sau khi tìm thấy con giun, Sōta leo lên nó, Suzume theo sau và họ lên đến đỉnh. Ở đó, Sōta biến thành Yêu Thạch trong tay Suzume, và cô cầu xin anh quay lại khi con giun bắt đầu rơi xuống. Vì trận động đất có thể gây thiệt hại lớn, Suzume khóc khi đặt Yêu Thạch xuống. Sau đó, Suzume tỉnh dậy trong một hang động và tìm thấy cánh cửa phía đông. Qua cánh cửa, cô thấy Yêu Thạch Sōta và cố gắng cứu anh nhưng không thành. Mặc dù Suzume cầu xin, Daijin nói rằng không thể cứu Sōta. Không bỏ cuộc, Suzume nhờ ông nội đang nằm viện của Sōta, Hitsujirō, giúp đỡ. Ông giải thích rằng việc nhìn thấy con sâu và thế giới Vĩnh Hằng qua cánh cửa chứng tỏ cô đã vô tình vào Vĩnh Hằng một lần trước đây. Cánh cửa mà cô sử dụng lần đầu tiên là nơi duy nhất cô có thể quay lại để cứu Sōta.

Khi gặp lại Tamaki, Suzume bắt đầu hành trình trở về quê hương ở Tōhoku, nơi đã bị tàn phá sau trận sóng thần Tōhoku năm 2011. Serizawa đề nghị cô sử dụng chiếc xe của anh để tìm Sōta, nhưng Tamaki xuất hiện và yêu cầu Suzume về nhà với cô. Khi Suzume từ chối, Tamaki quyết định đồng hành cùng cô, nhưng Suzume không tiết lộ lý do rời đi. Daijin cũng đi cùng cả ba. Tại một trạm dừng nghỉ, Tamaki gợi ý đi xe buýt đến Tokyo mà cô biết từ Minoru, nhưng Suzume từ chối và tức giận nói rằng Tamaki không phải mẹ cô. Khi Daijin kêu lên, Suzume nhận ra Tamaki bị chiếm hữu bởi con mèo đen Sadaijin. Họ tiếp tục lái xe, nhưng Serizawa gặp tai nạn sau khi nghe lũ mèo nói chuyện. Suzume chạy về phía trước và Tamaki đuổi kịp trên một chiếc xe đạp cũ. Tamaki đưa Suzume đến đống đổ nát của ngôi nhà cũ nơi cô đã sống với mẹ, một y tá đã thiệt mạng trong trận sóng thần. Sau một hồi tìm kiếm, cô phát hiện một trang nhật ký trong viên nang thời gian (time capsule) vẽ cánh cửa. Suzume và Daijin cùng Sadaijin bước vào cánh cửa và thành công, sau khi nói với Tamaki rằng cô sẽ cứu người mình yêu.

Khi vào Vĩnh Hằng, Suzume thấy thị trấn của mình sau trận sóng thần. Trong khi Sadaijin đánh lạc hướng con sâu, Suzume kéo Sōta ra khỏi nó. Anh không còn là Yêu Thạch nữa, trở lại hình dạng bình thường. Tuy nhiên, Daijin phải trở lại thành Yêu Thạch. Để ngăn chặn con giun, Sōta cầu nguyện và phục hồi quê hương của Suzume. Sadaijin cũng trở thành Yêu Thạch. Với hai Yêu Thạch trong tay, Suzume và Sōta phong ấn các con giun và mang hòa bình trở lại Vĩnh Hằng. Sōta nhận ra một đứa trẻ là Suzume từ 12 năm trước, và Suzume nhớ lại lần đầu tiên cô vào Vĩnh Hằng khi tìm mẹ. Cầm ghế, cô chạy đến chỗ cô bé, người nhầm lẫn cô với mẹ mình. Suzume nói với cô bé rằng cô không phải mẹ của cô ấy, khiến cả hai Suzume đều xúc động. Cô nhường ghế cho Suzume trẻ và nói về tương lai của cô ấy. Suzume trẻ hỏi cô là ai, và cô trả lời, 'Suzume của ngày mai'. Suzume trẻ rời khỏi Vĩnh Hằng, sau đó được Tamaki tìm thấy 12 năm trước, và Suzume cùng Sōta trở về hiện tại. Sōta trở lại Tokyo, còn Suzume về Kyushu với Tamaki, trên đường thăm những người bạn mới.

Một buổi sáng, khi trở lại Miyazaki, Suzume trên đường đến trường tình cờ gặp lại Sōta, người đang đi trên con đường mà họ đã gặp nhau lần đầu tiên...

Nhân vật

• Hara Nanoka vào vai Iwato Suzume (岩戸 (いわと) 鈴芽 (すずめ), Iwato Suzume)
  • Miura Akari vào vai Suzume lúc nhỏ

Nhân vật nữ chính của bộ phim là một nữ sinh 17 tuổi đến từ Miyazaki, Kyushu, sống cùng dì Tamaki. Cô có kiểu tóc đuôi ngựa buộc bằng dây đỏ. Mẹ cô, Tsubame, đã qua đời trong trận động đất và sóng thần Tōhoku khi cô mới 4 tuổi. Để tìm mẹ trong bệnh viện, cô phải đi qua một cánh cửa, được dì nuôi dưỡng và thường mơ ước về những cánh đồng xanh khi còn nhỏ. Cô có hai người bạn cùng lớp là Aya (絢 (あや), Aya) và Mami (マミ, Mami). Khi mở cánh cửa gây ra thảm họa, cô đã cùng Munakata Sōta bước vào hành trình. Sau khi kết thúc cuộc phiêu lưu, cô tạm biệt Sōta và Serizawa, trở về Miyazaki chuẩn bị cho kỳ thi năm sau và gặp lại Sōta vài tháng sau.

• Hokuto Matsumura vào vai Munakata Sōta (宗像 (むなかた) 草太 (そうた), Munakata Sōta)

Một nhân vật quan trọng trong phim, chàng trai trẻ với mái tóc dài ngang vai, con mắt màu xanh và một nốt ruồi gần mắt trái. Anh là một Bế Sĩ (Tojishi (閉 (と)じ師 (し), Tojishi), có nhiệm vụ đóng các cánh cửa tai họa. Anh tìm kiếm các cánh cửa khắp Nhật Bản và tình cờ gặp Suzume trên đường đến một nơi hoang vắng. Anh là sinh viên năm cuối đại học, mong trở thành giáo viên, sống trong một gia đình khép kín ở Tokyo và quyết định tìm kiếm các cánh cửa để trả lại đất đai cho chủ cũ. Sau khi bị nguyền rủa bởi Daijin và biến thành Yêu Thạch, anh thay đổi quan điểm về sự tồn tại của mình nhờ chuyến đi cùng Suzume. Cuối cùng, anh được Suzume cứu và hẹn gặp lại cô trong tương lai. Anh gặp lại Suzume vài tháng sau đó.

• Eri Fukatsu vào vai Iwato Tamaki (岩戸 (いわと) 環 (たまき), Iwato Tamaki)

Dì của Suzume, em gái của Tsubame, sống ở Miyazaki và có giọng nói đặc trưng của vùng này. Gần 40 tuổi, cô vẫn chưa kết hôn và rất khéo léo trong việc nấu nướng. Sau cái chết của em gái ở tuổi 28, cô đã nhận trách nhiệm chăm sóc Suzume. Dì của Suzume có phần bảo vệ thái quá và hay cằn nhằn. Khi biết Suzume bỏ nhà ra đi, cô đã nghỉ việc để tìm kiếm và nhầm Serizawa với kẻ khả nghi. Cô yêu cầu Suzume về nhà ngay lập tức, dẫn đến cuộc cãi vã giữa họ. Sau khi giải quyết mọi chuyện, cô tiết lộ rằng cô đã được cứu khỏi trận động đất và sóng thần Tōhoku. Trở về Miyazaki, cô cảm ơn những người đã giúp đỡ Suzume và nhận quà lưu niệm từ họ.

• Shota Sometani đảm nhận vai Okabe Minoru (岡部 (おかべ) 稔 (みのる), Okabe Minoru)

Đồng nghiệp của Takami, cô đã sử dụng GPS để xác định vị trí của Suzume khi cô bỏ nhà đi và đoán rằng Suzume đang ở Kōbe. Khi Suzume và Takami quay trở về Miyazaki, cô đã đến thăm và gặp gỡ cả hai.

• Sairi Ito vào vai Ninomiya Rumi (二 (に)ノ宮 (みや) ルミ, Ninomiya Rumi)

Chủ quán bar Haabaa (はぁばぁ, Haabaa) mà Suzume gặp ở Kōbe. Cô có một cặp song sinh nhỏ là Hana (花 (ハナ), Hana) và Sora (空 (ソラ), Sora). Trong chuyến đi của Suzume và Sōta tới Kōbe, quán bar của cô đã chào đón họ, cung cấp thực phẩm và nơi nghỉ ngơi cho cả hai.

• Kotone Hanase đảm nhận vai Amabe Chika (海部 (あまべ) 千果 (ちか), Amabe Chika)

Chika, một cô gái cùng tuổi với Suzume mà Suzume gặp ở Ehime, sống cùng gia đình điều hành một homestay. Gia đình bao gồm bố mẹ, một em trai học tiểu học và một bạn trai mới. Khi Suzume và Sōta đến Ehime, Chika mời họ thưởng thức quýt địa phương, cho họ ở lại nhà mình tạm thời, và chuẩn bị quần áo cùng túi xách cho họ trước khi họ tiếp tục hành trình.

• Kana Hanazawa trong vai Iwato Tsubame (岩戸 (いわと) 椿芽 (つばめ), Iwato Tsubame)

Mẹ của Suzume và chị gái của Tamaki. Cô từng là y tá tại bệnh viện, rất khéo léo trong việc nấu nướng và làm đồ thủ công. Cô đã tặng Suzume một chiếc ghế gỗ nhân dịp sinh nhật. Cô qua đời ở tuổi 34 trong trận động đất và sóng thần Tōhoku.

• Matsumoto Hakuō II trong vai Munakata Hitsujirō (宗像 (むなかた)
  羊朗 (ひつじろう), Munakata Hitsujirō)

Ông của Sōta đang nằm viện ở Tokyo vì sức khỏe suy yếu. Biết về sự tồn tại của Sadaijin, ông ban đầu cho rằng hy sinh vì nhân loại là điều hiển nhiên. Tuy nhiên, khi Suzume đến bệnh viện nhờ ông giúp đỡ để cứu Sōta và đưa cậu trở lại, ông đã cảm động và thay đổi suy nghĩ.

• Ryūnosuke Kamiki đảm nhận vai Serizawa Tomoya (芹澤 (せりざわ) 朋也 (ともや), Serizawa Tomoya)

Serizawa là bạn của Sōta và là sinh viên sư phạm mong muốn trở thành giáo viên. Dù có vẻ thô lỗ, anh thực sự rất quan tâm đến bạn bè và yêu thích các bài hát thời Chiêu Hòa. Mặc dù anh bực tức vì Sōta trượt bài kiểm tra giáo viên, nhưng anh vẫn giúp đỡ Suzuka và Sōta trong chuyến hành trình của họ. Takami ban đầu nghĩ anh là kẻ đã bắt cóc Suzume, nhưng trong suốt chuyến đi, anh đã can thiệp để hòa giải mối quan hệ giữa Suzume và Takami, khiến Takami thay đổi ý kiến và khen ngợi anh là người có tố chất làm giáo viên.

• Ann Yamane trong vai Daijin (ダイジン, Daijin)

Daijin là một chú mèo con màu trắng bí ẩn có khả năng nói tiếng người và biến hình. Người dân địa phương gọi nó là 'Daijin' vì bộ râu trắng và dày của nó khiến nó trông giống một vị quan già. Thực ra, Daijin là một trong những Yêu Thạch phong ấn con giun cánh cửa Miyazaki ở Kyushu. Khi Suzume mở cửa, nó đã di chuyển Daijin ra ngoài. Với khả năng di chuyển mới, phong ấn bị phá, và Daijin đã dẫn dắt Suzume tìm ra cánh cửa. Mặc dù Daijin rất thích Suzume, nhưng lại ghét Sōta và đã nguyền rủa để biến anh thành chiếc ghế màu vàng gãy một chân (thuộc về Suzume). Cuối cùng, Daijin trở lại làm Yêu Thạch và phong ấn lại con sâu.

• Ann Yamane trong vai Sadaijin (サダイジン, Sadaijin)

Yêu Thạch khổng lồ có hình dạng con mèo đen, từng phong ấn con giun đất, đang nằm sâu dưới Hoàng cung. So với Daijin, nó có tính cách trưởng thành hơn và có thể thay đổi kích thước cơ thể theo ý muốn. Sau đó, nó cùng Suzume đến tỉnh Miyazaki, trở lại thành Yêu Thạch và thực hiện việc phong ấn giun đất một lần nữa.

• Aimi trong vai Miki (ミキ, Miki)

Miki là một nữ nhân viên làm việc tại quán của Rumi.

• Kinuyo (絹代 (きぬよ), Kinuyo)

Chủ của cửa hàng tiện lợi và căn hộ của Sōta tại Tokyo là một phụ nữ lớn tuổi. Cô ấy có mối quan hệ với một chủ cửa hàng tiện lợi khác gần căn hộ của Sōta, tên là Karoru (カロル, Karoru)

Sản xuất

Shinkai Makoto đã bắt đầu lên kế hoạch và phát triển bộ phim từ tháng 1 đến tháng 3 năm 2020, hoàn thiện kế hoạch vào tháng 4 cùng năm. Ông viết kịch bản từ tháng 4 năm 2020, chỉnh sửa cốt truyện sáu lần và biên tập thành ba bản khác nhau. Bản thảo cuối cùng được hoàn thiện vào tháng 8 năm 2020. Kịch bản phân cảnh được phát triển từ tháng 9 năm 2020, với đội ngũ sản xuất tạo phác thảo từ tháng 4 năm 2021 và hoàn thiện vào tháng 12 năm 2021. Ngày 22 tháng 10 năm 2022, bộ phim chính thức hoàn thiện và đơn vị phân phối tiết lộ nội dung liên quan đến động đất.

Cảm hứng

Shinkai Makoto đã lấy cảm hứng cho tác phẩm từ cảm giác suy giảm mà ông trải qua khi thăm các vùng đất ở Nhật Bản trong công việc. Ông nhận thấy dân số giảm và không gian xanh ngày càng gia tăng, trong khi cảnh tượng đông đúc ở Shinjuku trở nên tĩnh lặng trong đợt dịch viêm phổi truyền nhiễm. Điều này gợi nhớ cho ông về việc người Nhật trước kia khai hoang đất đai và tôn thờ các vị thần vùng đất trước khi rời đi mà không để lại gì. Suy nghĩ về việc các tàn tích nhân tạo biến mất đã truyền cảm hứng cho ông tạo nên nhân vật Suzume, người đi khắp Nhật Bản để kết bạn với những người bạn mới. Dù cốt truyện và nhân vật của bộ phim khác biệt hoàn toàn so với Dịch vụ giao hàng của phù thủy Kiki, phim vẫn chịu ảnh hưởng sâu sắc từ tác phẩm anime của Miyazaki Hayao. Ông không chỉ muốn tạo ra một bộ phim khiến khán giả đến rạp, mà còn tạo ra một trải nghiệm hoàn hảo từ hình ảnh đến âm thanh. Trong phần tái bút của phiên bản tiểu thuyết, ông nhớ lại những ảnh hưởng của trận động đất và sóng thần Tōhoku năm 2011. Đây là lần thứ ba Kawamura Genki hợp tác với Shinkai Makoto sau Your Name – Tên cậu là gì? và Đứa con của thời tiết.

Ngày 25 tháng 10 năm 2022, Shinkai đã tiết lộ tại cuộc họp báo hoàn thành bộ phim rằng khán giả chính của ông chủ yếu là thanh thiếu niên và ngôn ngữ chung của trận động đất cũng đang dần biến mất. Do đó, ông muốn nắm bắt thời điểm để chia sẻ cảm xúc cùng khán giả. Vào tháng 3 năm 2021, ông chứng kiến cảnh hoa anh đào nở rộ ở Tokyo trong đợt dịch viêm phổi truyền nhiễm, và nhận ra sự đẹp đẽ cũng như sự tàn khốc của thiên nhiên. Chính vì vậy, ông bắt đầu suy nghĩ liệu có thể tạo ra một bộ phim vừa mang tính giải trí vừa thể hiện sự bình tĩnh và sắc nét.

Biên kịch

Shinkai Makoto lấy cảm hứng cho phần kịch bản từ trận động đất và sóng thần Tōhoku năm 2011 cùng đại dịch COVID-19. Từ khi xảy ra trận động đất ở phía đông Nhật Bản, ông đã thực hiện được những điều mà trước đây không thể. Người xem đã chuyển từ việc không quan tâm đến các bộ phim thảm họa sang việc lựa chọn xem và giải quyết vấn đề một cách trực tiếp. Điều này cho thấy sự thay đổi trong họ và cộng đồng theo thời gian. Trong các tác phẩm như Your Name - Tên cậu là gì?, Đứa con của thời tiết, và Khóa chặt cửa nào Suzume, Shinkai Makoto giải thích rằng hai tác phẩm đầu tiên đều là ẩn dụ cho trận động đất lớn ở phía đông Nhật Bản. Ba bộ phim này không mang lại sự tàn nhẫn hay ác ý, mà thể hiện một thế lực khổng lồ mà không thể chống đỡ bằng sức người. Trong chiếc ghế ba chân màu vàng của Suzume, thiết kế ý thức của Souta bị hạn chế, tạo ra cảm giác bất tiện trong bối cảnh đại dịch COVID-19, đồng thời làm nổi bật tình cảm sâu sắc về khí hậu và văn hóa Nhật Bản.

Khi xem xét tuổi tác của mình và sự trưởng thành của con gái, Shinkai bắt đầu suy nghĩ về tình cha mẹ và con cái. Ông không còn tập trung nhiều vào các mối quan hệ tình cảm như trong Your Name – Tên cậu là gì?. Thay vào đó, ông quyết định đưa một nhân vật nữ chính vào phim. Khi xây dựng mối quan hệ giữa Suzume và Souta, ông mong muốn tạo ra một câu chuyện tình bạn hơn là một câu chuyện tình cảm. Mối quan hệ giữa Suzume và dì Tamaki cũng đóng vai trò quan trọng trong phim. Ông không muốn tạo ra sự căng thẳng quá mức mà tập trung vào một địa điểm u sầu, mà muốn phim trở thành một “câu chuyện tình bạn” giữa một cô gái và một chiếc ghế để làm cho bộ phim thêm phần thú vị. Shinkai Makoto đã suy nghĩ nhiều về người bạn đồng hành của nữ chính, chẳng hạn như một cô gái biến thành quái vật hoặc một “cộng sự vô cơ” như hộp sữa. Ý tưởng về việc một người hóa thành ghế đến với ông khi nhìn thấy một chiếc ghế gỗ tại một bến xe buýt vắng vẻ, và ông cảm nhận được một “cảm giác xa lạ” mạnh mẽ từ chiếc ghế đó.

Diễn xuất lồng ghép

Ngày 5 tháng 7 năm 2022, nhà phân phối công bố Hara Nanoka sẽ lồng ghép giọng nói cho nhân vật Iwato Suzume. Vào ngày 6 tháng 9 năm 2022, thành viên nhóm nhạc SixTONES - Matsumura Hokuto sẽ đảm nhận vai Munakata Souta. Đây là lần đầu tiên Hara Nanoka và Matsumura Hokuto tham gia vào lồng ghép giọng nói cho anime. Shinkai Makoto đã chọn Hara Nanoka từ hơn 1.700 ứng viên trong buổi thử giọng. Hara Nanoka rất xúc động khi lần đầu xem phim của Shinkai Makoto vào mùa hè năm nhất ở trường trung học cơ sở. Cô cũng rất yêu thích các tác phẩm của Shinkai và cảm thấy lo lắng, áp lực, ngạc nhiên và hạnh phúc khi được chọn làm diễn viên lồng ghép cho phim. Cô nhận xét bộ phim như một 'câu chuyện về sự kết nối và sự ấm áp giữa con người, cùng những giá trị thực sự quan trọng đang dần bị lãng quên trong xã hội hiện đại.' Shinkai Makoto đánh giá cao tài năng của Hara Nanoka vì khả năng kết hợp cảm xúc và giọng nói một cách hoàn hảo. Matsumura Hokuto không thể hình dung việc mình xuất hiện trong tác phẩm của Shinkai Makoto. Anh cảm nhận được áp lực và sự phấn khích khi được chọn làm diễn viên lồng ghép. Shinkai Makoto mong muốn giọng nói của Sōta thể hiện 'sự kết hợp giữa thần thánh và con người'. Để đạt được điều này, Matsumura Hokuto đã điều chỉnh tông giọng thấp hơn bình thường trong quá trình lồng ghép. Shinkai Makoto khen ngợi giọng nói của Hokuto vì sự 'đẹp đẽ từ trái tim phong phú', 'sự nội tâm sâu sắc và ý thức thực sự về sứ mệnh'. Shinkai cho rằng tinh thần của nam diễn viên hoàn toàn phù hợp với vai diễn Sōta và đánh giá cao kỹ năng lồng ghép của anh.

Fukatsu Eri đảm nhận vai Iwato Tamaki trong bộ phim này. Đây là lần đầu tiên cô tham gia vào việc lồng ghép giọng nói cho anime và gặp không ít thử thách trong việc truyền đạt cảm xúc của nhân vật. Tamaki là người từ vùng Tōhoku nhưng đã sống nhiều năm ở Miyazaki, vì vậy Fukatsu cần sử dụng cả hai phương ngữ. Shinkai Makoto rất ấn tượng với sự khám phá phương ngữ của cô. Phần thể hiện của Fukatsu Eri đã giúp Hara mang đến một phiên bản khác biệt của Suzume khi cô sống cùng dì Tamaki. Sometani Shōta đảm nhận vai Okabe Minoru, đồng nghiệp của Tamaki trong Hiệp hội Nghề cá. Đây là lần thứ tư anh tham gia lồng ghép cho anime, sau các tác phẩm như Hai đứa con của chó sói, Cậu bé và Quái thú, và Belle: Rồng và công chúa tàn nhang. Shinkai Makoto rất yêu thích các tác phẩm của Hosoda Mamoru nhưng có phần do dự khi mời Sometani Shōta, bạn diễn của Hosoda, vào dự án của mình. Matsumoto Hakuō II lồng ghép cho nhân vật Munakata Hitsujirō, một vai diễn khó nhằn mà Matsumoto cảm thấy rất thử thách. Tuy nhiên, các chỉ dẫn của Shinkai trong quá trình thu âm đã giúp anh rất nhiều. Ngày 25 tháng 10 năm 2022, đơn vị phân phối công bố Kamiki Ryunosuke sẽ lồng ghép giọng nói cho nhân vật Serizawa Tomoya.

Âm nhạc

Ngày 20 tháng 9 năm 2022, trang Twitter chính thức của bộ phim thông báo nhóm nhạc Radwimps – những người từng thực hiện nhạc cho Your Name – Tên cậu là gì?, Đứa con của thời tiết, và nhà soạn nhạc Kazuma Jinnouchi, nổi tiếng với trò chơi điện tử Halo 5: Guardians, sẽ phụ trách phần âm nhạc của bộ phim. Sau khi hoàn thành kịch bản, Shinkai Makoto lập tức gửi cho Yojiro Noda – thành viên của Radwimps – để bắt đầu công việc. Âm nhạc trong các phân cảnh hành động được xây dựng theo phong cách âm nhạc Hollywood, với một số bản thu âm được thực hiện tại phòng thu Abbey Road ở London, Anh. Đây là lần đầu tiên Shinkai Makoto thực hiện các bản thu âm phim ở nước ngoài. Radwimps và Kazuma Jinnouchi đã sáng tác các bản nhạc mang âm hưởng hoài cổ và bí ẩn, kết hợp các nhạc cụ dân tộc Nhật Bản và hạn chế sử dụng guitar, đồng thời thêm vào các bản nhạc jazz từ dàn nhạc lớn.

Bài hát chủ đề của bộ phim 'Suzume' (すずめ, 'Suzume') do nữ ca sĩ nổi tiếng trên TikTok, Toaka, thể hiện. Yojiro Noda đã hy vọng tìm được một giọng hát phù hợp để thể hiện thế giới âm nhạc của ca khúc chủ đề 'Suzume', vì vậy nhiều buổi thử giọng đã được tổ chức. Trong quá trình này, Shinkai Makoto và Radwimps đã phát hiện và lựa chọn Toaka cho bài hát chủ đề, cảm thấy có một sự kết nối mạnh mẽ giữa bài hát và giọng hát của cô. Khi lần đầu tiên nghe bài hát của mình trong trailer, Toaka cảm thấy một sự xúc động mạnh mẽ, điều mà cô chưa bao giờ trải qua, cùng với niềm vui khi bài hát có thể trở thành 'giai điệu độc đáo và khó quên của RADWIMPS' và phần 'thế giới quan vừa đẹp đẽ vừa cảm động của Shinkai Makoto'. Đạo diễn Shinkai nhận xét rằng bộ phim cần một âm nhạc hoàn toàn khác so với hai bộ phim trước, ông muốn mang đến cho khán giả một 'trải nghiệm âm nhạc sống động hơn' và cho rằng giọng hát của Toaka và Kazuma Jinnouchi đã làm thay đổi nhiều yếu tố của bộ phim. Ngoài các bản nhạc của Radwimps và Kazuma Jinnouchi, phim còn sử dụng các bài hát từ thời Kỳ Chiêu Hòa và một số bài hát nổi tiếng khác.

Bài hát chủ đề 'Suzume' (すずめ, 'Suzume') được phát hành trên các nền tảng nghe nhạc vào ngày 30 tháng 9 năm 2022. Bài hát chủ đề thứ hai 'Kanata Haluka' (カナタハルカ, 'Kanata Haluka') được phát hành vào ngày 28 tháng 10 năm 2022. Album nhạc phim chính thức ra mắt vào ngày 11 tháng 11 năm 2022, trùng với ngày ra mắt của bộ phim.

Chủ đề

Shinkai Makoto đã chọn tập trung vào chủ đề 'câu chuyện về một nơi u sầu' và 'trận động đất khủng khiếp ở phía Đông Nhật Bản' cho bộ phim của mình. Theo Yusuke Nakagawa, 'Khóa chặt cửa nào Suzume' không chỉ đơn thuần là một tác phẩm văn học về thảm họa động đất mà còn là hành trình trưởng thành của một cô gái trẻ tìm kiếm bản sắc cá nhân. Ông coi bộ phim là một thông điệp về sự chưa được xoa dịu của nỗi đau từ trận động đất, nhấn mạnh rằng các nạn nhân không chỉ là những người bị ảnh hưởng trực tiếp mà còn là tất cả những ai đã chịu đựng thảm họa trong quá khứ và tương lai. Mặc dù thảm họa xuất hiện gần gũi trong từng bước đi của Suzume, nhưng những điều này lại không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Nakagawa cho rằng thảm họa có thể là hình ảnh ẩn dụ cho sự tức giận và đau đớn của các nạn nhân, và cũng có thể là tiếng kêu gào của Trái Đất trước nỗi đau ô nhiễm môi trường.

Kennosuke Mogi, giáo sư tại Đại học Tohoku, cho rằng bộ phim tương tự như các tác phẩm trước của Shinkai Makoto. Ông nhận xét sự chuyển hình của Sadaijin thành mèo trước khi trở lại hình dạng cũ để trừng phạt Sōta có thể được hiểu là 'hình phạt của thiên nhiên' theo quan điểm của Naitō Masatoshi về các trận động đất Kanto và Đông Nhật Bản. Mogi cho rằng thiên tai được xem như sự trừng phạt từ thiên nhiên đối với con người, và những khu vực đổ nát do công nghiệp hóa tương tự như những khu vực bị tàn phá bởi thảm họa. Ông chỉ trích rằng tư duy này làm hạn chế sự tưởng niệm, khi các trận động đất xảy ra chủ yếu ở những nơi có ảnh hưởng lớn như Kyushu, Shikoku, Hanshin, Tokyo và Tōhoku Sanriku, và những sinh vật khác bị loại trừ. Mogi cũng phê phán việc Suzume lấy ghế tưởng niệm của mẹ mình để tự mình ngồi, cho rằng đó là cách khuyến khích bản thân quên đi người mẹ đã khuất, và khi Suzume trở lại thế giới hiện tại, cô nhận ra rằng người mẹ đã gặp cô trong 'thế giới vĩnh cửu' chính là bản thân cô trong tương lai, điều này thể hiện sự thiếu tinh tế và chủ quan của người chết.

Fujita Naoya, phó giáo sư và nhà phê bình phim tại Đại học Điện ảnh và Truyền hình Nhật Bản, đã so sánh bộ phim với 'Hai đứa con của chó sói', 'Your Name – Tên cậu là gì?' và 'Đứa con của thời tiết' để phân tích thế giới quan, thiết lập nhân vật và thông điệp của phim. Ông cho rằng sự sáng tạo của Shinkai Makoto chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ Miyazaki Hayao, với sự kết hợp của yếu tố thần thoại và thảm họa, đồng thời bộ phim chứa đựng nhiều ẩn dụ và ngụ ngôn hơn so với các anime khác. Ví dụ, 'cánh cổng sinh tử' trong 'Những đứa trẻ đuổi theo tinh tú' là nguồn gốc của 'thế giới bên kia' nơi người chết tìm đến, còn 'thế giới vĩnh cửu' của người quá cố dẫn đến 'cửa sau' – một thế giới u ám với những vì sao kỳ lạ. Suzume không thể đoàn tụ với mẹ đã khuất mà thay vào đó, chính cô lớn lên để an ủi bản thân khi còn bé. Fujita nhận xét rằng 'hành trình của Suzume' có thể được hiểu là việc từ bỏ việc theo đuổi mẹ để chấp nhận rằng thế giới lý tưởng không tồn tại, đồng thời 'cảm giác đóng cửa' đại diện cho nỗi đau của những người mất nhà cửa và hy vọng. Phim cũng nhấn mạnh việc thay đổi vai trò truyền thống của nữ nhân vật, với nam nhân vật Sōta đóng vai trò quan trọng và bộ phim phản ánh cuộc sống thực tế của phụ nữ hơn là những yếu tố huyền bí như trước đây.

Phát hành

Khóa chặt cửa nào Suzume đã tổ chức buổi chiếu sớm với định dạng IMAX vào ngày 7 tháng 11 năm 2022, dành cho những người may mắn được chọn qua xổ số. Toho phát hành phim trên toàn quốc tại 420 rạp ở Nhật Bản vào ngày 11 tháng 11, với các suất chiếu thường và IMAX. Các buổi chiếu lúc nửa đêm được tổ chức tại 11 rạp ở sáu thành phố của Nhật Bản. Phim cũng được giới thiệu quốc tế tại Liên hoan phim quốc tế Berlin lần thứ 73 vào ngày 23 tháng 2 năm 2023, đánh dấu lần đầu tiên một bộ phim anime tranh giải tại liên hoan kể từ Spirited Away vào năm 2002.

Tại châu Á, bộ phim được phát hành tại nhiều quốc gia trong năm 2023, bao gồm: Hồng Kông, Đài Loan và Ma Cao vào ngày 2 tháng 3; Indonesia, Philippines và Hàn Quốc vào ngày 8 tháng 3; Malaysia và Singapore vào ngày 9 tháng 3; Việt Nam vào ngày 10 tháng 3; Trung Quốc vào ngày 24 tháng 3; Thái Lan vào ngày 13 tháng 4; và Ấn Độ vào ngày 21 tháng 4. Encore Films là đơn vị phát hành tại Đông Nam Á, trong khi Warner Bros. Pictures hỗ trợ phát hành tại Philippines và Thái Lan.

Đón nhận

Trong ba ngày đầu tiên, bộ phim đã thu về 1,88 tỷ yên, với số vé bán ra cao hơn 38,7% và doanh thu cao hơn 47,4% so với Tên cậu là gì?.

Chuyển thể

Tiểu thuyết

Một cuốn tiểu thuyết cùng tên, lấy cảm hứng từ bộ phim, được Kadokawa Bunko phát hành tại Nhật Bản vào ngày 24 tháng 8 năm 2022. Tương tự như các tác phẩm trước, Shinkai Makoto là tác giả của cuốn tiểu thuyết. Đến đầu tháng 11 năm 2022, tiểu thuyết đã tiêu thụ khoảng 350.000 bản in. Kadokawa Tsubasa Bunko phát hành phiên bản dành cho thiếu nhi vào ngày 13 tháng 10 năm 2022.

Manga

Phiên bản manga của bộ phim do Amashima Denki thực hiện và đã được đăng tải trên tạp chí Gekkan Afternoon của Kodansha từ ngày 25 tháng 10 năm 2022 đến ngày 25 tháng 12 năm 2023. Kodansha phát hành tập tankobon đầu tiên vào ngày 23 tháng 3 năm 2023, và tập tankobon thứ hai, cũng là tập cuối cùng, lần lượt ra mắt vào ngày 22 tháng 9 năm 2023 và ngày 22 tháng 2 năm 2024.

Nhà xuất bản Kim Đồng đã thông báo vào ngày 24 tháng 12 năm 2023 rằng phiên bản tiếng Việt của bộ manga sẽ được phát hành vào năm 2024.