Động mạch thái dương nông là gì? Nguy cơ bệnh lý có thể gặp phải

1. Cấu tạo động mạch thái dương nông

Trong phẫu thuật, động mạch thái dương nông được coi là một trong những động mạch quan trọng nhất ở vùng đầu. Nó thuộc về một trong hai nhánh của động mạch cảnh ngoài, nhánh còn lại là động mạch hàm. Bạn có thể cảm nhận được động mạch thái dương nông trên cung gò má, phía trước và phía trên tai. 

So với động mạch hàm, động mạch thái dương nông nhỏ hơn. Nó bắt nguồn từ mô tuyến mang tai, ở phía sau cổ xương hàm dưới. Sau đó, nó chạy nông qua vùng gò má xương thái dương. Tiếp theo, nó đi lên khoảng 5cm và chia thành 2 nhánh nhỏ hơn ở vùng trán và đỉnh đầu.

Khi động mạch thái dương nông đi qua cùng gò má, nó sẽ được một lớp mỡ dày và một lớp cơ bao quanh. Nó có thể va chạm và tương tác với các dây thần kinh mặt, đặc biệt là bắt chéo với nhánh cung gò má và nhánh thái dương cùng với các tĩnh mạch khác. Bên cạnh đó, động mạch thái dương nông còn được kết nối với động mạch ổ mắt trên (một nhánh của động mạch cảnh trong).

Giải phẫu của động mạch thái dương nông (Superficial temporal) cùng với động mạch cảnh và động mạch dưới đòn

Trong trường hợp động mạch thái dương nông bị giãn, có thể gây ra các cơn đau nửa đầu Migraine. Nguyên nhân gây ra tình trạng giãn động mạch thái dương nông có thể là do: dị tật bẩm sinh, chấn thương do va đập hoặc tai nạn, tăng huyết áp, rối loạn cấu trúc mạch máu,...

Bên cạnh đó, động mạch này cũng có thể bị ảnh hưởng bởi bệnh lý viêm động mạch thái dương, hay còn được gọi là viêm động mạch tế bào khổng lồ.

2. Triệu chứng của giãn động mạch thái dương nông gây đau nửa đầu Migraine

2.1. Đau nửa đầu Migraine là gì?

Đau nửa đầu Migraine là tình trạng đau đầu xuất hiện đột ngột, đau theo nhịp mạch. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến cơn đau nửa đầu Migraine, nhưng trong bài viết này ta sẽ thảo luận nó như một triệu chứng điển hình của giãn động mạch thái dương nông. 

Cường độ đau nửa đầu có thể thay đổi từ nhẹ đến dữ dội. Đôi khi, đau có thể di chuyển từ nửa đầu phải sang nửa đầu trái và ngược lại, thay đổi theo chu kỳ. Triệu chứng này thường kéo dài trong vài giờ, thậm chí là 2 - 3 ngày.

Bệnh nhân cảm thấy đau đầu tăng khi di chuyển, ho, hắt hơi, vận động, thay đổi tư thế đầu,... Ngoài ra, họ cảm thấy nhạy cảm với ánh sáng và âm thanh, buồn nôn, nôn mửa, ù tai, hoa mắt, chóng mặt, tê buốt vùng da đầu,... Tình trạng này thường giảm khi ở nơi yên tĩnh và tối. Sau cơn đau, bệnh nhân thường cảm thấy buồn ngủ, mệt mỏi và uể oải. 

Một biểu đồ tương tự của động mạch thái dương nông trong mối quan hệ với cơ bắp

2.2. Giải pháp cho triệu chứng đau nửa đầu do giãn động mạch thái dương nông

Mục tiêu điều trị là giảm cơn đau và ngăn ngừa tái phát. Cụ thể, bệnh nhân có thể thực hiện các biện pháp như sau: 

• Thay đổi lối sống: 
• Nghỉ ngơi trong không gian yên tĩnh, ánh sáng yếu;
• Đặt khăn lạnh lên vùng đau đầu;
• Sử dụng gối cao khi nằm nghỉ;
• Dành thời gian thư giãn và nghỉ ngơi;
• Tránh môi trường có khói thuốc lá, mùi hương mạnh mẽ;
• Tập thiền, yoga để giúp thư giãn cơ thể, giảm mệt mỏi do đau đầu gây ra;
• Đối với đau đầu Migraine mạn tính, cần điều trị bằng thuốc (trên 3 tháng) để ngăn ngừa cơn đau. Bác sĩ cũng có thể kê thêm các loại thuốc khác như thuốc chống nôn và giảm đau.
• Điều trị nguyên nhân gây ra giãn động mạch thái dương nông: tùy thuộc vào nguyên nhân như chấn thương, dị tật, cao huyết áp,... bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị cụ thể.

3. Phương pháp bảo vệ động mạch thái dương nông

Để bảo vệ động mạch thái dương nông khỏi tổn thương và nguy cơ bệnh lý, bạn cần áp dụng các biện pháp sau:

• Tránh sử dụng các thực phẩm và đồ uống kích thích như bia rượu, socola, trà, cà phê, đồ ăn uống có đường, thực phẩm lạnh như kem hoặc đồ ăn chứa nitrit, nitrat, bột ngọt. Thay vào đó, hãy ăn nhiều trái cây, rau củ quả để cải thiện sức khỏe mạch máu;
• Giảm tiếp xúc với các yếu tố kích thích từ môi trường như thay đổi độ cao, áp suất không khí, ánh sáng nhấp nháy, tiếng ồn, mùi hương,...;
• Bảo vệ đầu khi ra ngoài, bao gồm khi tham gia giao thông, làm việc,... để tránh chấn thương đầu, ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh trung ương và mạch máu đầu;
• Giữ tinh thần thoải mái, thư giãn giúp bảo vệ động mạch thái dương nông khỏi tăng huyết áp và phản ứng sinh học thái quá;
• Thực hiện chế độ sinh hoạt khoa học: đủ giấc ngủ, vận động hàng ngày để tăng cường tuần hoàn máu.

Đau đầu Migraine là một hậu quả của giãn động mạch thái dương nông