Dòng sông Ấn

Sông Ấn Độ, thường được gọi ngắn gọn là Sông Ấn (Sindh darya), cũng được biết đến với các tên gọi khác như Sindhu (tiếng Phạn), Sinthos (tiếng Hy Lạp), và Sindus (tiếng Latinh), là một trong những con sông chính của Pakistan. Trước năm 1947, khi Ấn Độ và Pakistan được tách ra, sông Ấn là con sông lớn thứ hai ở Nam Á, chỉ sau sông Hằng. Con sông này giữ vai trò quan trọng trong cả văn hóa và thương mại của khu vực, và tên gọi 'Ấn Độ' cũng bắt nguồn từ con sông này.

Sông Ấn khởi nguồn từ Tây Tạng, chảy từ dãy Himalaya theo hướng Đông Nam, rồi tiếp tục hướng Tây Bắc qua Kashmir trước khi rẽ về phía Nam và chếch Tây Nam khi vào Pakistan. Đoạn đường của sông Ấn dao động từ 2.900 đến 3.200 km tùy thuộc vào phương pháp đo lường. Đây là cái nôi của một nền văn minh cổ đại, nơi đã hình thành những đô thị đầu tiên trên thế giới.

Đặc điểm sông và thủy văn

Con sông

Nguồn gốc của sông Ấn bắt đầu từ Tây Tạng, tại nơi hợp lưu của hai con sông: Sengge và Gar, nhận nước từ các đỉnh núi Nganglong Kangri và Gangdise Shan. Sông Ấn tiếp tục chảy theo hướng đông bắc-tây nam qua Gilgit-Baltistan, nằm phía nam dãy núi Karakoram. Sau đó, nó dần chuyển hướng về phía nam, ra khỏi vùng núi từ Peshawar đến Rawalpindi. Tại khu vực này, sông bị ngăn bởi đập tạo hồ chứa nước Tarbela. Khi ra tới đồng bằng Punjab và Sind, dòng sông chảy chậm lại nhiều và nối với sông Panjnad tại Mithankot. Chảy qua Hyderabad, sông kết thúc tại đồng bằng châu thổ lớn ở phía đông nam Karachi.

Các nhánh của sông

• Sông Gilgit
• Sông Gizar
• Sông Hunza
• Sông Gumal
• Sông Zhob
• Sông Kabul
• Sông Kunar
• Sông Sutlej
• Sông Shyok
• Sông Beas
• Sông Chenab
• Sông Jhelum
• Sông Ravi

Thông tin khác

Sông Ấn là một trong số ít các con sông trên thế giới nổi tiếng với hiện tượng sóng cồn khi thủy triều dâng. Đây là 'sông ngoại lai lớn nhất (dòng chảy chính của nó không đi qua quốc gia mang tên nó) trên hành tinh.

Lịch sử và khảo cổ

Nền văn minh thung lũng sông Ấn được coi là một trong bốn nền văn minh vĩ đại của thế giới cổ đại, cùng với nền văn minh Lưỡng Hà (Mesopotamia), nền văn minh Ai Cập cổ đại, và nền văn minh Trung Hoa. Các đô thị quan trọng như Harappa và Mohenjo Daro đã xuất hiện khoảng năm 3000 TCN, trở thành những khu vực cư trú lớn nhất trong thế giới cổ đại.

Địa chất

Sông Ấn cung cấp trầm tích cho quạt trầm tích ngầm Indus, một trong những thể trầm tích lớn nhất trên hành tinh với khoảng 5 triệu km³ vật liệu bị xói mòn từ các dãy núi. Các nghiên cứu cho thấy, dãy núi Karakoram ở miền bắc Pakistan và Ấn Độ là nguồn trầm tích chính, trong khi Himalaya đứng thứ hai, với phần lớn vật liệu qua các sông lớn của Punjab (Jhelum, Ravi, Chenab, Beas và Sutlej). Phân tích trầm tích từ biển Ả Rập cho thấy trước 5 triệu năm, Sông Ấn không nối vào các sông Punjab mà nối với sông Hằng, và đã bị bắt dòng sau đó. Các công trình khảo cổ cho thấy cát và bột từ phía tây Tây Tạng đã được đưa đến biển Ả Rập khoảng 45 triệu năm trước, chứng tỏ sự tồn tại của sông Ấn cổ đại.

Tại khu vực Nanga Parbat, sự xói mòn mạnh mẽ của sông Ấn sau khi bị cướp dòng và chuyển hướng được cho là đã làm lộ các đá từ các tầng nông và trung bình lên mặt đất.

Sinh vật hoang dã

Cá heo sông Ấn, một phân loài cá heo chỉ sống trong sông này, trước đây đã xuất hiện ở các nhánh của sông Ấn. WWF xếp loài này vào nhóm nguy cấp, với số lượng chỉ còn khoảng 1000 cá thể. Cá palla (Hilsa ilisha) là đặc sản của cư dân ven sông. Vùng đồng bằng châu thổ lớn phía đông nam Karachi được các nhà bảo tồn sinh thái đánh giá là một trong những khu vực sinh thái quan trọng nhất toàn cầu.

Các vấn đề hiện nay

Ô nhiễm

Trong nhiều năm qua, các nhà máy dọc theo sông Ấn đã làm tăng mức ô nhiễm nước và không khí xung quanh. Sự ô nhiễm nghiêm trọng đã đe dọa trực tiếp đến loài cá heo sông Ấn. Cơ quan Bảo vệ Môi trường Sindh đã yêu cầu các nhà máy ven sông phải ngừng hoạt động theo Luật Bảo vệ Môi trường Pakistan năm 1997. Cá heo sông Ấn cũng bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng chất độc trong đánh bắt cá. Chính phủ đã ban hành lệnh cấm đánh bắt cá từ Guddu Barrage đến Sukkur.

Lũ năm 2010

Vào tháng 7 năm 2010, sau những cơn mưa lớn bất thường, mực nước sông Ấn dâng cao và gây ra lũ lụt. Trận mưa kéo dài suốt hai tháng tiếp theo đã gây thiệt hại nặng nề cho một khu vực rộng lớn của Pakistan. Ở Sindh, sông Ấn đã vỡ bờ gần Sukkur vào ngày 8 tháng 8, nhấn chìm làng Khan Jatoi. Đến đầu tháng 8, trận lụt lớn đã di chuyển về phía nam dọc theo sông Ấn đến vùng tây Punjab, phá hủy ít nhất 1,4 triệu mẫu đất trồng và khu vực phía nam của tỉnh Sindh. Đến tháng 9 năm 2010, hơn 2.000 người đã thiệt mạng và hơn một triệu căn nhà đã bị hủy hoại kể từ khi lũ lụt xảy ra.

Lũ lụt Sindh 2011

Các trận lũ lụt tại Sindh năm 2011 bắt đầu trong mùa gió mùa Pakistan vào giữa tháng 8, gây mưa lớn ở Sindh, miền đông Balochistan và miền nam Punjab. Trận lũ gây ra thiệt hại nghiêm trọng, làm 434 người thiệt mạng, ảnh hưởng đến 5,3 triệu người và phá hủy 1.524.773 căn nhà. Sindh, với đặc điểm địa lý thấp và thường được gọi là 'thùng rác' của quốc gia, chịu thiệt hại nặng nề từ trận lũ này, ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền nông nghiệp địa phương. Ít nhất 1,7 triệu mẫu đất canh tác bị ngập. Sau trận lũ năm 2010, trận lũ năm 2011 đã gây ra ngập lụt chưa từng thấy tại 16 huyện của Sindh.

• Địa lý Ấn Độ
• Địa lý Trung Quốc
• Địa lý Pakistan
• Sông Hằng

Chú thích

Tài liệu

• Albinia, Alice. (2008) Đế chế của sông Ấn: Câu chuyện về một con sông. Phiên bản Mỹ lần đầu (20101) W. W. Norton & Company, New York. ISBN 978-0-393-33860-7.
• Atlas Thế giới, Phiên bản Thiên niên kỷ, trang 265
• Jean Fairley, 'Con sông Sư tử', Karachi, 1978

Liên kết bên ngoài

• Cổng phát triển khu vực miền bắc Pakistan Lưu trữ ngày 2008-05-11 tại Wayback Machine
• Dự án bảo vệ khu vực miền núi
  Lưu trữ ngày 2016-03-03 tại Wayback Machine
• Bản đồ lưu vực sông Ấn của World Resources Institute Lưu trữ ngày 2005-04-13 tại Wayback Machine