Buzz
| Sông Thạch Hãn | |
| Sông Quảng Trị, Sông Ba Lòng | |
| Sông | |
Bình minh trên sông Thạch Hãn đoạn chảy qua thôn Trung Yên
| |
| Quốc gia | Việt Nam |
|---|---|
| Tỉnh | Quảng Trị |
| Nguồn | Dãy Trường Sơn |
| Cửa sông | Cửa Việt (Biển Đông) |
| Chiều dài | 155 km (96 mi) |
| Lưu vực | 2.660 km (1.027 dặm vuông Anh) |
| Lưu lượng | |
| - trung bình | 130 m/s (4.591 cu ft/s) |
Sông Thạch Hãn
Những đặc điểm chính
Sông Thạch Hãn dài 155 km, bắt nguồn từ dãy Trường Sơn ở phía Tây tỉnh Quảng Trị và đổ ra Biển Đông qua Cửa Việt. Phần thượng nguồn của sông, thuộc huyện Đakrông, được gọi là sông Đakrông, trong khi đoạn qua thung lũng Ba Lòng còn có tên là sông Ba Lòng. Sông có lưu lượng trung bình năm khoảng 130 m³/giây, với 37 phụ lưu và diện tích lưu vực lên tới 2.660 km². Các phụ lưu chính bao gồm sông Vĩnh Phước, sông Rào Quán và sông Cam Lộ (phần hạ nguồn gọi là sông Hiếu).
Sông Thạch Hãn chảy qua khu vực phía Tây Nam thị xã Quảng Trị, nơi thị xã được hình thành từ làng Thạch Hãn. Ở đoạn rẽ nhánh của sông Thạch Hãn, sông Vĩnh Định chảy qua phía Bắc thị xã. Tại đây, sông bị chặn bởi đập An Tiêm, làm giảm lượng nước chảy. Đoạn sông qua thị xã Quảng Trị có bề rộng 150–200 m, là tuyến đường thủy nối liền Quảng Trị với Ba Lòng và Biển Đông (Cửa Việt). Sau khi công trình thủy lợi Nam Thạch Hãn hoàn thành vào cuối thập niên 1970, dòng sông mùa hè trở nên cạn kiệt, có thể lội qua ở nhiều đoạn; trong mùa lũ, nước dâng cao gây ngập lụt tại thị xã do bờ kênh thủy lợi làm đập chắn lũ chỉ ở một phía bắc bờ kênh. Để khắc phục tình trạng này, năm 2006, chính quyền địa phương đã xây dựng các điểm tràn trên bờ đập kênh để chia lũ.
Lịch sử
Thời kỳ phong kiến
Tên gọi Thạch Hãn xuất phát từ tên cũ Thạch Hàn [石瀚], có thể được giải thích bởi việc có một mạch đá ngầm chắn ngang giữa dòng sông, khiến dòng chảy như mồ hôi tiết ra. Do đó, sông được đặt tên theo đặc điểm này. Theo Đại Nam nhất thống chí, sông Thạch Hãn dài khoảng 170 dặm tính từ nguồn, với chiều dài như vậy nên lượng phù sa không nhiều, trừ những ngày lũ lụt, nước thường trong xanh và có thể nhìn thấy đáy.
Sông Thạch Hãn từ xưa đến nay luôn được coi là con sông quan trọng, là tuyến giao thông đường thủy chính của tỉnh Quảng Trị, uốn lượn qua các vùng đồng bằng, kết nối các vựa lúa lớn như Triệu Phong và Hải Lăng. Sông cũng đóng vai trò quan trọng trong thủy lợi, cung cấp nước cho các khu vực đồng bằng xanh tươi ở hạ lưu thuộc các huyện Hải Lăng, Triệu Phong, và thị xã Quảng Trị.
Theo sách Đại Nam nhất thống chí, sông Thạch Hãn bắt nguồn từ Viên Kiều ở bảo Trấn Lao (Lao Bảo), chảy về phía Đông. Đến tuần Ngưu Tất, sông nhận nước từ khe Trà Nê từ phía Bắc châu Lang Thìn (nay là Mường Phin, khoảng Sepone, Sa Van Na Khet), tiếp tục về Đông đến huyện Thành Hóa, nhận nước từ khe Tam Lưu, rồi tiếp tục về phía Đông. Qua phía Bắc tỉnh Quảng Trị, sông mang tên Thạch Hãn và chia thành hai nhánh tại ngã ba Cổ Thành.
- Một nhánh sông chảy về phía Đông Bắc, đến ngã ba Phú Ông, gặp sông Ái Tử (Vĩnh Phước) từ phía Tây chảy vào. Nhánh này đi qua huyện Đăng Xương (nay là Triệu Phong), đến ngã ba Đại Độ (hay ngã ba Tướng), gặp sông Điếu Ngao từ huyện Thành Hóa (sông Điếu Ngao qua cửa Điếu Ngao, đến xã Cam Lộ thì gọi là sông Cam Lộ), rồi tiếp tục qua ngã ba Giáo Liêm và đổ ra cửa Việt.
- Nhánh còn lại chảy về phía Đông Nam, vào sông Vĩnh Định huyện Phong Điền, tiếp nhận nước từ sông NHùng (Mai Đàn) từ phía Tây. Nhánh này tiếp tục theo hướng Nam đến huyện Phong Điền, nơi gặp sông Ô Lâu (Thác Mã), và sau đó chảy về phía Tây ra phá Tam Giang.
Thời kỳ chiến tranh
Trong chiến dịch Xuân – Hè năm 1972 tại Quảng Trị, dòng sông Thạch Hãn đã chứng kiến nhiều chiến công lừng lẫy của các chiến sĩ bộ đội Việt Nam. Từ ngày 28 tháng 6 đến 15 tháng 9 năm 1972, khi quân Giải phóng kiên trì chốt giữ để ngăn chặn quân địch tái chiếm Thành cổ Quảng Trị và gây áp lực lên bàn hội nghị Paris, họ đã sử dụng con sông này để tiếp tế nhân lực và vũ khí. Một lượng lớn bộ đội, cán bộ, vũ khí, và cả hàng tiếp tế đã được chuyển qua sông để vào chiến trường Thành cổ. Dưới hỏa lực dày đặc của quân Mỹ, nhiều người lính đã ngã xuống dưới đáy sông ở tuổi đời còn trẻ. Đặc biệt trong trận đánh tại Thành cổ, hơn 1000 chiến sĩ đã hy sinh khi vượt sông, khiến người dân địa phương gọi sông Thạch Hãn là dòng sông Hoa Đỏ.
Trong thơ ca
Lê Bá Dương, cựu chiến sĩ Quân Giải phóng miền Nam Việt Nam, khi trở lại Thành cổ Quảng Trị, đã thả hoa trên dòng sông Thạch Hãn, nơi chứa đựng hàng trăm linh hồn liệt sĩ. Ông đã sáng tác những câu thơ nổi tiếng để tưởng nhớ các đồng đội đã hy sinh:
- Đò lên Thạch Hãn ơi... chèo nhẹ
- Đáy sông còn đó bạn tôi nằm
- Có tuổi đôi mươi thành sóng nước
- Vỗ yên bờ mãi mãi ngàn năm
Hình ảnh
Chú giải
- Sông Cánh Hòm
- Sông Bến Hải
- Sông Vĩnh Định
- Sông Cam Lộ
- Sông Đakrông
- Sông Xê Pôn
- Sông Ô Lâu
- Sê Bănghiêng
Liên kết bên ngoài
Hệ thống sông Thạch Hãn | |
|---|---|
Sông |
|
Khe |
|
Suối |
|
| |
