Dòng sông Thái Bình

Sông Thái Bình, còn được biết đến với tên Hàm Giang hoặc Phú Lương, là một con sông lớn thuộc hệ thống sông ở miền Bắc Việt Nam, cùng với hệ thống sông Hồng tạo thành hai hệ thống sông chính của đồng bằng sông Hồng. Dù có tên trùng với tỉnh Thái Bình, sông không chảy qua tỉnh này, mà chỉ chạy qua hai xã An Tân và Thụy Trường thuộc huyện Thái Thụy, Thái Bình, với chiều dài gần 5 km, ngắn hơn nhiều so với các đoạn sông chảy qua Bắc Giang, Bắc Ninh, Hải Dương và Hải Phòng. Sông Thái Bình thực chất là tên gọi của hai đoạn sông chính trong hệ thống sông này.

Đặc điểm dòng chảy

Thực tế, dòng chảy chính của sông Thái Bình khi đến huyện Thanh Hà (Hải Dương) thì ra biển với tên gọi sông Văn Úc. Đoạn sông mang tên Thái Bình ở hạ nguồn chỉ là một phân lưu với dòng chảy nhỏ hơn nhiều. Sông Thái Bình hiện chia thành hai đoạn chính: thượng lưu và hạ lưu, được ngăn cách bởi khu vực Nông trường Quý Cao (giáp ranh giữa huyện Tiên Lãng, TP. Hải Phòng và huyện Tứ Kỳ, tỉnh Hải Dương). Hai đoạn này được nối với nhau qua một dòng chảy hẹp, nhỏ hơn nhiều so với các đoạn khác, và các phương tiện giao thông thường phải 'đi nhờ' qua một đoạn sông theo hai lộ trình sau đây:

• Sông Thái Bình - sông Mía - sông Văn Úc - sông Mới - sông Thái Bình.
• Sông Thái Bình - sông Cầu Xe - sông Luộc - sông Thái Bình.

Thượng lưu

Đoạn sông thượng lưu kéo dài khoảng 64 km, bắt đầu từ ngã ba của sông Cầu và sông Thương (gần cầu Phả Lại, nằm giữa các xã Đồng Phúc - Yên Dũng - Bắc Giang, Đức Long - Quế Võ - Bắc Ninh và Phả Lại - Chí Linh - Hải Dương). Sau khi vượt qua cầu Phả Lại, sông Thái Bình uốn lượn theo hướng bắc-nam, tạo thành ranh giới tự nhiên giữa tỉnh Bắc Ninh và các khu vực của thành phố Chí Linh cùng huyện Nam Sách thuộc Hải Dương. Từ xã Minh Tân (huyện Nam Sách), sông đổi hướng theo tây-đông, rồi sang tây bắc-đông nam tại xã Nam Đồng thuộc thành phố Hải Dương. Tại đây, sông nhận thêm nước từ sông Sặt và tiếp tục tiếp nhận nước từ sông Gùa tại ngã ba Mũi Gươm. Đoạn này kết thúc tại ngã ba Mía, nơi gặp sông Mía và sông Cầu Xe.

Hạ lưu

Đoạn sông hạ lưu, dài khoảng 36 km, bắt đầu từ Quý Cao, điểm giao nhau giữa xã Giang Biên (huyện Vĩnh Bảo, Hải Phòng) và các xã Quang Trung, Nguyên Giáp (huyện Tứ Kỳ), điểm cuối của sông Luộc. Sông chảy theo hướng tây-đông khoảng 3 km, nhận nước từ sông Kênh Khê, sau đó đổi hướng thành bắc-nam, uốn cong tại xã Kiến Thiết (Tiên Lãng) và chảy theo hướng tây bắc-đông nam, cuối cùng đổ ra Biển Đông tại cửa Thái Bình. Cách cửa sông khoảng 7 km, sông tiếp nhận nước từ sông Hóa. Đoạn sông này làm ranh giới tự nhiên giữa huyện Tiên Lãng và huyện Vĩnh Bảo, cũng như giữa huyện Tiên Lãng và đông bắc huyện Thái Thụy (tỉnh Thái Bình).

Trước đây, hai đoạn sông Thái Bình ở thượng lưu và hạ lưu đã thông với nhau. Tuy nhiên, do bị bồi lấp ở khu vực Nông trường Quý Cao, dòng chảy đã bị thu hẹp và gặp khó khăn trong giao thông và thoát nước. Đoạn bị bồi lấp dài khoảng 5 km theo hướng bắc-nam hiện đã được kè lại thành một đập ngăn nước giữa hai đoạn sông Thái Bình.

Địa điểm

Sông Thái Bình ở thượng nguồn tạo thành ranh giới tự nhiên giữa các tỉnh Bắc Giang, Hải Dương và Bắc Ninh. Đoạn sông hạ lưu chảy qua thành phố Hải Phòng và đổ ra biển tại cửa Thái Bình, khu vực giáp ranh giữa Hải Phòng và Thái Bình.

Các huyện và thị xã mà sông chảy qua bao gồm:

• Phía tả ngạn: Yên Dũng (Bắc Giang), Chí Linh, Nam Sách, Thanh Hà (Hải Dương), An Lão, Tiên Lãng (Hải Phòng).
• Phía hữu ngạn: Quế Võ, Gia Bình, Lương Tài (Bắc Ninh), Cẩm Giàng, thành phố Hải Dương, Tứ Kỳ (Hải Dương), Vĩnh Bảo (Hải Phòng), Thái Thụy (Thái Bình).

Trên sông Thái Bình có các cầu và phà như sau:

• Cầu Phả Lại: kết nối Quế Võ, Bắc Ninh với Chí Linh, Hải Dương
• Cầu Hàn: thuộc thành phố Hải Dương
• Phà bến Hàn: tại thành phố Hải Dương
• Cầu Phú Lương: nằm ở thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương
• Cầu Hợp Thanh: thuộc huyện Thanh Hà, Hải Dương, nằm trên tỉnh lộ 390
• Cầu trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng: kết nối huyện Tứ Kỳ và Thanh Hà, Hải Dương
• Cầu phao Đăng: nằm ở Hải Phòng
• Cầu phao Bắc Bình: kết nối Tiên Lãng và Vĩnh Bảo, Hải Phòng
• Cầu phao: tại Hải Phòng
• Cầu dự án: kết nối huyện Thái Thụy, Thái Bình với Tiên Lãng, Hải Phòng

Các nhánh và phân lưu

• Sông Cầu Xe
• Sông Gùa
• Sông Hóa
• Sông Kênh Khê
• Sông Luộc
• Sông Mía
• Sông Sặt
• Sông Văn Úc

Liên kết bên ngoài