Buzz
| Động Từ Thức | |
|---|---|
| Động Bích Đào | |
xã Nga Thiện, huyện Nga Sơn, Thanh Hóa | |
| Tọa độ | |
| Khám phá | Lâu đời |
| Số cửa vào | 1 |
Câu chuyện dân gian
Từ Thức, một người con Tống Sơn, nay thuộc Hà Trung, tỉnh Thanh Hoá, từng làm tri huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh. Một lần trong lúc đi chơi hội, đã giúp đỡ một cô gái xinh đẹp gặp rắc rối. Sau đó, anh trở thành quan lại và sống thong dong. Một ngày nọ, anh đi ngang qua đồi biển Thần Phù, phát hiện một hang động, và được một người phụ nữ gọi là Giáng Hương cưới, người chính là người mà anh đã từng cứu. Sống hạnh phúc bên nhau một năm, nhưng sau đó Từ Thức nhớ nhà, muốn trở về thăm. Giáng Hương thương chồng, sắm xe và chuẩn bị phong thư chia ly. Khi anh về quê, mọi thứ đã thay đổi, và anh biết rằng người cụ già mà anh gặp chính là cháu nội của mình. Anh đã đi xa quá lâu. Từ Thức mong muốn được trở lại với vợ trong cõi tiên, nhưng không còn cơ hội nữa… trước hang Động Từ Thức, những sợi dây leo đã được đan thành những chiếc võng.
Phong cảnh
Ở ngoài lối vào động có một đền nhỏ được gọi là đền Sơn Thần, đền cao chỉ bằng đầu người và không rộng lắm. Ngay phía trên lối vào động, trên tường đá có khắc bài thơ của Lê Quý Đôn viết khi ghé thăm động vào thế kỷ XVIII.
Suốt bên trong động, có nhiều nhũ đá độc đáo tạo thành những hình thù độc đáo và liên quan đến câu chuyện về Từ Thức và Giáng Hương. Động chia làm hai phần chính: phần ngoài rộng, mái động hình vòng cung như một chiếc bát úp khổng lồ. Dưới vòng cung đó, có một nhũ đá lớn toả xuống giống như một trái đào tiên, từ đó động còn được biết đến với tên gọi Động Bích Đào. Dưới đó là mặt đất đá phẳng, nhẵn, là nơi còn tồn tại di tích đền thờ Từ Thức đến ngày nay. Sau đó là đụn nhũ thạch lấp lánh được ví như những kho chứa khác nhau:
- Kho tiền là những lớp thạch nhũ xanh nổi hình tròn lắp chồng lên nhau;
- Kho vàng là những viên đá óng ánh màu vàng;
- Kho muối là một nhóm thạch nhũ nhỏ, trắng tinh khôi;
- Kho gạo thì hấp dẫn hơn với những viên đá trơn màu nâu bạc được gắn kĩ càng.
Về phần trong động, có một không gian ba người ở có sẵn con trâu, con dê, con lợn, một bàn cỗ ... như thật, một bàn ngũ quả ... từ đá đã được thiên nhiên sắp xếp từ rất lâu. Vào sâu hơn, lòng động rộng ra hơn, có nhiều dấu vết về tình yêu của Giáng Hương và Từ Thức như: phòng tắm của Giáng Hương và phòng thư của Từ Thức bằng đá; những bông hoa, những trái đào tiên, mặt trăng và cả những đôi chim đá thạch nhũ. Những cây đàn thiên cầm đánh vào sẽ phát ra những âm thanh khác nhau được gọi là dàn chiêng trống.
Đi sâu vào trong, có hai dấu chân người in sâu vào đá từ lâu, được truyền thuyết là dấu chân của Từ Thức. Một số tảng đá và những đường vân trên mặt đất phẳng hình thành như một bàn cờ tiên. Đôi đồi núi lộng lẫy bên bờ ao nước trong vắt, có thể nhìn thấy những tảng đá dưới đáy, là giếng mà tiên nữ Giáng Hương từng tắm với nụ cười làm đắm lòng người. Một dải đá màu xanh lấp lánh, cùng với một dải đá hình thù những con ếch nhỏ, như một góc ao bèo trong ký ức quê hương của chàng thư sinh Từ Thức. Sau khung cảnh này là một chiếc ngã rẽ, một con đường theo truyền thuyết dẫn lên thiên đường của Từ Thức. Ở đây có một quán nghỉ bằng đá mà chàng đã từng nghỉ ngơi suốt hành trình, và vẫn còn những mắc treo áo, treo mũ bằng đá. Bên cạnh con đường lên thiên là một con đường hẹp sâu theo vòng xoắn bí ẩn từ xa xưa, người dân gọi là con đường xuống Địa ngục.
Phía sau động là núi Thần Phù, hang Dơi...
Thơ ca của Lê Quý Đôn
Vào thế kỷ XVIII, Lê Quý Đôn khi viếng thăm động Từ Thức đã sáng tác bài thơ trên tảng đá ngay lối vào động như sau:
Phiên âm tiếng Nôm
- Văn học thần tiên diễn biến huyền bí
- Động Bích Đào vẫn còn hoang sơ tự nhiên
- Khám phá vĩnh cửu những điều kỳ diệu cùng Từ Thức
- Trời nước song hành cùng lão Giáng Hương
- Đá động tỏa sáng hiểu rõ ánh trăng
- Điềm đạm không màu nát mùa thu sương
- Đời người vẫn khổ cực, huyền mộng Thiên Thai
- Giác ngộ Thiên Thai lạnh lùng vô cùng
Phiên dịch
- Nghe đồn về thần tiên như một câu chuyện huyền bí
- Động Bích Đào ngày nay vẫn còn hoang sơ và tự nhiên
- Từ Thức chỉ mặc áo vải thô đi tìm tiên khắp nơi
- Ở cảnh mây nước, hai mắt Giáng Hương mong chờ
- Trăng sáng gần, nghe trong đá động như có tiếng gõ kêu
- Giọt sương thu thấm bãi muối, muối thành nhạt
- Nhiều người cho rằng Từ Thức gặp tiên cũng như câu chuyện (Lưu Nguyễn) trong Thiên Thai
- Nhưng ai ngờ Thiên Thai chỉ là một câu chuyện đùa
Phiên dịch Thơ
- Thần tiên vẫn giữ câu chuyện huyền mơ,
- Động Bích Đào vẫn còn nguyên hoang sơ.
- Mong mỏi tìm tòi với Thức,
- Để nước chờ đợi Hương!
- Đá động đến sáng, vang tiếng gõ,
- Muối nát mùa thu sương,
- Giấc mơ Thiên Thai mong mỏi mãi,
- Ai đã biết, chỉ là sự vô cùng!
Động Từ Thức vẫn thu hút rất nhiều du khách, khách tham quan, dâng lễ và ca ngợi, được biết đến với tên gọi 'Nam Thiên Đệ Thất Động' - nơi hang động đẹp nhất vào thứ bảy dưới bầu trời Nam. Năm 1992, di tích này đã được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng là di tích cấp quốc gia.
