Doraemon: Khủng long của Nobita

Doraemon: Nobita no Kyōryū (Nhật: ドラえもん のび太の恐竜, Doraemon: Nobita no Kyōryū), được biết đến quốc tế với tên Doraemon: The Motion Picture và tên tiếng Việt là Doraemon: Khủng long của Nobita, là một bộ phim anime khoa học viễn tưởng phát hành năm 1980 do đạo diễn Fukutomi Hiroshi chỉ đạo, thuộc loạt manga và anime Doraemon. Đây là bộ phim đầu tiên trong loạt phim anime Doraemon, dựa trên một chương truyện tranh ngắn của tác giả Fujiko F. Fujio đăng trên tạp chí Weekly Shōnen Sunday của Shogakukan. Trước khi công chiếu vào tháng 3 năm 1980, Fujiko F. Fujio đã đăng toàn bộ nội dung truyện trên tạp chí CoroCoro Comic, sau đó xuất bản dưới dạng tankōbon vào năm 1983, trở thành tập đầu tiên trong series manga Doraemon. Nội dung phim bắt đầu khi Nobita phát hiện một quả trứng hóa thạch và sử dụng bảo bối của Doraemon để ấp nở một chú khủng long hiền lành tên là Pīsuke. Do không thể nuôi khủng long ở Tokyo hiện đại, Nobita phải đưa Pīsuke về kỷ Creta và bảo vệ chú khỏi những kẻ săn trộm từ thế kỷ tương lai.

Sau khi ra mắt tại Nhật Bản, Toho đã phát hành Doraemon: Nobita no Kyōryū dưới định dạng VHS, Betamax và DVD, và bộ phim cũng được trình chiếu ở một số quốc gia như Thái Lan, Hồng Kông và Anh Quốc. Tại Việt Nam, Doraemon: Nobita no Kyōryū được giới thiệu qua phiên bản manga do Nhà xuất bản Kim Đồng phát hành dưới tên Thăm công viên khủng long. Công ty Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh & Hãng phim Phương Nam phát hành phim dưới dạng VCD với thuyết minh tiếng Việt. Doraemon: Nobita no Kyōryū đã giành giải Giải Vàng Xuất sắc của Giải Golden Gross lần thứ hai vào năm 1984 trong hạng mục 'Phim điện ảnh quốc gia Nhật Bản' nhờ doanh thu phòng vé xuất sắc (1,56 tỉ yên). Năm 2006, một phiên bản làm lại với chất lượng hoạt hình cao hơn được phát hành với tên gọi Doraemon: Nobita no Kyōryū 2006.

Câu chuyện

Nobita tình cờ phát hiện một quả trứng khủng long hóa thạch và sử dụng bảo bối 'Khăn trùm thời gian' để đưa trứng về cách đây 100 triệu năm và ấp nở. Kết quả là một con khủng long thuộc chi Futabasaurus chào đời, được Nobita đặt tên là Pīsuke. Nobita và Doraemon bí mật nuôi dưỡng Pīsuke cho đến khi khủng long trưởng thành, và tình bạn giữa cậu và khủng long ngày càng gắn bó. Khi Pīsuke không còn đủ chỗ sống trong nhà, Nobita phải chuyển khủng long đến hồ công viên, nhưng cư dân thành phố phát hiện và bắt đầu nghiên cứu. Nobita và Doraemon phải đưa Pīsuke trở về quê hương ở thời kỳ Creta khoảng 100 triệu năm trước.

Trên hành trình, nhóm bạn bị theo dõi bởi một tay săn khủng long xuyên thời gian với âm mưu cướp Pīsuke. Dù Nobita đã đưa Pīsuke về đúng thời kỳ, nhưng điểm đến lại chuyển sang Bắc Mỹ thay vì Nhật Bản. Phát hiện sai lầm, Doraemon, Nobita, Shizuka, Jaian, và Suneo quay trở lại quá khứ, nhưng khi đến nơi thì 'Cỗ máy thời gian' bị hỏng. Họ quyết định hộ tống Pīsuke đến Nhật Bản qua dải đất nối liền hai châu lục thời cổ đại.

Sử dụng 'Chong chóng tre' và nhiều bảo bối khác, nhóm bạn đã vượt qua hàng ngàn cây số, chiêm ngưỡng nhiều loài khủng long như Ornithomimosaurus, Apatosaurus, Tyrannosaurus Rex, Pteranodon. Dù bị tổ chức săn trộm khủng long, đứng đầu là tỉ phú Dollmanstein, theo dõi và nhiều lần đụng độ, họ vẫn không thể cứu Jaian, Suneo và Shizuka, bị bắt làm con tin. Nobita và Doraemon liều lĩnh đột nhập giải cứu bạn bè, nhưng không ngăn được tình thế. May mắn, một con T-Rex trong chuồng vô tình ăn 'bánh thuần chủng' và bị thôi miên thành chiến mã, giúp đánh bại tổ chức săn trộm. 'Đội Cảnh sát Thời gian' phát hiện biến động và đến kịp thời, phá hủy căn cứ. Nobita đưa Pīsuke về Nhật Bản cổ đại an toàn, cả nhóm cũng được đội Cảnh sát dẫn về nhà.

Sản xuất và phát hành

Doraemon là loạt manga nhiều tập của Fujiko Fujio và sau là Fujiko F. Fujio, ra mắt lần đầu năm 1969 trên các tạp chí của nhà xuất bản Shogakukan và kéo dài đến năm 1996 khi tác giả qua đời. Tổng cộng có 45 tankōbon phát hành tại Nhật Bản từ 1974 đến 1994. Năm 1973, Shogakukan hợp tác với Nippon TV để sản xuất anime truyền hình giai đoạn 1, và với TV Asahi từ năm 1979 đến nay (giai đoạn 2), với hàng ngàn tập phim. Bên cạnh đó, Doraemon cũng có các bộ phim anime điện ảnh ra rạp vào tháng 3 hàng năm, thời lượng từ 90 đến 120 phút, gọi là phim chủ đề. Nobita no Kyōryū là phim chủ đề đầu tiên trong giai đoạn sản xuất của TV Asahi. Sau năm 2005, các phim chủ đề bước vào giai đoạn sản xuất thứ ba với nhiều phim làm lại, trong đó có Nobita no Kyōryū dưới nhan đề mới là Doraemon: Nobita no Kyōryū 2006.

Năm 1975, Fujiko F. Fujio sáng tác một chương truyện Doraemon dài 25 trang đăng trên tạp chí Weekly Shōnen Sunday của Shogakukan. Chương này được đưa vào tập 10 của loạt truyện phát hành ngày 29 tháng 3 năm 1976 dưới ấn hiệu Tentomushi Comics. Fujiko F. Fujio lấy cảm hứng từ tiểu thuyết Born Free của Joy Adamson. Kusube Sankichiro, sau là giám đốc đại diện của Shin-Ei Animation thuộc TV Asahi, là độc giả trung thành của Doraemon, đã đề xuất thực hiện phim điện ảnh dựa trên mẫu truyện này. Fujiko F. Fujio chấp nhận và phát triển câu chuyện thành kịch bản phim. Tháng 10 năm 1979, tạp chí CoroCoro Comic công bố thông tin đầu tiên về bộ phim điện ảnh do Shin-Ei Animation sản xuất. Trong kịch bản ban đầu, Dekisugi tham gia chuyến phiêu lưu quay về 100 triệu năm trước cùng nhóm Doraemon, nhưng cuối cùng không xuất hiện trong phim.

Phim Nobita no Kyōryū do Fukutomi Hiroshi làm đạo diễn, Matsuoka Seiji viết kịch bản và Kikuchi Shunsuke soạn nhạc, được công chiếu vào ngày 15 tháng 3 năm 1980 với thời gian 92 phút. Ca khúc mở đầu phim là 'Boku Doraemon' (ぼくドラえもん, 'Boku Doraemon' tạm dịch: 'Tôi là Doraemon') và ca khúc kết thúc là 'Pocket no Naka ni' (ポケットの中に, 'Pocket no Naka ni' tạm dịch: 'Trong chiếc túi thần'), cả hai đều do Ōyama Nobuyo thể hiện, người lồng ghép cho Doraemon; ngoài ra, phim còn thêm ca khúc truyền thống 'Doraemon no Uta' (ドラえもんのうた, 'Doraemon no Uta' tạm dịch: 'Bài hát về Doraemon'). Trailer giới thiệu phim đã được công bố trước đó và hiện vẫn có thể xem trên trang web chính thức của phim Doraemon. Ngoài cảm hứng từ Born Free, quá trình làm phim còn tham khảo thêm từ Stagecoach và One Million Years B.C.. Phim diễn ra trong thời kỳ Creta muộn và sử dụng nhiều thiết kế khủng long, niềm đam mê từ nhỏ của tác giả Fujiko F. Fujio. Toho đã phát hành phim tại Nhật Bản dưới dạng băng VHS và Betamax với chất lượng âm thanh mono, sau đó vào các năm 1989 và 1991, Toho tái phát hành phim dưới dạng đĩa lade và VHS với âm thanh stereo. Vào ngày 17 tháng 5 năm 1996, Pony Canyon tiếp tục phát hành phim dưới dạng VHS, và đến ngày 14 tháng 3 năm 2001, công ty này lần đầu ra mắt định dạng DVD của Nobita no Kyōryū. Pony Canyon sau đó tái phát hành DVD với giá ưu đãi vào tháng 9 năm 2010 nhân kỷ niệm 30 năm công chiếu phim.

Sau khi ra mắt tại Nhật Bản, Nobita no Kyōryū được trình chiếu ở một số quốc gia khác. Phim đã được công chiếu ở Thái Lan vào ngày 21 tháng 8 năm 1982, ở Hồng Kông vào ngày 14 tháng 8 năm 1983, và tại Anh Quốc vào ngày 5 tháng 1 năm 1996. Một số quốc gia khác đã phát sóng phim trên truyền hình, như México qua các kênh Canal de las Estrellas và Cinema Golden Choice; ở Ý với sự cấp phép của Yamato Video qua các kênh Euro TV, Odeon 24 và Junior TV; và ở Hàn Quốc vào năm 2002 qua kênh MBC. Nobita no Kyōryū cũng được phát hành ở Đài Loan dưới định dạng VHS lồng tiếng Trung và ở Việt Nam dưới định dạng VCD thuyết minh tiếng Việt bởi Công ty Điện ảnh Thành phố Hồ Chí Minh (nay là Công ty Cổ phần Truyền thông - Điện ảnh Sài Gòn) và được phát hành bởi hãng phim Phương Nam.

Truyền thông

Vào tháng 12 năm 1979, Fujiko F. Fujio đã cho đăng toàn bộ manga Nobita no Kyōryū, kéo dài ba kỳ từ số tháng 1 đến số tháng 3 năm 1980 của CoroCoro Comic, với những chỉnh sửa về cốt truyện đã khép lại trong mẫu truyện ngắn năm 1975, mặc dù vẫn giữ các minh họa cũ trong khoảng 30 trang đầu. Ngày 28 tháng 11 năm 1983, tankōbon tập hợp các chương trước đó được Shogakukan phát hành dưới ấn hiệu Tentomushi Comics, đánh dấu sự khởi đầu của loạt manga Daichōhen Doraemon (大長編ドラえもん, Daichōhen Doraemon Doraemon truyện dài). Các tập trong loạt manga này tương ứng với các bộ phim điện ảnh Doraemon hàng năm, có một số khác biệt trong kịch bản. So với phiên bản đăng trên tạp chí, manga Nobita no Kyōryū dạng tankōbon đã có nhiều sự thay đổi và bổ sung quan trọng, ví dụ như phần Doraemon giải thích về khoảng thời gian 100 triệu năm hay sự xuất hiện của loài gặm nhấm có vú Triconodon mordax không có trong tạp chí. Fujiko F. Fujio cũng đã cập nhật các lời thoại như thay Brontosaurus bằng Apatosaurus trong phiên bản tankōbon sau khi có nghiên cứu mới về loài bò sát này. Vào năm 2006, các chương nguyên bản chưa qua chỉnh sửa của phiên bản tạp chí được tập hợp lại trong một tập truyện gọi là Color-ban Doraemon: Nobita no Kyōryū, với một số trang màu đỏ-đen tương tự như kỹ thuật in màu tạp chí truyện tranh Nhật Bản những năm 1980.

Vào tháng 2 năm 1995, một ấn bản bìa mềm với kích thước nhỏ hơn đã được phát hành để kỷ niệm 15 năm thành công của loạt phim. Shogakukan phát hành một phiên bản đặc biệt khổ rộng A3 vào tháng 9 năm 1999, dành cho những người có vấn đề về thị lực. Tháng 9 năm 2010, Nobita no Kyōryū xuất hiện trở lại trong tập đầu tiên của tuyển tập Fujiko F. Fujio Toàn tập (藤子・Ｆ・不二雄大全集, Fujiko F. Fujio Daizenshū) thuộc loạt Daichōhen. Tháng 2 năm 2014, nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày sinh của Fujiko F. Fujio, Shogakukan đã phát hành một ấn bản đặc biệt khổ rộng với bìa hoàn toàn mới do chính tác giả thiết kế. Một phiên bản truyện tranh màu với hình ảnh từ anime được chỉnh sửa đã được phát hành vào tháng 2 năm 2004. Trong một tập của loạt sách Doraemon khoa học thế giới phát hành năm 2011, Fujiko Pro đã mở rộng chủ đề của bộ phim để giới thiệu nhiều tài liệu về khủng long và động vật đã tuyệt chủng. Bên cạnh sách, Nobita no Kyōryū còn được chuyển thể thành nhạc kịch vào năm 1994 bởi Iizuka Stage Office, sau đó được giới thiệu tại Hồng Kông, Đài Loan và Malaysia.

Manga Nobita no Kyōryū được Nhà xuất bản Kim Đồng phát hành lần đầu tại Việt Nam vào năm 1993 với tên gọi Chú khủng long lạc loài. Tựa của bộ truyện phiên âm thành Đôrêmon và tên nhân vật được thay đổi để phù hợp với cách đọc của trẻ em Việt Nam (xem thêm: Doraemon tại Việt Nam). Sau năm 1996, khi bản quyền phát hành Đôrêmon tại Việt Nam được ký kết, truyện được tái bản dưới tên Thăm công viên khủng long, trở thành tập đầu tiên trong loạt Truyện dài Đôrêmon, tương ứng với loạt Daichōhen Doraemon ở Nhật Bản. Từ năm 2010, sau khi Kim Đồng tái phát hành bộ truyện Doraemon với tên và bản dịch gần gũi hơn với nguyên tác, tựa đề tập truyện được đổi thành Chú khủng long của Nobita. Là một phần của bộ truyện tranh nổi tiếng có ảnh hưởng văn hóa ở Việt Nam, Doraemon: Chú khủng long của Nobita đã trải qua nhiều lần tái bản. Kim Đồng cũng phát hành phiên bản truyện màu tạp chí và phiên bản hình họa từ phim anime. Tập truyện này còn được mua bản quyền phát hành tại Thái Lan bởi Nation Edutainment, tại Đài Loan bởi Nhà xuất bản Thanh Văn, và tại Hồng Kông bởi Culturecom Holdings.

Đón nhận

Doraemon: Nobita no Kyōryū đã đạt doanh thu phòng vé 1,56 tỉ yên (khoảng 287 tỉ đồng) với 3,2 triệu lượt khán giả ghi nhận vào năm 1980, được chiếu liên tục cùng suất chiếu lại của Mothra vs. Godzilla. Đây là phim có doanh thu cao thứ tư trong năm 1980. Mặc dù phim chỉ trích hành vi săn bắt khủng long và mở rộng ra việc săn trộm động vật quý hiếm, có một chương truyện trước đó mang tên 'Kyōryū Hunter' ('Tay săn khủng long') được đưa vào tập 2 của loạt truyện ngắn Doraemon phát hành năm 1974 và sau đó chuyển thể thành tập anime truyền hình phát sóng ngày 10 tháng 4 năm 1979, trong đó cổ vũ việc săn khủng long như một môn thể thao phổ biến trong tương lai; đạo diễn Miyazaki Hayao cho rằng đây là một sự mâu thuẫn trong giai đoạn đầu của tác phẩm. Trong phiên bản làm lại của anime phát sóng ngày 6 tháng 2 năm 2015 với mã số 668, Doraemon đã giải thích rằng những con khủng long sau khi săn sẽ được trả về nơi sống ban đầu của chúng. Trong bộ phim tiếp theo là Nobita no Uchū Kaitakushi (Nobita và lịch sử khai phá vũ trụ), hình ảnh của hai loài khủng long Tyrannosaurus và Pteranodon xuất hiện trong đoạn mở đầu.

Doraemon: Nobita no Kyōryū đã giành Giải Vàng Xuất sắc của Giải Golden Gross lần thứ hai vào năm 1984 trong hạng mục 'Phim điện ảnh quốc gia Nhật Bản' nhờ vào doanh thu nổi bật. Đạo diễn Steven Spielberg đã đến Nhật Bản vào thời điểm phim ra mắt và là một khán giả của cả phim này và Mothra vs. Godzilla. Theo quyển Thế giới của Fujiko F. Fujio xuất bản năm 1997, nghiên cứu về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả Doraemon, Nobita no Kyōryū đã ảnh hưởng đến Steven và điều này được thể hiện trong bộ phim kinh điển E.T. Sinh vật ngoài hành tinh của ông. Vào năm 2006, khi phiên bản làm lại Nobita no Kyōryū 2006 ra mắt với công nghệ hoạt hình hiện đại và một số thay đổi trong kịch bản, phim đã được chọn chiếu tại hơn 55 quốc gia thông qua đại sứ quán Nhật Bản bằng năm thứ tiếng chính là Anh, Nga, Pháp, Tây Ban Nha và Trung, như một phần trong sứ mệnh Đại sứ Văn hóa của Doraemon.

Kết nối bên ngoài

• Doraemon: Nobita no Kyōryū (1980) trên trang web Doraemon the Movie (tiếng Nhật)
• Danh sách các bộ phim điện ảnh Doraemon Lưu trữ 2016-01-14 tại Wayback Machine trên trang chính thức của Shin-Ei Animation (tiếng Nhật)
• Trang web chính thức của Doraemon (tiếng Nhật)
• Doraemon: Nobita's Dinosaur (phim) trong từ điển bách khoa của Anime News Network (tiếng Anh)
• Doraemon: Nobita no Kyōryū
  trên Internet Movie Database (tiếng Anh)