Dư luận rộ lên trước sự cạnh tranh khốc liệt giữa các nước láng giềng của Việt Nam, Nhật Bản chiếm lĩnh đến 80% thị phần và bất ngờ trở nên bất an

Có phải các hãng xe Nhật sẽ đối mặt với thách thức lớn từ sự bùng nổ của xe điện từ Trung Quốc và Hàn Quốc không?

Tại Triển lãm Xe hơi Quốc tế Indonesia diễn ra vào tháng 8, các quan chức cao cấp của Indonesia chỉ nhìn qua và phản ứng nhanh chóng khi thấy chiếc Mitsubishi Xforce - một mẫu crossover chiến lược của Nhật Bản.

Tuy nhiên, họ đã quay lại và thực hiện bức ảnh tự sướng trước một mẫu xe điện đang trưng bày gần đó.

Chủ tịch Mitsubishi Motors, ông Takao Kato, cũng phải thừa nhận trước báo chí: 'Mối quan tâm chính là xe điện!'

'Lỡ bỏ lỡ cơ hội'

Các thương hiệu xe Nhật vẫn giữ vững khoảng 80% thị phần trong khu vực Đông Nam Á - nơi sinh sống của khoảng 670 triệu người. Không có thị trường nước ngoài nào mà các hãng xe Nhật có thể đạt được sự thống lĩnh cao như vậy; họ đã xây dựng uy tín từ việc sản xuất ngay tại khu vực và thương mại từ những năm 1950.

Tuy nhiên, các nhà sản xuất xe từ Trung Quốc và Hàn Quốc cũng bắt đầu tăng cường hiện diện với xe điện. Họ đã bắt đầu kinh doanh mẫu xe điện nhập khẩu tại khu vực, cùng với việc lập kế hoạch sản xuất tại địa phương.

Doanh số xe điện tại Thái Lan trong nửa đầu năm nay đã tăng ba lần, đạt 33.000 chiếc, chiếm khoảng 6% tổng doanh số. Hầu hết các xe điện bán tại đây đến từ các thương hiệu Trung Quốc; trong khi đó, các nhà sản xuất Nhật Bản một thời chiếm hơn 90% thị phần, nhưng hiện chỉ còn trên 80%.

Thực tế, các nhà sản xuất xe Nhật Bản ngày càng lo lắng về xe điện tại khu vực Đông Nam Á. Tại đây, nhiên liệu hóa thạch vẫn là nguồn năng lượng chính để sản xuất điện, vì vậy việc tăng số lượng xe điện cũng không giảm lượng khí thải carbon một cách đáng kể.

Ngoài ra, hệ thống sạc vẫn chưa được phổ biến rộng rãi, điều này kèm theo là điều kiện khí hậu nóng ẩm khiến pin giảm tuổi thọ nhanh chóng.

Tuy nhiên, các chính phủ vẫn đang nỗ lực để điện hóa giao thông. Jakarta (Indonesia) và Bangkok (Thái Lan) đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí, làm cho các xe điện, không gây ra khí thải, trở nên hấp dẫn hơn. Đây là cơ hội để tạo ra một ngành công nghiệp mới.

Các nhà sản xuất từ Trung Quốc và Hàn Quốc, mặc dù không nhận được sự ưa chuộng từ người tiêu dùng, nhận ra rằng xe điện có thể là cơ hội để đánh bại ưu thế thị trường của Nhật Bản.

Chủ tịch Mitsubishi Motors, Takao Kato, nhận xét: 'Lý thuyết cho thấy, thời cơ chưa đến. Nhưng chúng tôi lo ngại về việc chúng tôi đang xem nhẹ vấn đề hoặc có thể bỏ lỡ cơ hội'.

Trung Quốc và Hàn Quốc đã tiến xa quá rồi!

Doanh số của Mitsubishi tại khu vực Đông Nam Á chiếm 30% tổng doanh số toàn cầu.

Mitsubishi đang chuẩn bị sản xuất xe điện tại Indonesia, trong khi Toyota và Honda đang chuẩn bị sản xuất tại Thái Lan. Tuy nhiên, sản lượng xe điện sẽ rất hạn chế, làm cho khoảng cách với các nhà sản xuất Trung Quốc và Hàn Quốc trở nên rõ ràng.

Hiện tại, không thể khẳng định rằng các nhà sản xuất Nhật Bản đang 'ngủ quên trên chiến thắng'.

Một số ưu đãi hỗ trợ xe điện hiện đang tồn tại ở khu vực như Thái Lan, nhưng không thể đảm bảo sẽ kéo dài mãi mãi.

Việc sản xuất động cơ đốt trong có thể tối ưu hóa chi phí nhờ quy mô lớn, nhưng không thể áp dụng điều này cho pin xe điện - một phần chi phí lớn trong mỗi chiếc xe điện. Khó khẳng định liệu doanh số xe điện sẽ tiếp tục tăng trưởng khi không còn hỗ trợ.

Thứ hai, xu hướng toàn cầu đang thay đổi. Liên minh châu Âu, trước đây ủng hộ mạnh mẽ cho xe điện, gần đây đã dỡ bỏ lệnh cấm bán xe sử dụng động cơ đốt trong từ năm 2035, miễn là các xe đó sử dụng nhiên liệu tổng hợp để khử carbon. Khu vực Đông Nam Á thường theo tiêu chuẩn của Liên minh châu Âu, và hiện đang chờ xem các biện pháp của châu Âu sẽ thế nào.

Ông Noriyuki Matsushima, cố vấn tại Mitsubishi UFJ Research and Consulting, nói: 'Chúng ta đang bước vào giai đoạn mà xe điện, động cơ đốt trong và nhiên liệu đều đang có những sáng tạo mới'.

Hiện chỉ có các thương hiệu Nhật Bản có đủ năng lực kỹ thuật để đối phó với cả hai vấn đề này ở khu vực Đông Nam Á. Họ không nên bỏ lại quá xa về xe điện và cần phải tiên phong trong động cơ đốt trong, đặc biệt là với công nghệ lai điện (hybrid).

Dù thị trường phát triển theo hướng nào, sức mạnh thương hiệu, năng lực bán hàng và dịch vụ mà các thương hiệu Nhật đã tích luỹ được trong nhiều năm tại khu vực có thể là một vũ khí mạnh mẽ.