Buzz
Trong chương trình học Ngữ Văn lớp 9, học sinh sẽ khám phá về cách diễn đạt nội tâm trong văn tự sự.
Hôm nay, Mytour muốn giới thiệu tài liệu Soạn văn 9: Miêu tả nội tâm trong văn tự sự, giúp học sinh hiểu rõ hơn về chủ đề này.
Chuẩn bị bài viết Văn tự sự: Miêu tả nội tâm - Mẫu 1
I. Khám phá yếu tố diễn đạt nội tâm trong văn tự sự
1. Đọc lại đoạn trích văn Kiều ở lầu Ngưng Bích, trang 93 - 94 và thực hiện các yêu cầu:
a. Phân tích những câu thơ tả cảnh và những câu thơ diễn đạt tâm trạng của Thúy Kiều.
- Tả cảnh: “Bốn bề bát ngát xa xa/Cát vàng cồn kia, bụi hồng dặm này”
- Diễn đạt cảm xúc: “Bên bờ mây sớm, đèn khuya/Nửa lòng, nửa khung cảnh như tách đôi con tim”, “Buồn nhìn cửa bể…”, “Buồn nhìn dòng nước…”, “Buồn nhìn đồng cỏ…”, “Buồn nhìn gió cuốn…”
b. Các câu thơ tả cảnh đó liên quan như thế nào đến việc thể hiện tâm trạng của nhân vật:
- Các câu thơ tả cảnh đó tương tác chặt chẽ với việc diễn đạt tâm trạng của nhân vật.
- Nguyễn Du đã sử dụng phương pháp tả cảnh như một biểu hiện của nội tâm, từ việc mô tả cảnh vật thiên nhiên để phản ánh tâm trạng của Thúy Kiều.
c. Miêu tả nội tâm đó có tác dụng quan trọng đối với việc khắc họa nhân vật trong văn tự sự:
- Mô tả sống động hình ảnh nhân vật trong văn tự sự.
- Thể hiện đầy đủ chiều sâu tính cách của nhân vật.
2. Đọc đoạn văn trong SGK và đánh giá cách tác giả miêu tả tâm trạng nhân vật:
- Nam Cao đã sử dụng mô tả cử chỉ, biểu hiện trên khuôn mặt của lão Hạc (mặt lão co rúm lại, vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra, cái đầu ngoẹo về một bên…) để thể hiện tâm trạng đau khổ, xót xa và ân hận của ông đối với cậu Vàng.
- Người đọc có thể tưởng tượng lão như một đứa trẻ khóc lóc khi phải rời xa người bạn thân nhất.
II. Thực hành
Câu 1. Thuật lại phần đoạn Mã Giám Sinh mua Kiều, tr. 97 - 98 bằng văn chương, tập trung vào việc diễn đạt nội tâm của Kiều.
Kế bên nhà Kiều có một mụ mối giới thiệu khách viễn du. Khi hỏi tên, người ta biết đó là Mã Giám Sinh, người quê ở huyện Lâm Thanh, đã qua tuổi bốn mươi. Dường như, Mã Giám Sinh trông rất lịch lãm, nhưng tính cách lại rất thô bạo. Không lâu sau, Mã Giám Sinh đã tỏ ra bản chất của một kẻ buôn bán khi luôn cố gắng thúc Kiều đến thăm và thể hiện khả năng biểu diễn âm nhạc của mình. Kiều cảm thấy đau lòng và đau khổ vô cùng khi phải đối mặt với tình huống này. Mỗi bước đi, cô ấy đều rơi nước mắt vì sự xấu hổ. Khi một giá ngàn vàng được đề xuất bởi mụ mối, Mã Giám Sinh còn cả đòn đánh để chiếm lấy Kiều với giá không dưới bốn trăm.
Câu 2. Hãy thể hiện vai diễn của Kiều trong việc trình bày sự báo ân và oán của mình, đặc biệt là khi gặp Hoạn Thư.
Nhờ có sự giúp đỡ từ Từ Hải, tôi đã mời được Thúc Sinh đến để báo đáp tình cảm đã cứu rỗi tôi khỏi cảnh ngục. Mặc dù không thể trở thành vợ chồng, nhưng tôi vẫn muốn sử dụng một số quà để bày tỏ lòng biết ơn của mình đối với Thúc Sinh. Ngược lại, Hoạn Thư - vợ của Thúc Sinh, với tính cách kỳ quặc và ác độc, tôi quyết định sẽ phải trừng trị. Khi Hoạn Thư bị bắt giữ, biểu hiện sự sợ hãi trên khuôn mặt của cô rõ ràng. Tôi gọi cô bằng “tiểu thư” như trước kia, sau đó tôi kể lại tội lỗi của cô ấy. Hoạn Thư lập tức tìm cách biện hộ bằng cách nói rằng ghen tuông là điều bình thường và nhắc lại việc cô đã giúp tôi trốn thoát khỏi nhà Hoạn. Điều đó làm cho tôi rất khó khăn, không biết liệu nên trừng trị hay tha thứ. Cuối cùng, tôi quyết định tha thứ cho Hoạn Thư.
Câu 3. Mô tả cảm xúc của bạn sau khi xảy ra một sự kiện gây xấu hổ với bạn.
Gợi ý:
- Tình huống xảy ra
- Tiến triển của sự việc
- Hậu quả của sự việc
- Tâm trạng của tôi sau khi gây ra sai lầm với bạn: hối hận, đau buồn…
Hôm qua, tôi đã phạm một sai lầm với Nga - người bạn thân của tôi. Trong giờ kiểm tra môn Toán, do quá tự tin và không ôn bài kỹ trước đó, tôi đã không làm được bài kiểm tra. Nga ngồi phía trước và có cùng đề với tôi. Khi thầy giáo không chú ý, tôi đã xin Nga nhắc nhở bài. Nga luôn là một học sinh mẫu mực và hiếm khi cho ai sao chép bài. Nhưng khi nhìn thấy tôi bất lực và yêu cầu của tôi, có lẽ Nga đã hiểu và nhường bài cho tôi. Mặc dù Nga đã giúp nhưng tôi cảm thấy bạn rất lo lắng. Thật không may, thầy giáo đã phát hiện ra điều này. Thầy quyết định trừ đi nửa điểm của cả hai. Lúc đó, tôi nhìn thấy Nga đã khóc. Điều đó khiến tôi cảm thấy rất ân hận. Chính vì thế, hôm nay tôi quyết định sẽ đến gặp Nga để xin lỗi.
Soạn bài Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự - Mẫu 2
Hướng dẫn chuẩn bị bài:
Câu 1. Thuật lại đoạn trích Mã Giám Sinh mua Kiều, tr. 97 - 98 bằng văn xuôi, chú ý miêu tả nội tâm của nàng Kiều.
Gần khu vực có một bà mối đưa người lạ vào vấn đề. Hỏi tên ra mới biết đó là Mã Giám Sinh, quê ở huyện Lâm Thanh, tuổi đã qua bốn mươi. Nhìn bề ngoài, Mã Giám Sinh ăn mặc chải chuốt, lịch sự nhưng bản chất lại thô lỗ, gian manh. Không mất nhiều thời gian, Mã Giám Sinh đã tỏ ra đúng bản chất của một kẻ buôn bán khi liên tục thúc ép Kiều đến gặp mặt, thử sức đàn hát. Kiều đau đớn, xót xa khi phải chịu đựng tình cảnh này. Mỗi bước đi đều rơi lệ vì xấu hổ. Khi bà mối đưa ra giá ngàn vàng, Mã Giám Sinh còn mặc kệ để mua Kiều với giá ngoài bốn trăm. Kiều xót xa khi trở thành một món hàng để người ta đặt giá.
Câu 2. Hãy đóng vai nàng Kiều viết đoạn văn kể lại việc báo ân báo oán, trong đó bộc lộ trực tiếp tâm trạng của Kiều lúc gặp lại Hoạn Thư.
Nhờ Từ Hải, tôi đã mời Thúc Sinh đến để báo ân tình cứu mình thoát khỏi lầu xanh. Dù không thể nên nghĩa vợ chồng nhưng tôi vẫn muốn dùng chút quà để cảm tạ tấm lòng của Thúc Sinh. Ngược lại, Hoạn Thư - vợ của Thúc Sinh hết sức quý quái nên tôi quyết tâm sẽ phải trừng trị. Hoạn Thư được lính áp giải xuống, khuôn mặt tỏ ra sợ hãi. Tôi cất tiếng chào “tiểu thư” như trước kia rồi bắt đầu kể lại tội trạng. Hoạn Thư lại dùng lí do rằng đàn bà ghen tuông là chuyện bình thường và nhắc lại món nợ ân tình khi để cho tôi trốn khỏi nhà họ Hoạn. Điều đó khiến tôi phải mềm lòng và quyết định tha bổng cho Hoạn Thư.
Câu 3. Ghi lại tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi đối với bạn.
Gợi ý:
Ai cũng có một người bạn thân thiết trong cuộc sống của mình. Đối với tôi, đó là Nga. Chúng tôi đã là bạn từ thời tiểu học đến hiện tại và đã chia sẻ nhiều kỷ niệm cùng nhau.
Nhớ mãi kỷ niệm năm lớp sáu, tôi đã làm Nga buồn. Trước sinh nhật của bố Nga, chúng tôi đã hẹn đi mua quà cùng nhau. Tuy nhiên, tôi đã quên hứa với Nga khi bố muốn đưa cả gia đình đi xem phim. Tôi quên hẹn với Nga vì quá háo hức với bộ phim.
Sáng hôm sau, khi đến rạp chiếu phim, tôi nhận ra sự cố. Điện thoại của tôi rung lên, là Nga gọi. Đáng tiếc, tôi không dám nghe. Khi Nga gọi lại, tôi buộc phải nghe máy và giải thích.
Nga lo lắng hỏi tôi:
- Ngọc ơi, tại sao cậu chưa đến? Có chuyện gì vậy?
Tôi do dự nói:
- Nga ơi... tớ xin lỗi. Tớ đã quên hẹn cùng cậu. Bây giờ, tớ không thể đi mua quà với cậu được. Tớ đang đi chơi với bố mẹ.
Một chút im lặng, Nga đáp:
- Không sao, Ngọc ạ. Tớ tự đi cũng được. Cậu không sao là tốt rồi.
Dù Nga nói không sao, nhưng tôi biết cậu ấy buồn. Tôi tắt điện thoại, lòng áy náy. Tôi tự trách vì đã quên lời hẹn. Sáng hôm sau, tôi xin lỗi Nga và may mắn, cậu ấy tha thứ. Cuối buổi, chúng tôi đi mua quà cho bố của Nga cùng nhau và tận hưởng buổi tiệc vui vẻ.
Sau cơn sốt ấy, tôi rút ra một bài học sâu sắc về ý nghĩa của việc giữ lời hứa, đặc biệt là đối với những người bạn thân thiết.
