Đọc bài viết 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia' để hiểu sâu hơn về chủ đề này.
Tóm gọn ý tưởng về tầm quan trọng của hiền tài trong bài viết ngắn nhất này.
I. Trước khi đọc văn bản
1. Cảm nhận của bạn khi thấy (trực tiếp hoặc qua phim ảnh) những hàng bia tiến sĩ ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội)?
Trả lời:
Khi nhìn thấy những hàng bia tiến sĩ ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội), tôi cảm thấy biết ơn và kính trọng những vị tiến sĩ đã có đóng góp to lớn cho đất nước.
2. Bạn đã nghe câu 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia' ở đâu, trong tình huống nào?
Hãy nhớ và trả lời.
Trả lời:
Tôi đã nghe câu 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia' ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám trong một chuyến tham quan cùng lớp học.
II. Trong văn bản đọc
1. Chú ý đến câu 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia' được đề cập ngay ở đầu mạch lập luận.
Trả lời:
Câu 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia' ở đầu mạch lập luận được coi là chủ đề của toàn bộ bài viết.
2. Những vị vua anh minh đã ban ân gì cho các nhà văn?
Trả lời:
Những vị vua anh minh đã ban ân cho các nhà văn:
+ Ban tặng danh hiệu.
+ Nâng cao vị thế và quyền lợi.
+ Đặt tên ở tháp Nhạn.
+ Ban danh hiệu Long hổ.
+ Tổ chức tiệc Văn học.
3. Mục đích chính của việc xây dựng bia là gì?
Trả lời:
Mục đích chính của việc xây dựng bia là:
+ Ghi chép lại sự khen ngợi lâu dài.
+ Khích lệ các nhà văn truyền cảm hứng và nỗ lực để giúp đỡ nhà vua.
III. Phần Trả lời câu hỏi
1. Trong đoạn 2 của văn bản, tìm những từ ngữ thể hiện sự trọng dụng hiền tài của 'các vị thần đế minh vương'.
Trả lời:
- Những từ ngữ thể hiện sự trọng dụng hiền tài của 'các vị thần đế minh vương' trong đoạn 2: 'quý trọng', 'yêu quý', 'đánh giá cao', 'ban ân quan trọng', 'đặt tên trên tháp Nhạn', 'ban danh hiệu Long hổ', 'tổ chức tiệc Văn học'.
2. Trong văn bản, có một câu trực tiếp nói về mục đích của việc dựng bia ghi danh cho những người đỗ tiến sĩ. Bạn cho biết đó là câu nào.
Trả lời:
Câu trực tiếp nói về mục đích của việc dựng bia ghi danh cho những người đỗ tiến sĩ: 'Nay các vị thánh minh lại cho biết, dù việc tốt đã được ca ngợi và nổi tiếng trong một thời gian, nhưng lời khen ngợi không đủ để giữ vững sự phổ biến lâu dài, vì vậy họ đã xây dựng những viên đá để ghi tên tại cửa Hiền Quan, khiến cho những người sĩ tỉnh táo và động viên, làm tăng danh dự và nỗ lực giúp đỡ triều đình'.
3. Xác định luận điểm của văn bản và giải thích lý do bạn xác định như vậy.
Trả lời:
- Luận điểm của văn bản: Hiền tài là nguyên khí của quốc gia.
- Lý do xác định dựa vào:
+ Tiêu đề của văn bản.
+ Các luận điểm trong văn bản tập trung vào và làm rõ luận điểm: 'Hiền tài là nguyên khí của quốc gia'.
Luận điểm 1: Thảo luận về tầm quan trọng của việc trọng dụng người tài.
Soạn bài Hiền tài là nguyên khí của quốc gia ngắn (Trích, Thân Nhân Trung), Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống
4. Đối với nội dung, đoạn 3 có mối quan hệ như thế nào với đoạn 2?
Trả lời:
- Về nội dung, đoạn 3 có mối quan hệ chặt chẽ với đoạn 2:
+ Đoạn 2: Thảo luận về những hành động của 'các vị thánh minh' trong việc trọng dụng người tài.
+ Đoạn 3: Thảo luận về việc vua Lê Thánh Tông lập bia để tiếp tục khuyến khích người tài.
=> Đoạn 3 chịu trách nhiệm kết nối và bổ sung ý nghĩa cho đoạn 2, chuyển dịch lập luận từ việc thảo luận về nguyên tắc chung sang việc thảo luận về các sự kiện cụ thể như: xây bia - sự kiện trực tiếp dẫn đến bài viết này.
5. Hãy tóm tắt nội dung của đoạn 4 và cho biết đoạn này đóng vai trò gì trong mạch lập luận.
Trả lời:
- Tóm tắt nội dung của đoạn 4: trách nhiệm của kẻ sĩ trong việc báo đáp triều đình.
- Vai trò của đoạn 4 trong mạch lập luận: nối tiếp nội dung của đoạn 3 và dẫn dắt đến nội dung của đoạn 5.
6. Khi viết bài văn bia, tác giả đã biểu hiện ít nhất hai tư cách: một là của người truyền đạt: 'ý chí thánh'; hai là của kẻ sĩ được trọng dụng, thường suy nghĩ về việc báo đáp. Sự kết hợp hai tư cách đó đã ảnh hưởng như thế nào đến cách thể hiện luận điểm của tác giả?
Trả lời:
- Khi viết bài văn bia, tác giả đã thể hiện hai tư cách:
+ Người truyền đạt 'ý chí thánh': được thể hiện qua các lập luận và dẫn chứng về việc trọng dụng hiền tài của nhà vua.
+ Kẻ sĩ được trọng dụng, thường suy nghĩ về việc báo đáp: nêu rõ trách nhiệm và đóng góp của bản thân trong việc báo đáp triều đình.
- Sự kết hợp hai tư cách này đã ảnh hưởng sâu sắc đến cách thể hiện luận điểm của tác giả, làm cho mạch lập luận trở nên linh hoạt, thuyết phục. Hai tư cách này không riêng biệt mà hoạt động cùng nhau, cho thấy sự trọng dụng từ vị thượng đế và trách nhiệm của kẻ sĩ, cũng như lòng biết ơn của người được trọng dụng đối với vị vua và quốc gia.
7. Tìm một số dẫn chứng lịch sử (từ tác phẩm và tài liệu đã học và tìm hiểu thêm) để minh họa nhận định sau của tác giả bài văn bia: 'Bởi vì các vị thánh đế minh vương không ai không lấy việc bồi dưỡng nhân tài, chọn lựa kẻ sĩ, và nuôi dưỡng nguyên khí làm việc đầu tiên'.
Trả lời:
- Một số dẫn chứng lịch sử để minh họa nhận định của tác giả bài văn bia: 'Bởi vì các vị thánh đế minh vương không ai không lấy việc bồi dưỡng nhân tài, chọn lựa kẻ sĩ, và nuôi dưỡng nguyên khí làm việc đầu tiên'.
+ Các 'chiếu cầu hiền' đã thể hiện chính sách đúng đắn của vua Quang Trung trong việc tìm kiếm người tài, chọn lựa kẻ sĩ để xây dựng và phục vụ cho sự phát triển chung của quốc gia.
8. Dựa vào việc đọc văn bản trên, bạn hiểu gì về tầm quan trọng của việc xác định mục đích viết và thể hiện quan điểm của người viết trong văn nghị luận?
Trả lời:
Dựa vào việc đọc văn bản trên, tôi nhận thấy tầm quan trọng của việc xác định mục đích viết và thể hiện quan điểm của người viết trong văn nghị luận:
+ Tập trung vào vấn đề cần thảo luận và đưa ra lập luận, lí lẽ, dẫn chứng thuyết phục.
+ Làm tăng sức thuyết phục cho lập luận nhằm thu hút sự chú ý của độc giả.
III. Kết nối đọc - viết
Viết đoạn văn (khoảng 150 từ) diễn đạt suy nghĩ về sự quan trọng của việc trọng dụng hiền tài.
Trả lời:
Trong mọi giai đoạn của lịch sử, việc trọng dụng hiền tài đều cực kỳ quan trọng và không thể thiếu. Việc này không chỉ đóng góp vào việc phát triển tài năng cá nhân mà còn ảnh hưởng lớn đến sự tiến bộ chung của quốc gia. Đặc biệt, trong bối cảnh toàn cầu hóa đang diễn ra, để đưa đất nước phát triển và 'sánh vai với các cường quốc trên thế giới' - như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói, việc trọng dụng những người tài năng là vô cùng quan trọng. Là thanh niên, chúng ta cần nỗ lực học hỏi, rèn luyện không ngừng để đóng góp vào sự phát triển và bảo vệ tổ quốc.
Bài viết của Thân Nhân Trung đã thể hiện rõ vai trò của các vị minh quân trong việc trọng dụng và bồi dưỡng nhân tài. Chúng ta hãy cố gắng học tập và nỗ lực không ngừng để đóng góp vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước.
Các bài văn mẫu lớp 10 khác:
- Soạn bài Yêu và Đồng cảm (Trích, Phương Tử Khải), Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống
- Soạn bài Chữ Bầu Lên Nhà Thơ (Trích, Lê Đạt), Ngữ văn lớp 10, Kết nối tri thức với cuộc sống