Buzz
Trước đây từng khiến cả thế giới phải theo đuổi, nhưng giờ đây Elon Musk - chính người sáng lập ra phong trào xe điện - đang gặp phải những khó khăn, và không chỉ riêng ông mà còn hàng loạt các công ty khác đã mô phỏng theo ý tưởng của ông cũng đang đối mặt với những thách thức tương tự.
Theo The Economist, Tesla đã phải đối mặt với rất nhiều khó khăn trong những tháng gần đây. Vào tháng 1, hãng xe điện hàng đầu thế giới đã cảnh báo rằng tốc độ tăng trưởng của họ sẽ 'thấp hơn đáng kể' trong năm nay do sự hụt hơi từ phía người tiêu dùng đối với xe chạy bằng pin.
Cùng thời điểm đó, công ty đã phải tạm ngưng một phần lớn hoạt động sản xuất tại nhà máy ở gần Berlin do nguồn cung bị gián đoạn do tình hình hỗn loạn ở Biển Đỏ. Thị phần của hãng tại Trung Quốc - thị trường lớn nhất thế giới về xe điện - đang giảm dần do sự cạnh tranh dữ dội từ các hãng xe địa phương, đặc biệt là từ BYD. Thậm chí, vào cuối năm ngoái, BYD đã vượt qua Tesla để trở thành nhà sản xuất xe điện lớn nhất thế giới.
Vào ngày 2/4, thêm một tin xấu nữa khi Tesla báo cáo rằng họ chỉ giao được ít hơn 390.000 xe trong quý đầu tiên. Con số này giảm 8,5% so với cùng kỳ năm trước - và thấp hơn đáng kể so với những gì mà các nhà phân tích tại Phố Wall đã dự kiến.
Giá trị thị trường của Tesla đã giảm đi 1/3 trong năm nay, giảm xuống dưới 550 tỷ USD. Mặc dù con số này vẫn cao hơn bất kỳ nhà sản xuất ô tô nào khác, nhưng nó đã rơi xa so với mức 1,2 nghìn tỷ USD mà công ty này từng có được vào năm 2021. Elon Musk - CEO của Tesla - hiện chỉ là người thứ ba giàu có nhất thế giới.
Tesla đang gặp khó khăn, điều này đã trở nên rõ ràng. Nhưng vấn đề không chỉ dừng lại ở đó, hàng loạt các công ty đã nổi lên nhanh chóng với ước mơ trở thành 'Tesla tiếp theo' cũng phải đối mặt với những khó khăn không nhỏ. Ba năm trước, khi Elon Musk chứng minh rằng sản xuất xe điện có thể trở thành một ngành công nghiệp trị giá nghìn tỷ USD, các nhà đầu tư đã đổ xô ủng hộ các công ty mới mà họ kỳ vọng sẽ trở thành 'Tesla tiếp theo'.
Hai công ty khởi nghiệp của Mỹ IPO vào đầu năm đó từng tăng tốc nhanh chóng. Vốn hóa thị trường của Lucid Motors, được thành lập năm 2007, đã vượt 90 tỷ USD. Rivian, được tạo ra hai năm sau đó, đạt giá trị khoảng 150 tỷ USD. Cả 2 công ty này đều có giá trị cao hơn Ford, hãng ô tô gần 120 năm tuổi và bán được 4 triệu xe vào năm 2021, so với con số chỉ 125 chiếc của Lucid và 920 chiếc của Rivian.
Các đối thủ Trung Quốc như Li Auto (thành lập năm 2015), Nio và Xpeng (cả hai đều năm 2014) cũng được định giá rất cao. Vào cuối năm 2021, giá trị thị trường tổng hợp của 6 công ty xe điện 'chém gió' sẽ trở thành Tesla tiếp theo đã đạt mức đáng kinh ngạc: 400 tỷ USD.
Ngày nay, sáu công ty này trị giá 65 tỷ USD và đang tiếp tục giảm. Fisker, một công ty Mỹ 8 năm tuổi và HiPhi, một công ty Trung Quốc 5 tuổi thậm chí đã tạm dừng sản xuất. Vào ngày 25/3, giá cổ phiếu sụt giảm khiến giao dịch cổ phiếu của Fisker bị đình chỉ và công ty có thể sớm bị hủy niêm yết.
HiPhi có thể đang tìm cách bán mình cho một nhà sản xuất ô tô lớn của Trung Quốc. Faraday Future, công ty chỉ bán được 11 chiếc xe điện hạng sang vào năm ngoái, đang đứng trên bờ vực phá sản. Lordstown, một công ty khởi nghiệp của Mỹ được thành lập vào năm 2018 để sản xuất xe bán tải và suv chạy điện thì đã phá sản vào năm 2023.
Ngay cả những công ty mạnh mẽ hơn một chút cũng đang gặp khó khăn. Lucid đã bán được 6.000 chiếc xe và hiện cũng có giá trị chỉ bằng 1/15 so với lúc IPO. Li Auto, Leapmotor, Nio và Xpeng, những công ty đã phân phối hơn 800.000 ô tô vào năm ngoái, cũng chứng kiến giá cổ phiếu của mình sụt giảm.
Chỉ có Li thu được lợi nhuận, chủ yếu là do họ không sản xuất gì ngoài xe hybrid. Việc sống sót - chứ chưa nói đến phát triển trong một thế giới xe điện như hiện tại đang tỏ ra rất khó khăn.
Câu hỏi quan trọng là: Các công ty muốn trở thành 'Tesla thứ hai' có thể thành công không?
Thực tế, việc sản xuất các chiếc xe chạy bằng động cơ đốt trong, với hàng nghìn bộ phận chuyển động làm tăng độ phức tạp và chi phí, đòi hỏi các nhà sản xuất ô tô phải sản xuất số lượng lớn. Ngược lại, tính kinh tế của năng lượng pin được cho là sẽ giảm bớt rào cản gia nhập.
Các startup xe điện cố gắng 'bắt chước' Tesla bằng cách tự xưng là công ty công nghệ thay vì là nhà sản xuất, tin rằng họ có thể kiểm soát chi phí bằng cách sử dụng các thiết kế đơn giản hơn và mô phỏng lại quy trình sản xuất một cách linh hoạt hơn các công ty truyền thống.
Các thành phần như pin và động cơ điện có thể được mua sẵn, khiến các nhà sản xuất xe điện phải tập trung vào phát triển phần mềm để tạo ra trải nghiệm xe tốt hơn, từ giải trí đến ánh sáng theo tâm trạng. Một số công ty như Fisker đơn giản chỉ thuê người khác sản xuất.
Tuy nhiên, những ưu điểm này vẫn chưa vượt qua được nhu cầu truyền thống về quy mô. Để có lợi nhuận từ ô tô, vẫn cần phải sản xuất hàng trăm nghìn xe mỗi năm. 'Quy mô là vô cùng quan trọng và sản xuất không dễ dàng', Tu Le của Sino Auto Insights nhấn mạnh.
Mặc dù ban đầu Tesla là một thương hiệu sang trọng, lắp đặt những viên pin lớn và đắt tiền cho các dòng xe sang nhưng hãng luôn nhắm đến thị trường đại chúng. Lợi nhuận chỉ bắt đầu khi họ vượt qua giai đoạn khó khăn mà Elon Musk mô tả là 'địa ngục sản xuất' bằng cách tập trung vào việc sản xuất số lượng lớn Model 3 giá rẻ hơn.
Philippe Houchois của Jefferies, một ngân hàng đầu tư, lưu ý rằng: Cơ hội tồn tại bằng cách phục vụ phân khúc giá cao có tỷ suất lợi nhuận cao là thấp. Faraday Future là một ví dụ điển hình khi không có tương lai khi bán các sản phẩm có giá khởi điểm lên đến 250.000 USD.
Các công ty trong ngành đã nhận ra vấn đề. Bước đầu, họ hướng tới thị trường phổ thông. Rivian vừa công bố ba mẫu xe giá rẻ hơn sẽ ra mắt vào năm 2026. Xpeng ký thỏa thuận với Didi Global để sản xuất xe giá rẻ hơn và hợp tác với Volkswagen sản xuất xe điện cho thị trường Trung Quốc.
Tuy nhiên, để thành công, các công ty này cần tạo ra sản phẩm cạnh tranh với tính năng độc đáo. Tesla đã thành công với việc đặt công nghệ lên hàng đầu, tạo ra những chiếc xe điện không chỉ đẹp mắt mà còn có hiệu suất tốt.
Tuy nhiên, hầu hết các công ty tham gia thị trường đều thiếu tính năng độc đáo cho sản phẩm. Cả Rivian và Lucid sản xuất các mẫu xe không có điểm nổi bật về công nghệ. Chỉ sự đẹp mắt của chúng không đủ để biện minh cho giá cao.
Khi nhu cầu giảm đi, nhiều công ty cần thêm vốn để tiếp tục hoạt động. Lucid thông báo huy động thêm 1 tỷ USD từ quỹ tài sản của Ả Rập Saudi. Rivian cần hàng tỷ USD để sản xuất các mẫu xe giá rẻ hơn.
Rivian có 9,4 tỷ USD tiền mặt vào cuối năm 2023 nhưng cần thêm hàng tỷ USD để sản xuất các mẫu xe giá rẻ hơn. Không còn việc nhà đầu tư chỉ dựa vào bài thuyết trình PowerPoint và triển vọng lợi nhuận.
Sau khi đầu tư hàng tỷ USD mà không thấy lợi nhuận, các nhà đầu tư đang nghi ngờ về triển vọng của các công ty khởi nghiệp xe điện. Theo chuyên gia Hummel của UBS, hầu hết các công ty này sẽ biến mất sớm.
Có vẻ như các công ty xe điện Trung Quốc có khả năng sống sót cao nhất, vì chúng thường là những công ty tiên phong trong lĩnh vực này. Ví dụ, các mẫu xe điện cao cấp của Nio có thể thay pin nhanh và có mạng lưới trạm sạc rộng lớn tại Trung Quốc, giúp người lái có thể nhanh chóng tiếp năng lượng mà không cần rời xa xe. Bernstein, một công ty môi giới, xem Xpeng là một trong những công ty hàng đầu về công nghệ lái xe tự động.
Tổng quan, vẫn còn rất nhiều thách thức phía trước. Nếu Tesla hoặc bất kỳ công ty nào khác sống sót qua cuộc khủng hoảng xe điện này và tin rằng họ có thể thở phào nhẹ nhõm, họ sẽ cần phải suy nghĩ lại!
Theo: The Economist
