Xích đạo (赤道, có nghĩa là con đường đỏ) là một vòng tròn tưởng tượng được vẽ trên bề mặt của hành tinh (hoặc các thiên thể khác) tại khoảng cách giữa hai cực. Trên Trái Đất, xích đạo phân chia hành tinh thành Bắc bán cầu và Nam bán cầu. Theo định nghĩa, vĩ độ của xích đạo là 0°. Độ dài của xích đạo trên Trái Đất khoảng 40.075 km, tương đương 24.901 dặm.
Xích đạo là một trong năm vĩ tuyến chính được xác định dựa trên sự quay của Trái Đất so với mặt phẳng quỹ đạo của nó quanh Mặt Trời. Đồng thời, đây là vĩ tuyến dài nhất trên hành tinh.
Khi quan sát từ Trái Đất, Mặt Trời sẽ cắt qua đường xích đạo hai lần mỗi năm, vào các thời điểm xuân phân và thu phân của mỗi bán cầu, khoảng ngày 21 tháng 3 và 22 tháng 9. Lúc này, các tia nắng Mặt Trời chiếu vuông góc với bề mặt Trái Đất tại xích đạo.
Tại các khu vực gần xích đạo, độ dài của ngày và đêm thay đổi rất ít theo mùa, chỉ dao động trong vài phút suốt cả năm.
Khí hậu vùng xích đạo
Ở nhiều vùng xung quanh xích đạo, chỉ có hai mùa rõ rệt là mùa khô và mùa mưa. Tuy nhiên, các khu vực gần xích đạo thường ẩm ướt quanh năm, mặc dù sự thay đổi mùa có thể phụ thuộc vào độ cao và khoảng cách đến các đại dương.
Tại xích đạo, bề mặt Trái Đất chủ yếu là biển.
Các quốc gia nằm trên đường xích đạo
Đường xích đạo đi qua lãnh thổ và vùng biển của 14 quốc gia:
- São Tomé và Príncipe - có thể chạy qua đảo Ilhéu das Rolas, một đảo nhỏ trong quần đảo.
- Gabon
- Cộng hòa Congo
- Cộng hòa Dân chủ Congo
- Uganda
- Kenya
- Somalia
- Maldives – có thể đi qua nhiều đảo
- Indonesia
- Sumatra
- Lingga và các đảo nhỏ gần Sumatra
- Borneo – Kalimantan
- Sulawesi
- Halmahera và các đảo nhỏ khác ở quần đảo Moluccas.
- Kiribati
- Quần đảo Gilbert – có thể đi qua nhiều đảo.
- Quần đảo Phoenix – đi qua gần đảo Baker
- Line Islands – đi qua gần đảo Jarvis
- Mỹ
- Đảo Baker
- Ecuador
- Quần đảo Galapagos – đi qua đảo Isabela.
- Ecuador đại lục
- Colombia
- Brasil