Buzz
Tóm tắt các sự việc trong đoạn trích.
Nội dung chính
| Đoạn trích kể lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, xoay quanh cuộc kiện tụng liên quan đến vụ trộm của Thị Hến. |
Tóm tắt
Huyện đường là đoạn trích trong tác phẩm Nghêu, Sò, Ốc, Hến kể lại một cảnh làm việc nơi huyện đường, vào thời điểm diễn ra cuộc kiện tụng liên quan đến vụ trộm của Thị Hến. Tri lại, đề huyện và lính lệ đang suy tính bàn cãi tính kế xử kiện như thế nào để có thể lấy được nhiều tiền nhất từ những kẻ có liên quan như Sò, Ốc và Nghêu. Cuối cùng, chúng quyết định xử Ốc năm năm tù, phạt Nghêu đòn năm mươi trượng và phạt lí trưởng năm mươi quan tiền.
Trước khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trước khi đọc trang 132 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Bạn đã xem biểu diễn tuồng bao giờ chưa? Bạn nghĩ sao khi loại nghệ thuật sân khấu truyền thống này đang gặp khó khăn trên con đường đến với khán giả hiện đại?
Phương pháp giải:
Dựa vào thực tế và trải nghiệm của bản thân để trả lời
Lời giải chi tiết:
Em đã từng xem tuồng trên sân khấu. Loại hình nghệ thuật này đang gặp khó khăn trên con đường đến với khán giả hiện đại vì nó khá cổ điển và nội dung khá cũ, không phù hợp với đại đa số khán giả. Trong khi bên cạnh đó, có rất nhiều loại hình giải trí khác ra đời như phim ảnh, nhạc Kpop thu hút, hiện đại và dễ theo dõi hơn.
Trước khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trước khi đọc trang 132 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Hãy tìm xem trên Internet toàn bộ hoặc từng trích đoạn của vở tuồng này
Phương pháp giải:
Tự tìm hiểu
Lời giải chi tiết:
Học sinh tự tìm hiểu
Trong quá trình đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Trong quá trình đọc trang 132 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Cách bài trí nơi huyện đường – hướng dẫn thiết kế sân khấu
Phương pháp giải:
Chú ý đọc văn bản, tập trung vào các chi tiết mô tả bàn trên huyện đường
Lời giải chi tiết:
Những chi tiết mô tả cách bài trí nơi huyện đường là:
- Trên tường giữa có bức hoành phi với hai chữ “huyện đường”, hai bên là hai câu đối, cạnh cửa vào nhà bên trong
- Bàn giấy của tri huyện đặt ở giữa, trên có ống bút, cây nghiên mực, điếu bình
- Bàn của đề lại cũng có bút và một bọc đơn từ
Trong quá trình đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Trong quá trình đọc trang 133 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Chú ý cách tự giới thiệu của nhân vật trong tuồng
Phương pháp giải:
Tập trung đọc phần “nói lối”
Lời giải chi tiết:
Nhân vật tự giới thiệu về chức vụ, vị trí của mình cùng những đặc điểm khác, tuy nhiên cách giới thiệu có phần cảnh giác, thị trường và kiêu căng
Trong quá trình đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Trong quá trình đọc trang 134 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Chú ý đến sự hài lòng, rõ ràng của tri huyện khi đặt ra các âm mưu của mình
Phương pháp giải:
Chú ý đến lời nói, thái độ của tri huyện khi thảo luận về những âm mưu đó
Lời giải chi tiết:
Tri huyện khi đưa ra âm mưu muốn lừa tiền từ Sò đã “mỉm cười hài lòng”, cho thấy sự thỏa mãn và niềm vui cũng như lòng tham và thói xấu của hắn khi muốn đào sâu, bóc lột tiền của nhân dân.
Trong quá trình đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Trong quá trình đọc trang 134 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Sự cố gắng hợp tác giữa tri huyện và đề lại
Phương pháp giải:
Tập trung đọc lời thoại của đề lại
Lời giải chi tiết:
Sau khi tri huyện muốn lừa tiền từ Sò, xử Nghêu và Ốc, đề lại đề xuất cần xử cả Sò và Hến → thể hiện rõ bản chất tham lam của họ, đều là những kẻ muốn bóc lột tiền của người khác chứ không có ý định xử lí công bằng.
Trong quá trình đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Trong quá trình đọc trang 135 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Cái gì sẽ xảy ra sau lời nói của lính lệ A?
Phương pháp giải:
Suy luận dựa trên bối cảnh của tác phẩm
Lời giải chi tiết:
Theo em, sau câu nói của lính lệ A, ông Trùm Sò và thị Hến sẽ bày mưu thỏa thuận với hắn và cùng nhau đến huyện đường để hy vọng tri huyện sẽ xử lí kiện theo ý họ.
Sau khi đọc 1
Trả lời Câu hỏi 1 Sau khi đọc trang 136 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Tóm tắt các sự việc trong đoạn trích.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, hiểu rõ cốt truyện và các sự kiện chính
Lời giải chi tiết:
Những sự kiện chính trong văn bản:
- Tri huyện ra mặt đầu tiên, tự giới thiệu tên, chức vụ và kinh nghiệm của mình
- Đề lại lặng lẽ theo sau, hỏi về vụ án của Thị Hến với tri huyện
- Sau khi thảo luận, tri huyện và đề lại đưa ra án phạt tù, đòn roi và phạt tiền cho Ốc, Nghêu và lí trưởng, còn Sò và Hến thì chờ xem xét
- Lính lệ gọi mọi bên vào hầu, bao gồm cả bên nguyên và bên bị, cũng như nhân chứng
Sau khi đọc 2
Trả lời Câu hỏi 2 Sau khi đọc trang 136 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Liệt kê các lời thoại thể hiện sự tương đồng về bản chất, thủ đoạn giữa các nhân vật ở huyện đường, từ tri huyện đến đề lại và lính lệ.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, chú ý đến lời thoại của 3 nhân vật chính là tri huyện và đề lại, lính lệ trong phần xét xử
Lời giải chi tiết:
Các lời thoại thể hiện sự tương đồng về bản chất, thủ đoạn giữa các nhân vật ở huyện đường là:
- Vụ này à? Ý của thầy là gì? Tôi nghĩ rằng để nó như vậy đã đủ. Thằng Sò này giàu lắm, chúng ta có thể “kích” được nó.
- Vâng, ta cứ nói là để xem đã… thì việc xử lý sẽ được thực hiện, đám này toàn trò mặt trơ.
- Đúng vậy, nắm lấy tóc nào nắm lấy người có tóc…
- Có những chỗ thách thức thực sự, lưỡi không có xương cứ nói lung tung, nói thế nào cũng không được
Sau khi đọc 3
Trả lời Câu hỏi 3 Sau khi đọc trang 136 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Đoạn trích cho thấy tri huyện và đề lại không cần phải hợp tác. Tại sao vậy? Phân tích sự hài hước, phản ứng tự nhiên trong lời thoại giữa hai nhân vật.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản, tập trung vào lời thoại của hai nhân vật này trong phần xét xử. Dựa trên lời thoại, suy luận về bản chất của hai nhân vật.
Lời giải chi tiết:
- Tri huyện và đề lại không cần phải hợp tác với nhau vì họ đều là những kẻ tham lam, xấu xa, sử dụng quyền lực để đào sâu, bóc lột tiền của dân chúng khi xử án.
- Dựa vào cách nói chuyện, có thể thấy hành vi xấu xa này của họ đã xảy ra nhiều lần và được thực hiện một cách trơn tru:
+ Khi tri huyện nói muốn giữ lại trường hợp của Sò vì hắn giàu có, đề lại đề xuất nên nói với mọi người rằng “ta chỉ cần nói là để xem đã”
+ Đề lại nói muốn xử lý cho xong những kẻ trọc đầu, tri huyện ngay lập tức đồng ý “đúng vậy, nắm lấy tóc nào nắm lấy người có tóc”
+ Đề lại khen ngợi, nịnh nọt về cách xử án của tri huyện “bẩm quan xử rất sâu sắc”, “vâng, quan xử rất uy tín”
Sau khi đọc 4
Trả lời Câu hỏi 4 Sau khi đọc trang 136 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Sau khi xem cảnh tuồng Huyện đường, bạn nhận thức thế nào về thái độ và quan điểm của dân chúng xưa đối với cửa quan?
Phương pháp giải:
Chú ý lời nói, thái độ của lí trưởng, trùm sò khi bị lính lệ gọi vào hầu
Lời giải chi tiết:
Đối với cửa quan, dân chúng xưa vừa sợ vừa đáng thương. Họ là những người yếu đuối, không biết nơi nương tựa, chỉ có thể tới cửa quan kêu oan, nhưng họ không hiểu rằng, cửa quan không nhất thiết là nơi giúp họ đạt được công bằng. Lời nói của lí trưởng và trùm sò khi bị lính lệ gọi vào hầu rất nhút nhát: “Vâng, tôi biết anh tử tế lắm, chúng ta đã từng gặp nhau”; “Vâng, tôi rất biết ơn, anh cứ giúp đỡ cho”.
Sau khi đọc 5
Trả lời Câu hỏi 5 Sau khi đọc trang 136 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Lời tự giới thiệu (qua hình thức nói lối) của tri huyện đã giúp người xem, người đọc hiểu được điều gì về con người ông ta? So sánh lời tự giới thiệu đó của một nhân vật cụ thể trong tuồng với lời tự giới thiệu phổ biến trong đời thực để rút ra nhận xét cần thiết.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ phần nói lối của tri huyện
- Nhận biết điểm tương đồng và khác biệt giữa lời tự giới thiệu của tri huyện trong vở tuồng với lời tự giới thiệu trong đời thường, và liên kết chúng với các đặc điểm của tuồng
Lời giải chi tiết:
- Trong phần nói lối, tri huyện tự giới thiệu mình là tri huyện – người có vị thế, uy tín trong cửa quan, có nhiều lợi ích, có kinh nghiệm trên đường quan trường, đã thử thách với số tiền thua trước, nếu ai không kính sợ sẽ bị giam vào nhà lao.
Lời giới thiệu này cho thấy hắn là một kẻ tham nhũng, không trung thực, thích sử dụng quyền lực của mình để nhận hối lộ, đặt lừa cho dân chúng. Ngoài ra, hắn còn là một kẻ hư hỏng, ngu dốt và kiêu ngạo.
- Lời giới thiệu của tri huyện sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ, cách nói ẩn dụ, ngoài việc giới thiệu bản thân còn nhằm mục đích thể hiện quyền lực, tôn trọng mình trước công chúng. Lời giới thiệu thông thường trong đời thường rất dễ hiểu, dễ nhớ và sử dụng ngôn ngữ phổ thông hơn so với lời giới thiệu trong tuồng.
Sau khi đọc 6
Trả lời Câu hỏi 6 Sau khi đọc trang 136 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Nếu tham gia tái hiện cảnh Huyện đường trên sân khấu, diễn viên cần chú ý điều gì về diễn xuất? Vì sao?
Phương pháp giải:
- Dựa vào đặc điểm của thể loại tuồng để xác định các yêu cầu với diễn viên
- Tưởng tượng diễn viên trên sân khấu cần có những hành động, cử chỉ như thế nào để tương tác với khán giả
Lời giải chi tiết:
Theo em, đối với vở tuồng Huyện đường, diễn viên cần lưu ý một số điểm sau về diễn xuất:
- Hành động, cử chỉ, bước đi, động tác phải mạnh mẽ, rõ ràng, dứt khoát
- Động tác và lời nói, sắc thái biểu cảm phải hài hòa với các yếu tố khác như tiếng trống, kèn, nhạc
- Với vai tri huyện, những phân đoạn hài hước phải diễn tự nhiên, hào sảng, thể hiện rõ bản chất tham nhũng của nhân vật
- Vai đề lại, lính lệ nên nói nhỏ nhẹ, ánh mắt lanh lợi, cười gian xảo
Kết nối đọc - viết
Trả lời Câu hỏi Kết nối đọc - viết trang 136 SGK Văn 10 Kết nối tri thức
Viết đoạn văn ngắn (khoảng 150 chữ) thể hiện suy nghĩ về tiếng cười mỉa mai của tác giả dân gian hiện ra qua đoạn trích.
Phương pháp giải:
- Suy nghĩ về những tật xấu của tầng lớp quan lại được đề cập trong vở tuồng
- Ý nghĩa của sự phê phán đó đối với xã hội
Lời giải chi tiết:
Vở tuồng Huyện đường đã thể hiện cái nhìn châm biếm của tác giả về tình hình tham nhũng, xử án bằng tiền của một phần quan lại thối nát trong xã hội cũ. Tác giả không cần dùng từ ngữ phê phán hay bình luận mà để cho nhân vật tự giới thiệu, trưng bày bản chất của mình qua lời nói, cử chỉ và ngôn ngữ. Đây là một cách thể hiện rất khéo léo. Thông qua câu chuyện ở huyện đường, tác giả vừa châm biếm vừa phê phán tầng lớp quan lại, nhưng đồng thời cũng tiết lộ trước mắt bạn đọc một xã hội lừa dối, tay trắng và thiếu lòng nhân ái. Tiếng cười được giấu kín trong tác phẩm vừa sâu cay vừa mang ý nghĩa phê phán sâu sắc.
