Buzz
Duyệt nội dung bài viết Rừng xà nu - Ngữ văn 12 tập 2.Câu 3. Liên kết giữa hình ảnh cánh rừng xà nu và nhân vật Tnú ra sao?
Duyệt nội dung bài viết Rừng xà nu
Tìm hiểu chung
Tóm tắt nội dung
Sau ba năm tham gia lực lượng cách mạng, Tnú được về thăm làng. Trong đêm đó, cụ Mết kể lại cho dân làng nghe về câu chuyện của Tnú. Tnú mồ côi từ nhỏ, được dân làng nuôi lớn và sớm tiếp nối tinh thần cách mạng. Tnú tham gia nuôi giấu chiến sĩ cách mạng và làm liên lạc. Tnú là một cậu bé thông minh, can đảm và gan dạ: “chọn nơi rừng khó đi, nơi sông khó qua” để tránh kẻ thù. Lúc bị bắt dám thách thức quân giặc “nuốt vội lá thư và chỉ tay vào bụng mình”. Tnú bị bắt, bị tra tấn dã man nhưng nhất định không khai. Sau khi ra tù, Tnú về làng cưới Mai và cùng dân làng chuẩn bị chiến đấu. Nghe tin đó, thằng Dục – tay sai của chính quyền Mỹ - Diệm đưa lính đến đàn áp. Không bắt được Tnú chúng đem vợ con anh ra đánh đập đến hết. Tnú đau xót xông ra nhưng không cứu được vợ con mà còn bị chúng thiêu đốt mười đầu ngón tay bằng nhựa cây xà nu. Trong khi đó cụ Mết cùng dân làng mang vũ khí cất giấu trong rừng trở về và chiến đấu thắng lợi. Tnú gia nhập giải phóng quân và chiến đấu dũng cảm nên được cấp phép về thăm làng. Cụ Mết tự hào kể về anh cũng như nhắc nhở bài học xương máu: ”Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo”. Cuối truyện là hình ảnh cụ Mết và Dít tiễn Tnú về đơn vị, xa xa là những rừng xà nu, đồi xà nu bạt ngàn, chạy tít tắp đến chân trời.
Bố cục (2 phần)
- Phần 1 (phần chữ nhỏ): Tnú sau ba năm tham gia cách mạng giờ về thăm làng.
- Phần 2 (còn lại): cụ Mết kể câu chuyện về cuộc đời của Tnú và người dân làng Xô Man.
Câu 1
Câu 1 (trang 48 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Anh chị cảm nhận được ý nghĩa gì của truyện ngắn qua:
a. Tên của tác phẩm
b. Miêu tả cánh rừng xà nu dưới tầm đại bác
c. Hình ảnh những ngọn đồi, cánh rừng trải dài hút tầm mắt, chạy tít tắp đến tận chân trời luôn lặp lại trong tác phẩm
Lời giải chi tiết:
a. Ý nghĩa tên của tác phẩm
- Nghĩa dụ thực: loài cây phổ biến ở Tây Nguyên → tạo nền tảng hùng vĩ, đậm chất Tây Nguyên cho câu chuyện bi tráng trong tác phẩm.
- Nghĩa biểu tượng: biểu tượng tuyệt vời, mang tính sử thi về thiên nhiên và con người Tây Nguyên quật khởi trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
b. Hình tượng rừng xà nu dưới tầm đại bác
- Sự đau thương, mất mát ('không cây nào không bị thương, cây bị chặt đứt ngang thân mình, nhựa ứa ra… từng cục máu lớn, vết thương cứ loét mãi ra'). Những đau thương mà xà nu phải chịu cũng giống như sự mất mát, thương đau mà người dân phải chịu khi giặc tàn phá: anh Xút bị treo cổ lên cây vả, bà Nhan bị giặc chặt đầu,...
- Những phẩm chất tốt đẹp ('sinh sôi khỏe', 'ham ánh sáng', 'thơm mỡ màng', 'ưỡn tấm ngực che chở cho làng') của xà nu => Đó là ẩn dụ cho số phận đau thương và phẩm chất anh hùng của dân làng Xô Man nói riêng và nhân dân Tây Nguyên nói chung.
c. Hình ảnh đồi xà nu, rừng xà nu 'trông xa xa đến ngút tầm mắt', 'nối tiếp tới chân trời', lặp lại trong truyện gợi ra cảnh rừng xà nu hùng tráng, kiêu dũng và bất diệt, gợi ra sự bất diệt, kiêu dũng của con người Tây Nguyên nói riêng và con người Việt Nam nói chung trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại. Ấn tượng đọng lại trong ký ức người đọc chính là cái bát ngát của cánh rừng xà nu kiêu dũng. Đó là chất sử thi, chất anh hùng về tinh thần quật khởi của đồng bào Tây Nguyên.
Câu 2
Câu 2 (trang 48 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Tác giả coi 'Rừng xà nu là câu chuyện của một đời và được kể trong một đêm'. Xin nêu:
a. Tính cách của nhân vật anh hùng Tnú theo cụ Mết: Gan góc, can đảm, trung thực. So với nhân vật A Phủ (Vợ chồng A Phủ - Tô Hoài), hình tượng Tnú có những điểm mới lạ như thế nào?
b. Tại sao trong câu chuyện đẫm máu về cuộc sống của Tnú, cụ Mết luôn nhắc nhở rằng Tnú đã không thể bảo vệ được gia đình, để rồi ghi nhận vào lòng người nghe câu: 'Kẻ thù sử dụng súng, chúng ta phải cầm giáo'?
c. Câu chuyện về Tnú và làng Xô Man phản ánh một sự thật to lớn của dân tộc Việt Nam trong thời kỳ đó. Tại sao cụ Mết muốn những sự thật ấy phải được ghi chép và truyền đạt qua thế hệ?
d. Cụ Mết, Mai, Dít, và bé Heng đóng vai trò quan trọng trong việc phác họa nhân vật chính và làm nổi bật tư tưởng cốt lõi của truyện như thế nào?
Lời giải chi tiết:
a. Đặc điểm, tính cách của anh hùng Tnú:
- Can đảm, gan dạ, dũng cảm, trung thực (lúc nhỏ cùng Mai vào rừng lấy thức ăn cho anh Quyết).
- Sự trung thành với cách mạng được thể hiện qua thử thách (bị bắt, bị tra tấn, lưng T’nú trổ máu vì vết cắt của kẻ thù nhưng vẫn can đảm, trung thành).
- Bi kịch số phận: Không thể bảo vệ được vợ con, chính mình bị bắt, bị tra tấn (bị đốt mười ngón tay).
- Quyết tâm đứng lên chiến đấu với bọn ác.
b. Cuộc đời bi kịch của Tnú:
'Tnú không thể bảo vệ được gia đình'. Cụ Mết nhấn mạnh bốn lần để khẳng định: khi chưa sở hữu vũ khí, Tnú chỉ có hai tay trắng thôi thì ngay cả những người thân yêu nhất cũng không thể bảo vệ được. Câu nói của cụ Mết làm rõ: chỉ khi sẵn sàng sử dụng vũ khí, con đường sống duy nhất mới mở ra, mới bảo vệ được những điều quý báu nhất, thiêng liêng nhất; sự thật cách mạng được rút ra từ thực tế máu và xương, tính mạng của dân tộc, những người thân yêu nên phải ghi vào lòng, tâm trí và truyền lại cho thế hệ sau.
c. Phản ánh sự thật lớn của thời kỳ
Câu chuyện về Tnú và làng Xô Man phản ánh một sự thật lớn trong lịch sử: 'Không có gì quý báu hơn độc lập, tự do'. Phải đấu tranh chống lại mọi kẻ xâm lược, thậm chí phải sử dụng vũ khí và hy sinh tính mạng.
d. Vai trò của nhân vật: Cụ Mết, Mai, Dít, Heng trong việc phác họa nhân vật chính và làm nổi bật tư tưởng cốt lõi của truyện
- Cụ Mết, Mai, Dít, và bé Heng tiếp nối các thế hệ để làm nổi bật tinh thần bất khuất của làng Xô Man và Tây Nguyên.
- Cụ Mết: 'cao lớn như cây xà nu' là biểu tượng cho truyền thống cao quý, biểu tượng cho sức mạnh đoàn kết và đấu tranh đồng lòng.
- Mai, Dít đại diện cho thế hệ hiện tại, trong Dít có Mai của quá khứ và Dít của hiện tại. Vẻ đẹp của Dít là vẻ đẹp của sự kiên cường, kiên định giữa cuộc chiến tranh.
- Bé Heng đại diện cho thế hệ kế tục, tiếp tục hành động theo cha để đưa cuộc chiến đến chiến thắng cuối cùng.
Dường như cuộc chiến tranh này yêu cầu mỗi người Việt Nam phải có sức mạnh của một Phù Đổng Thiên Vương.
Câu 3
Câu 3 (trang 49 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Theo ý kiến của bạn, mối liên kết giữa hình ảnh rừng xà nu và nhân vật Tnú là như thế nào?
Lời giải chi tiết:
- Rừng xà nu gắn bó với Tnú từ khi còn nhỏ ('khói xà nu đốt để Tnú học chữ'),
- Xà nu luôn bên cạnh Tnú trong những khoảnh khắc đau thương, những bài học đắng cay ('dầu xà nu cháy trên mười ngón tay của Tnú', chứng kiến Tnú không thể cứu được vợ con)
- Xà nu cùng dân làng chào đón Tnú khi anh trở về sau những năm tháng đi lính ('đèn xà nu soi sáng đêm Tnú đoàn tụ với cộng đồng ở nhà cụ Mết').
- Xà nu và Tnú luôn được đặt cạnh nhau để làm nổi bật lẫn nhau, Tnú giống như một cây xà nu đã trưởng thành mạnh mẽ và đầy sức sống. Tính kiên cường, bất diệt của xà nu cũng là tính kiên cường, anh hùng của Tnú.
=> Xà nu là biểu tượng của làng Xô Man, Tnú là biểu tượng của người anh hùng trong cuộc chiến tranh
Câu 4
Câu 4 (trang 49 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Hãy đề cập và phân tích cảm nhận của bạn về vẻ đẹp nghệ thuật của tác phẩm.
Lời giải chi tiết:
Những vẻ đẹp nghệ thuật trong tác phẩm:
- Phong cách sử thi được thể hiện mạnh mẽ ở mọi khía cạnh: chủ đề, đề tài, hình tượng, dàn nhân vật, phong cách kể chuyện...
- Kỹ thuật kể chuyện: kể theo kí ức qua lời của cụ Mết (người cao tuổi trong làng), kể bên lề lửa bếp như việc kể truyền miệng truyền thống của các dân tộc Tây Nguyên, những câu chuyện được kể như những bài ca dài dòng.
- Tinh thần lãng mạn: tính lãng mạn hiện diện ở cảm xúc của tác giả thể hiện trong lời kể, bày tỏ ở việc ca ngợi vẻ đẹp của tự nhiên và con người trong cuộc đối đầu với sự tàn bạo của kẻ thù.
Luyện tập
Câu 1 (trang 49 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Tìm hiểu toàn bộ nội dung của tác phẩm
Câu 2 (trang 49 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Viết một đoạn văn diễn đạt suy nghĩ và cảm xúc của bạn về hình ảnh của cặp bàn tay của Tnú.
Lời giải chi tiết:
Gợi ý làm bài:
Bài viết có thể theo các ý sau:
- Tình huống nào dẫn đến việc Tnú bị đốt cháy mười ngón tay? (tóm tắt cốt truyện)
- Cảm xúc của bạn về việc Tnú bị đốt mười ngón tay?
+ Về sự tàn ác của kẻ thù (Dục và bè lũ tra tấn con người theo phong cách trung cổ)
+ Về tinh thần không khuất phục của anh hùng Tnú.
- Vì sao Tnú được coi là anh hùng không khuất phục? (thể hiện lý tưởng đại đoàn kết dân tộc trong cuộc kháng chiến chống Mỹ qua lời nói của các nhân vật trong truyện)
Tổng kết
Lời giải chi tiết:
|
Rừng xà nu là một thiên truyện mang ý nghĩa và vẻ đẹp của một khúc sử thi trong văn xuôi trong văn xuôi hiện đại. Tác phẩm tái hiện vẻ đẹp tráng lệ, hào hùng của núi rừng, của con người và của truyền thống văn hóa Tây Nguyên. Thông qua câu chuyện về những con người ở một bản làng hẻo lánh, bên những cánh rừng xà nu bạt ngàn, xanh bất tận, tác giả đã đặt ra một vấn đề có ý nghĩa lớn lao của dân tộc và thời đại: Để cho sự sống của đất nước và nhân dân mãi mãi trường tồn, không có cách nào khác hơn là phải cùng nhau đứng lên, cầm vũ khí chống lại kẻ thù tàn ác. |
