Đề bài: Duyệt tích truyện ngắn Hai đứa trẻ để minh chứng cho sự trữ tình của nó
Phân tích truyện ngắn Hai đứa trẻ để chứng minh rằng đây là một tác phẩm trữ tình đầy xót thương
Thơm phức của bài thơ
Trên bức tranh văn học Việt Nam trước thời đại biến cố, Thạch Lam không nổi bật nhưng vẫn là một tên quan trọng, Thạch Lam không phải là nhà văn viết truyện dài nhiều nhưng tài năng của ông toả sáng ở truyện ngắn, nơi mà tâm hồn nghệ thuật của ông được tỏa sáng, một tài năng thực thụ. Nguyễn Tuân đã viết: 'Khi nhắc đến Thạch Lam, người ta thường nhớ đến truyện ngắn hơn là truyện dài'. Đóng góp của Thạch Lam không chỉ là nghệ thuật mà còn là việc giúp ta làm sạch tâm hồn: 'Mỗi câu chuyện là một bài thơ trữ tình đầy cảm xúc'.
Truyện ngắn 'Hai đứa trẻ' của Thạch Lam cũng là một tác phẩm trữ tình đầy cảm xúc như vậy. Thạch Lam có liên quan đến Tự Lực Văn Đoàn nhưng quan điểm thẩm mĩ của ông lại đi theo một hướng riêng biệt. Ông tạo dựng một thế giới nhân vật độc đáo cho riêng mình. Ông im lặng viết về những người nghèo khó với tấm lòng chân thành và sâu sắc? (Phong Lê). Thế giới nhân vật của ông là những người nghèo khó, cơ cực và bế tắc nói chung, những nhân vật của Thạch Lam thường nhỏ bé và đáng thương: Họ thường tìm kiếm sự che chở trong gia đình, giữa bốn bức tường hay trong khu vườn, tức là cách ly bản thân khỏi xã hội rối ren bên ngoài. Có lẽ chính vì vậy mà con người mới thấu hiểu về bản thân và về cuộc sống xung quanh. Họ rút lui trước hiện thực để cảm thấy thương tiếc và đau xót, để hoài niệm về quá khứ? Không dám nhìn về tương lai, mang theo một tâm trạng mơ hồ trong lòng khi nghĩ về ngày mai.
Cảm nhận trong những tác phẩm của Thạch Lam có thể tóm gọn trong ba từ đó là cảm xúc đau thương. Những người con nhỏ bé ấy luôn được nhà văn kết hợp trong một không gian trữ tình đầy yêu thương lan tỏa từ trái tim của tác giả...
Những tác phẩm của Thạch Lam không kể câu chuyện rõ ràng, nhưng có một dấu ấn và ngôn từ trữ tình đầy cảm xúc: Mỗi câu chuyện ngắn của Thạch Lam mang cấu trúc và cảm xúc giống như một bài thơ trữ tình, gợi lên lòng thương xót trước số phận của những con người nhỏ bé gặp khó khăn. Một ngôn từ giản dị nhưng tinh tế. Tâm trạng buồn bã lan tỏa trong hầu hết các câu chuyện ngắn và thiên nhiên cũng trở nên trữ tình. Văn phong mềm mại, tinh tế, giàu hình ảnh và âm điệu. Đó chính là hương vị thơ trong những câu chuyện ngắn của Thạch Lam, 'có cái dịu ngọt chăng tơ ở đâu đây' khiến ta say đắm.
'Hai đứa trẻ' là biểu tượng của tinh thần văn học của Thạch Lam. Nó là 'một bài thơ trữ tình đầy cảm xúc'
Trong 'Hai đứa trẻ' của Thạch Lam, chúng ta được tham gia vào cuộc sống hàng ngày của hai anh em nhỏ thay mẹ trông cửa hàng nhỏ ở gần ga tàu. Mỗi đêm, những người qua lại cũng mơ màng như những ngọn đèn lấp lánh xung quanh cửa hàng. Trong sự tối tăm mênh mông, có tiếng rầm lớn và ánh sáng mạnh từ chuyến tàu qua lại hàng ngày. Hai anh em luôn chờ đợi đến khi tàu đêm đi qua mới đóng cửa cửa hàng. Nguyễn Tuân đã tóm tắt truyện như vậy. Đúng như vậy, câu chuyện này dường như không có cốt truyện, không có sự thay đổi. Chỉ là một khoảnh khắc ngắn, từ khoảng 5 giờ chiều khi 'phương tây sáng rực như ngọn lửa' đến chín giờ tối 'đêm đen bao phủ xung quanh'; chỉ là sự diễn biến trong 'tâm hồn trong trắng của hai anh em Liên, An trong một buổi tối của những ngày thường tưởng chừng như 'tẻ nhạt', 'không có gì' ... Nhưng vượt lên trên những ngày thường, Thạch Lam thông qua nghệ thuật riêng của mình với một thế giới nghệ thuật riêng, một khoảnh khắc riêng, không gian riêng, nhân vật riêng, ngôn ngữ riêng đã tạo nên hương vị dịu dàng, buồn bã, đậm đà của quê hương; nhiều bóng tối nhưng cũng chiếu sáng tình yêu hiền lành, nhân hậu, đầy lòng thương xót, mang một chút hơi thở thơ mộng từ quê hương. Câu chuyện không có cốt truyện nhưng chứa đựng nhiều khía cạnh của cuộc sống, nhiều cảm xúc, và sự tinh tế sâu sắc.
Hình ảnh của phố huyện được Thạch Lam tái hiện là một bức tranh buồn, là hình ảnh của chiều tối dần chuyển sang đêm. Sự hối hả, tiếng ồn ào của buổi sáng dần nhạt đi dưới ánh nắng và đến chiều tối, bộ mặt thật của phố huyện hiện ra với tất cả sự hoang tàn, xơ xác, lụi tàn. 'Chiều chiều rồi' như là một tiếng thở dài, lặng lẽ như một bài thơ. Và đó là một buổi chiều nữa, một buổi chiều buồn. Ấn tượng về chiều tối là rất sâu sắc. Thạch Lam đã chọn một buổi chợ cuối cùng để thể hiện bức tranh của phố huyện. Chợ là biểu tượng của sự sống động của một làng quê, một biểu tượng của truyền thống văn hóa của làng quê. Người dân thôn quê thường mong chờ ngày chợ để tận hưởng không khí sôi động của cuộc sống quê hương. Thạch Lam đã chọn ngày chợ để thể hiện sự hoang tàn, xơ xác của phố huyện. Mặc dù không mô tả buổi chợ một cách chi tiết, nhưng ông đã mô tả những dấu vết còn lại sau buổi chợ, đó cũng là cách thể hiện sự sống hoặc suy tàn của phố huyện. Ông miêu tả những người cuối cùng trao đổi và rồi bước vào những con đường tối tăm. Rác thải chỉ là những thứ vứt bỏ như 'rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ hành, lá chuối và phân trâu, những cành tre ... Bọn trẻ vẫn nhặt nhạnh những thứ này. Ngày chợ như thế này thì sự sống đã rất yếu, đã rất kém. Người bán nhìn người mua và ngược lại nhưng chỉ có sự thất vọng, sự mơ mộng, hy vọng vào sự thất vọng. Mùi của không gian này là một loại mùi đặc trưng của sự nghèo đói. Đó là mùi của vỏ hành, vỏ bưởi, vỏ hành, đất ẩm, khói, cỏ, phân trâu đặc trưng ... Mùi vị này cũng góp phần làm cho hình ảnh trở nên u tối, héo úa, và tiêu điều.
Sự đối đầu giữa bóng tối và ánh sáng là rất mạnh mẽ. Hai thế lực này đang tranh giành lẫn nhau. Ánh sáng ban đầu nhưng dần dần suy yếu, từ 'bầu trời đỏ như lửa cháy, mây hồng như than sắp tàn' sau đó bóng tối bắt đầu xuất hiện trên bóng cây và cuối cùng bao phủ lên phố huyện với cái bóng tối u tối. Ở đây, ánh sáng và bóng tối còn mang ý nghĩa tượng trưng, ánh sáng là hi vọng, bóng tối là nghèo nàn và cô đơn; câu chuyện bắt đầu với ánh sáng dần tắt, bóng tối chiếm ưu thế. Điều đặc biệt là cái ánh sáng cuối cùng ấy là dấu hiệu rõ ràng của bức màn đêm - một màn đêm sâu và dày đặc. Ánh sáng dần dần trở nên nhỏ bé hoặc xa xôi, giống như ánh sáng của một ngôi sao trên bầu trời hoặc mờ nhạt như ánh sáng lẻ loi qua khe cửa nhỏ hoặc chiếu lên bóng cây của chị Tí. Ánh sáng biểu hiện sự suy yếu ở mức độ thấp và khả năng thu hẹp của nó. Tiếng trống vang không đều, chậm rãi, lặng lẽ và dần dần tắt dần. Nhưng những âm thanh nhỏ nhất như tiếng muỗi vo ve lại làm cho không gian trở nên lạnh lẽo. Chúng rơi vào không gian đang yên bình. Đó là những âm thanh không có đáp ứng, chỉ làm nổi bật thêm nỗi buồn của phố huyện vào buổi tối. Tất cả các chi tiết, tập hợp lại để cho người đọc thấy rõ hình ảnh thực sự của một ngày tàn. Thạch Lam mô tả một cách tinh tế, sâu sắc về thời gian trôi qua ở nơi phố nghèo. Câu văn của ông có khả năng làm cho con người nhận ra một cách nhạy cảm hơn về cảnh tượng của phố huyện và tâm trạng của Thạch Lam.
Trên nền của bức tranh đời thảm, buồn tẻ, bóng tối, hai chị em nhỏ cũng đang trải qua một cuộc chiến đấu không lặng trời. Mặc dù họ chỉ là những người bán hàng ở một cửa hàng nhỏ, nhưng cảm xúc và suy nghĩ của họ lại vô cùng phức tạp. Họ giao tiếp với nhau nhưng dường như không có nội dung. Họ di chuyển, trò chuyện với nhau nhưng chỉ thấy họ hài lòng với cảnh tượng nhỏ bé. Mua sắm nửa bánh xà phòng, bán đồ uống trong một cút nhỏ ...Chị Tí là một ví dụ điển hình cho cuộc sống bận rộn của người dân phố huyện: vào ban ngày làm việc nặng nhọc, vào ban tối mới bắt đầu bán hàng. Điều đáng sợ là họ vẫn biết họ sẽ không có bất kỳ sự thắng lợi nào 'sớm muộn thì cũng không thấy ai ăn thua gì?' nhưng vẫn tiếp tục. Đây không phải là cuộc sống thực sự mà là cuộc sống vật lộn, chiến đấu với cuộc sống, chiến đấu với đói nghèo và cái chết, như một con tàu dang dở chờ đợi sự trợ giúp từ những hành khách khác để sống. Cách chị Tí trả lời câu hỏi của Liên: Không trả lời trực tiếp mà còn bày biện, chờ đợi lâu sau khi đã đặt bát uống nước rồi mới trả lời: 'Ối chao, sớm muộn mà có ăn thua gì'. Câu văn này cho thấy nhịp sống rối rắm, lạc lối của nhân vật. Bác Phở Siêu có vẻ ổn hơn nhưng mối nguy hiểm lại lớn hơn vì thứ mà ông bán là một món quà xa xỉ mà ngay cả chị em Liên cũng không dám ăn. Bác Xẩm chơi tiếng đàn bí ẩn trong bóng tối, không có tiếng đồng xu nào. Bà cụ là một con người tàn tạ, buồn bã và khiến người ta cảm thấy kinh hoàng. Bà là biểu tượng của sự héo úa, tan tác trong một chi tiết đầy rùng rợn, hù dọa. Cách gọi Liên là 'chị' đã làm cho khoảng cách giữa con người và con người trở nên xa xôi hơn trong bối cảnh bất lợi này. Bà cụ Thi là một nạn nhân hoàn hảo nhất của cuộc sống, như một cây cỏ đã héo úa quá nhiều - cuộc sống héo hắt - tan tác. Cụ Thi chỉ xuất hiện trong vài dòng văn nhưng đã gây ám ảnh cho người đọc, đánh thức trong họ những cảm xúc chân thành.
Ở phía trước của bức tranh cuộc sống thảm họa, u tối, bóng tối, hai chị em nhỏ cũng không ít cảm xúc. Họ làm việc ở một cửa hàng nhỏ, nơi những người khó khăn đến mua một nửa bánh xà phòng hoặc một cái cút rượu nhỏ 'uống một hơi cạn sạch'. Liên cảm thấy thương xót cho những cuộc sống đầy khổ, nhưng cuộc sống của chính cô ấy cũng không khác biệt nhiều. Nỗi đau của Liên có lẽ còn sâu sắc hơn nỗi đau vật chất của những người khác, đó là nỗi đau tinh thần vì họ khổ mà không biết mình khổ, trong khi Liên đã cảm nhận thấu hiểu cuộc sống buồn tẻ, chật chội và cô đơn qua từng ngày. Điểm sáng duy nhất để giảm bớt nỗi buồn, sự cô đơn, chỉ là ngồi chờ đợi mỗi đêm một chuyến tàu đi qua: 'đó là hoạt động cuối cùng của đêm khuya'.
Ánh sáng của đoàn tàu là một dải sáng rực rỡ, mạnh mẽ nhưng cũng chỉ tồn tại ngắn ngủi như một vì sao băng, rồi tắt lịm trong màn đêm, khiến chúng ta cảm thấy ngạc nhiên và sợ hãi.
Có vẻ như 'Hai Đứa Trẻ' là một tác phẩm ánh sáng, là kí ức của Liên về ánh sáng. Khi nhớ lại Hà Nội lần đầu tiên, Liên nhớ đến một Hà Nội rực rỡ, sáng tỏ và đầy đèn lấp lánh. Lần thứ hai, Liên mơ về 'Hà Nội xa xăm', một Hà Nội tươi sáng và sôi động. Sự đẹp đẽ của quá khứ tương phản mạnh mẽ với hiện tại u tối dưới gốc cây bàng. Quá khứ và hiện tại, ánh sáng và bóng tối, tình yêu và thực tế, giấc mơ và sự thật, tất cả tạo nên một biến động sâu sắc trong tâm trí của Liên. Ánh sáng từ đoàn tàu là ánh sáng của hy vọng, nhưng nó chỉ lướt qua, tắt lịm, và cuối cùng mọi thứ lại chìm trong bóng tối u tối.
Tất cả những nhân vật hiện ra dưới bàn tay tài ba của người viết. Sự đau xót của Liên đối với những đứa trẻ nhặt rác, với chị Tí, với bác Siêu, với cụ Thi điên cũng là tâm trạng của Thạch Lam. Thạch Lam đã hoá thân vào nhân vật để diễn đạt cảm xúc của mình. Đoàn tàu với ánh sáng thoáng qua đã thay đổi một chút không khí của thế giới hiện tại, có lẽ đó là khao khát thoát khỏi cuộc sống u ám, dù chỉ trong khoảnh khắc. Tác giả dày công mô tả một cuộc sống tàn tệ, u ám, đơn điệu, hư vô, không chỉ là sự đau buồn thông thường. Đó là cách Thạch Lam trình bày hiện thực của phố huyện, thể hiện khía cạnh rộng lớn của xã hội Việt Nam về sự trì trệ.
'Hai Đứa Trẻ' như một bài thơ trữ tình, với cấu trúc, ngôn từ, và ngữ điệu đặc biệt.
Cấu trúc của truyện xoay quanh hình ảnh bóng tối, được lặp lại nhiều lần. Khi mô tả cảnh phố huyện và cuộc sống của những con người, tác giả sử dụng một cách khéo léo yếu tố nghệ thuật: Hình ảnh bóng tối bao trùm mọi thứ, và tác giả mô tả từ nhiều góc độ, nhiều thời điểm, và nhiều cảm xúc khác nhau. Bóng tối như một thế lực đe dọa, đè nặng lên cảnh vật và con người. Tác giả miêu tả nhiều trạng thái khác nhau của bóng tối, từ tiếng trống đánh không tắt, đến những đám mây đỏ như than sắp tàn, đến những viên đá nhỏ trên con đường mập mờ. Bóng tối trùm lên mọi nơi, như một phần không thể thiếu của không gian nghệ thuật và xã hội con người.
Việc sử dụng hình ảnh bóng tối một cách gián tiếp hoặc trực tiếp trong truyện là cách để tác giả thể hiện chủ đề của tác phẩm thông qua cảm quan xót thương, tạo ra một bầu không khí như bài thơ trữ tình.
Trong 'Hai Đứa Trẻ', Thạch Lam miêu tả cảm giác thiên nhiên một cách hiếm hoi trong phê phán hiện thực. Thiên nhiên là một phần quan trọng, mang đầy ý nghĩa dân tộc, khiến nhân vật chính Liên luôn mang theo một vẻ hồn man mác.
Chất thơ hiện diện rõ trong ngữ điệu nhẹ nhàng, sâu lắng của văn văn và những cảm xúc tinh tế. Truyện trở thành một bài thơ sâu lắng, lắng đọng trong tâm hồn. Giọng văn dịu dàng, tinh tế của Thạch Lam hiện hữu khắp nơi, tạo ra một bài thơ trữ tình hoàn chỉnh.
Khi nói về việc mỗi truyện là một bài thơ trữ tình đầy xót xa, đó là sự kết hợp hoàn hảo giữa nội dung và hình thức. Thạch Lam đã thể hiện phong cách đặc trưng của mình trong 'Hai Đứa Trẻ'. Tôi muốn kết thúc với lời nhận xét của Nguyễn Tuân: 'Đọc lại Thạch Lam, ta vẫn cảm nhận được vẻ đẹp và giá trị của những tác phẩm văn học sâu sắc và đầy phẩm chất.'
""""- ĐÃ KẾT THÚC """"-
Ở đây là một ví dụ về cách trình bày văn bản một cách tinh tế và đầy ấn tượng. Tiếp theo, để hiểu rõ hơn về bài thơ này, đọc giả cần xem xét thêm về bài Phân Tích Sâu Sắc Của Thơ Tình Trữ Tình Của Thạch Lam, Đánh Giá Các Tính Năng Nghệ Thuật Trong Bài Thơ Hai Đứa Trẻ, Phân Tích Cụ Thể Về Hình Thức và Nội Dung của Truyện, Nhận Xét Về Sự Hiện Thực và Sự Lang Mạn Trong Truyện Ngắn Hai Đứa Trẻ,...