Elon Musk: Bởi vị lãnh đạo luôn phải đối mặt với sự cô đơn

Elon Musk thiết lập tiêu chuẩn quá cao cho chính mình, cho nhân viên và cả thế giới. Và chưa ai đuổi kịp ông trong hành trình vượt lên chuẩn mức đó, ông nghĩ thế. Elon Musk cô đơn vì ông là người dẫn đầu.

Trong thế giới của Elon Musk, máy móc có thể dừng lại, con người thì không

Elon Musk rời Los Angeles, nơi đặt trụ sở điều hành chính của SpaceX, và bay về phía bắc trên chiếc phi cơ riêng. Dừng lại ở Thung lũng Silicon, ông đón thêm hai kỹ sư từ Tesla. Cả ba bay tới Reno, Nev., nơi họ dành cả ngày tại nhà máy pin của Tesla, Gigafactory.

Đó giống như một ngày làm việc bình thường của Elon Musk. Bởi đối với vị tỉ phú công nghệ này, chỉ có làm việc mới khiến thời gian không trôi qua vô ích. Cứ như thế, ngày qua ngày, làm việc rồi làm việc. Cuộc sống của vị CEO “cuồng” công việc này như một chuỗi lặp lại của những ngày giống nhau.

Song, đây không phải là buổi sáng bình thường của Elon Musk. Đêm qua, ông ngủ một giấc ngắn, rồi đưa ra một trong những quyết định tranh cãi nhất của mình: loại bỏ kế hoạch tư nhân hóa Tesla.

Nhớ rõ, vào ngày 7/8/2018, một dòng tweet của Elon Musk về việc tư nhân hóa Tesla đã gây rối loạn khắp nơi. Thị trường bắt đầu rối tung, và vấn đề pháp lý nổi lên. Cả thế giới đặt ra nhiều câu hỏi cho ông, nghi ngờ về quyết định của ông. Có cả những lý thuyết âm mưu rằng Tesla bị ảnh hưởng bởi thế lực ngầm, buộc Musk phải mua lại toàn bộ cổ phần của công ty.

Trước sự hỗn loạn gây ra bởi một dòng tweet của Elon Musk, em trai ông - Kimbal Musk, cũng là nhân viên điều hành của Tesla, đã lên tiếng:

Có thể đúng như những gì Kimbal nói. Elon Musk muốn tư nhân hóa Tesla, và ông ấy đã thực hiện. Nhưng trong cuộc sống, chúng ta không luôn có thể làm theo ý muốn của mình. Quyết định của Musk gây ra sự phản đối từ cổ đông của Tesla, và sau vài tuần, ông phải từ bỏ kế hoạch tư nhân hóa.

Elon Musk, một tỉ phú vĩ đại nhưng có tính cách đặc biệt, chịu trách nhiệm cho mọi thứ từ năng lượng, kỹ thuật đến thiết kế các mẫu xe điện mới của Tesla. Số phận của công ty và hàng ngàn nhân viên, cùng các nhà đầu tư, đều nằm trong tay ông.

Trước đây, nhân viên miêu tả CEO là một người nghiện công việc. Elon Musk theo chủ nghĩa hoàn hảo, chi tiết nhỏ cũng cần được hoàn thiện. Nhưng hoài nghi về ông ngày càng lớn. Rõ ràng, không phải lúc nào ông cũng biết điều gì là tốt nhất cho Tesla.

Ngay trước khi gây ra hỗn loạn với quyết định tư nhân hóa Tesla, Musk đã có những hành động kỳ lạ. Trong vụ đội bóng nhí Thái Lan bị kẹt trong hang, ông đã gửi tàu ngầm để giải cứu. Tuy nhiên, sau đó ông lại gây tranh cãi khi chỉ trích một nhân viên cứu hộ.

Sức khỏe tinh thần của Elon Musk đã gây lo ngại rộng rãi. Trong cuộc phỏng vấn của The New York Times năm 2018, ông chia sẻ về tình trạng kiệt sức cả về thể chất lẫn tinh thần, gây ra nhiều thảo luận về tính minh mẫn của ông trong các quyết định công việc.

Cuộc sống riêng tư của Musk rất phức tạp. Mặc dù ông hẹn hò với nhạc sĩ pop người Canada là Grimes, nhưng mối quan hệ của họ rất ngắn ngủi. Những lời phàn nàn từ người phụ nữ trong quá khứ khiến Elon Musk trở thành chủ đề nhiều tranh cãi, cho thấy ông gặp khó khăn trong việc cân bằng giữa cuộc sống cá nhân và công việc.

Sinh hoạt ở công ty của Musk cũng phản ánh một lối sống không hợp lý. Ông thường ngủ trên sàn nhà máy khi cần phải sửa chữa robot. Bàn làm việc của ông thậm chí còn là giường ngủ. Những vấn đề quan trọng như sự ra đi của cán bộ cấp cao và cuộc phỏng vấn với Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch khiến ông phải đối mặt với áp lực lớn.

Một số thành viên trong hội đồng đã mất niềm tin vào Musk, nhưng việc tìm kiếm người thay thế cũng không dễ dàng bởi ông là một người rất đặc biệt.

James Anderson, người đứng đầu Baillie Gifford - cổ đông lớn thứ hai của Tesla, vẫn tin tưởng hoàn toàn vào Musk. Ông gọi ông là một 'lãnh đạo có tầm nhìn' với kỹ năng kỹ thuật cao và một phong cách làm việc tập trung vào sự hoàn hảo.

Tuy nhiên, James Anderson cũng bày tỏ lo lắng về sức khỏe của Musk, khi cho rằng cuộc sống cá nhân phức tạp và khối lượng công việc lớn có thể ảnh hưởng đến ông.

“Như một trận đấu vậy”

Lúc 6:30 sáng ngày 18/8, 3 robot tại nhà máy Tesla ở Fremont, California gặp sự cố bất ngờ. Vụ việc này khiến công ty phải tạm ngừng sản xuất Model 3 - một sản phẩm quan trọng, ảnh hưởng lớn đến tương lai của Tesla.

Ngay khi nghe tin, Musk đã ngay lập tức đến nhà máy và làm việc suốt đêm. Cuối cùng, vấn đề đã được giải quyết. Tuy nhiên, Tesla nhận được tin đáng lo ngại: các robot đã bị nhiễm phần mềm độc hại. Mặc dù không có bằng chứng cụ thể, các giám đốc điều hành đã nghi ngờ họ biết kẻ thủ ác: một nhân viên giả mạo, làm việc theo lệnh của người bán khống.

Tesla là một trong những công ty có cổ phiếu giá thấp. Việc các quỹ đầu tư mạo hiểm vào Tesla được coi là một 'cờ bạc'. Với nhiều rắc rối và không có dư địa vốn, Elon Musk đang chịu rất nhiều áp lực. David Einhorn, người sáng lập Greenlight Capital, đã viết trong một lá thư gửi tới các nhà đầu tư vào tháng trước rằng: “Elon Musk đang trải qua thời kỳ khó khăn và dường như bất lực.”

Elon Musk tin rằng có người đang lan truyền thông tin sai lệch về công ty. Vào tháng 6, ông cáo buộc một nhân viên cố tình làm chậm quá trình sản xuất Model 3. Và không ngạc nhiên khi ông nghi ngờ rằng nhân viên đó đang làm theo lệnh của những kẻ bán khống.

Kimbal Musk nói rằng cuộc đối đầu giữa Tesla và những kẻ bán khống không giống như “một cuộc chiến tranh thực sự”.

Tuy nhiên, thách thức của Tesla không chỉ là về lợi nhuận. Nó nằm ở hoài bão của Elon Musk về việc “đóng góp cho lợi ích của nhân loại”. Tesla – hãng xe điện ra đời với ước mơ loại bỏ nhiên liệu hóa thạch độc hại. SpaceX, công ty sử dụng năng lượng mặt trời để thay thế nguồn năng lượng đang dần cạn kiệt trên Trái Đất, cũng là một phần của điều này.

Elon Musk đang cố gắng làm cho cuộc sống của loài người trở nên tốt đẹp hơn. Tesla và SpaceX là những công cụ giúp Elon Musk thực hiện ước mơ lớn nhất của cuộc đời mình.

“Tesla là đứa con của ông ta.” – Deepak Ahuja, giám đốc tài chính của Tesla, chia sẻ về tình yêu thương của Elon Musk dành cho công ty.

Tuy nhiên, Tesla không thể tư nhân hóa. Nó vẫn là một công ty được nhiều cổ đông sở hữu. Musk vẫn phải đối mặt với những người nghi ngờ tầm nhìn của mình, và thậm chí cả những người cố tình tìm cách chứng minh rằng Tesla là một thất bại.

Thời điểm khó khăn nhất của Elon Musk

Khi Musk giới thiệu mô hình Model 3 vào mùa Hè năm 2017, ông ước tính rằng sản lượng hàng tháng sẽ đạt khoảng 20.000 chiếc. Nhưng trong ba tháng cuối năm 2017, chỉ có 2.425 chiếc xe được sản xuất.

Trở ngại sản xuất đã gây đau đầu cho ông suốt nhiều năm qua. “Đây là thời điểm khó khăn nhất đối với Tesla,” – JB Straubel, giám đốc kỹ thuật của công ty nói. “Chúng tôi đã dự đoán trước rằng điều này sẽ khó khăn, nhưng thực tế còn khó khăn hơn nhiều so với trí tưởng tượng của chúng tôi.”

Khó khăn này bắt nguồn từ sự khuyến khích của vị CEO tài năng.

Trong quá trình chuẩn bị các dây chuyền lắp ráp, Musk đã bị thuyết phục rằng việc này cần phải tự động hóa. Điều này có nghĩa là sử dụng robot thay vì con người trong dây chuyền sản xuất. Ông tin rằng điều này có thể làm cho chiếc xe di chuyển qua nhà máy với vận tốc 1 mét/1 giây, gấp 10 đến 20 lần tốc độ của các tuyến hiện có.

Vì vậy, Tesla đã xây dựng một nhà máy với hàng trăm robot, được lập trình để thực hiện các nhiệm vụ mà con người có thể dễ dàng thực hiện. Một robot, được Musk đặt biệt danh là “flufferbot”, được thiết kế với mục đích đơn giản là đặt một mảnh sợi thủy tinh làm giảm tiếng ồn trên đỉnh pin.

Tuy nhiên, flufferbot chưa bao giờ thực sự hiệu quả. Flufferbot không nhận được sợi thủy tinh, hoặc đặt nó ở vị trí sai, dẫn đến việc sản xuất thường xuyên bị trì hoãn. Cuối cùng, flufferbot đã được thay thế bởi các công nhân nhà máy.

Các robot hoạt động trong nhà máy Tesla. Tự động hóa giúp nâng cao hiệu suất làm việc và bảo vệ con người khỏi các rủi ro lao động. Tuy nhiên, theo Elon Musk, đánh giá cao hơn con người là một sai lầm.

Elon Musk nhận trách nhiệm đối với lỗi lầm này. Ông công khai chia sẻ trên tài khoản Twitter cá nhân:

Sau đó, Elon Musk nỗ lực sửa chữa những sai sót. Ông dành thời gian trong nhà máy hàng tuần, cố gắng khắc phục các vấn đề khác nhau trên dây chuyền lắp ráp.

“Ông ta yêu cầu với nhân viên rất nghiêm ngặt.” ông Straubel nói. “Điều này làm mọi người lo sợ. Họ lo rằng ông ta sẽ đến khu vực của họ và bắt đầu hỏi han.”

Tuy nhiên, sự quản lý nghiêm ngặt của Elon Musk đối với nhân viên không đem lại kết quả. Theo Reuters, từ năm 2016, hơn 30 nhân viên cấp cao đã rời khỏi Tesla. Trong số đó có giám đốc kỹ thuật, phó chủ tịch tự động hóa và giám đốc sản xuất – tất cả đều là các vị trí quan trọng của Tesla.

Một lần, một máy làm điện cực gắn vào các thiết bị gọi là cuộn dây cách điện quá chậm và nhân viên không tìm ra biện pháp khắc phục. Musk can thiệp ngay lập tức, lập trình lại máy để nó hoạt động nhanh hơn. Cuối cùng, máy hoạt động nhanh hơn trước 10%.

Đó chỉ là một thành tựu nhỏ trong sự nghiệp lớn của Elon Musk. Nhưng nó làm nhấn mạnh về sức mạnh công nghệ của ông. Đó cũng là một ví dụ rõ ràng về cách Musk làm việc: CEO thường xuyên xuất hiện ở nhà máy và thực hiện những công việc nhỏ nhặt dù là nhỏ nhất.

“Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của một CEO là xây dựng một đội ngũ xuất sắc xung quanh mình.”, Bill George, cựu CEO của Medtronic và một thành viên của Hội đồng Quản trị Goldman Sachs nhấn mạnh. “Elon Musk không nên phải ngủ trên sàn nhà máy. Tôi mong muốn ông ấy được nghỉ ngơi ở nhà.”

Bill George có lẽ đúng. Elon Musk chưa hoàn toàn tin tưởng vào đội ngũ của mình. Điều này khiến ông chỉ là một kỹ sư giỏi, không phải là một nhà quản lý xuất sắc. Nói cách khác, Musk cảm thấy cô đơn trong cuộc hành trình của mình để làm thế giới tốt đẹp hơn.

Musk không tin tưởng ai, bởi không ai đạt được tiêu chuẩn của ông. Ông đặt tiêu chuẩn quá cao cho bản thân, nhân viên và thế giới. Và không ai đạt được tiêu chuẩn đó, theo ông. Elon Musk cảm thấy cô đơn vì ông là người tiên phong. Có thể vì điều đó mà ông muốn tư nhân hóa Tesla. Ông không muốn chia sẻ đam mê của mình với những người mà ông không tin tưởng.

“Tôi đã kiệt sức”

Elon Musk đối mặt với mọi thứ một cách đơn độc. Điều này khiến ông kiệt sức về cả thể chất lẫn tinh thần.

Musk làm việc 120 giờ mỗi tuần, đôi khi không ra khỏi trong nhiều ngày. Tại một cuộc họp gần đây ở SpaceX, ông nằm trên sàn để thư giãn.

Ahuja, giám đốc tài chính của Tesla cho biết: “Elon Musk làm việc cực kỳ chăm chỉ, nhưng vấn đề là anh ấy quá chăm chỉ.” “Anh ấy như quên đi bản thân mình. Anh ta rất cứng nhắc. ”

Musk buộc phải sử dụng Ambien – một loại thuốc an thần mới có thể dễ dàng đi vào giấc ngủ. Ông công khai chia sẻ trên Twitter cá nhân điều này. Nhưng các thành viên hội đồng quản trị Tesla không hài lòng vì điều đó. Họ không thích người chủ tịch của họ “nghiện” Twitter và thường xuyên chia sẻ đời sống riêng tư của mình trên đó.

Musk thường dành buổi tối chủ nhật tại nhà máy Tesla, sau đó bay đến Los Angeles để tham dự buổi họp điều hành 10 giờ sáng tại SpaceX. SpaceX, trái ngược với Tesla, là một công ty ổn định. Đầu năm 2018, SpaceX đã phóng thành công tên lửa mới nhất thế giới, Falcon Heavy.

Trong cuộc phỏng vấn với tờ The New York Times, Musk nói rằng công việc của ông khiến ông gần như đã bỏ lỡ đám cưới của Kimbal ở Tây Ban Nha mùa hè này. “Tôi đến đó hai giờ trước buổi lễ,” anh nói. “Tôi rời nhà máy rồi lập tức bay đến đó. Rồi tôi quay trở lại nhà máy sau buổi lễ. ”

Ông cũng chia sẻ với tờ The New York Times rằng ông đã không có một tuần nghỉ ngơi trọn vẹn kể từ năm 2001, thời gian ông mắc bệnh sốt rét. Tuy nhiên, trong năm 2017, Musk cũng đã dành thời gian cho những ngày nghỉ đáng nhớ.

Một vài ngày trước đêm giao thừa 2018, ông cùng Kimbal, gia đình và người bạn thân Bryn Mooser đi đến Nam Cực. Nhưng trên đường đi, thời tiết trở nên xấu và họ phải hạ cánh ở Santiago, Chile.

Nhận ra rằng họ không thể đến Nam Cực, cả nhóm đã lên kế hoạch tổ chức tiệc ở Rio de Janeiro vào đêm giao thừa. Nhưng trước đó, họ đến Đảo Phục Sinh để tham quan những bức tượng, di sản từ nền văn minh cổ đại. Mooser nhớ lại cuộc thảo luận của họ khi đó. Kế hoạch của Musk không chỉ ở ngoài hành tinh mà còn ở trên Trái Đất này. Ông ước có thể xâm nhập sao Hỏa. Song song đó, ông muốn bảo vệ Đảo Phục Sinh trước sự đe dọa của biến đổi khí hậu.

Thử thách vẫn còn

Cổ phiếu của Tesla biến động thất thường trong thời gian qua. Thử thách của Elon Musk vẫn chưa kết thúc.

Trong tháng 9/2018, Musk đã có cuộc họp với hội đồng quản trị Tesla. Đó là một cuộc họp được triệu tập vội vã. Khi đến nơi, người ta thấy túi ngủ của ông ta vẫn còn đặt trên sàn. Tại đây, Musk tuyên bố hủy kế hoạch tư nhân hóa Tesla, và công ty vẫn sẽ tiếp tục hoạt động giao dịch trên sàn chứng khoán.

Quyết định tư nhân hóa có thể giúp Musk giải quyết được nhiều vấn đề, chẳng hạn như vụ người bán khống. Song, nó cũng có thể đem lại cho vị CEO nhiều cơn đau đầu khác. Sự chống đối của các cổ đông, quỹ đầu tư hay cạnh tranh với các công ty ô tô khác là ví dụ.

Peter Henning, giáo sư luật tại Wayne State University, cho biết nếu S.E.C. quyết định điều tra vụ việc đến cùng, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Bởi luật pháp qui định rằng, không quyết định nào của một công ty được công bố nếu chưa có sự thông qua ban lãnh đạo. Trong khi đó, dòng tweet thông báo tư nhân hóa Tesla đến từ mạng xã hội cá nhân của Elon Musk, và không một lãnh đạo nào của Tesla hay tin cho đến khi Musk đăng tải dòng thông báo ấy.

Ngoài ra, Elon Musk đối mặt với nhiều thách thức khác nhau vào thời điểm này. Cuộc sống cá nhân của ông đang phức tạp hơn bao giờ hết.

Rất nhiều trở ngại nặng nề đang chờ đợi Elon Musk. Cả bạn bè lẫn kẻ thù đều đang đặt ra câu hỏi về mỗi hành động, mỗi lời nói của ông.

Elon Musk có tiếp tục đăng tweet trên Twitter không? Ông sẽ làm thế nào nếu phải đối mặt với cuộc điều tra về cáo buộc lừa gạt cổ đông? Câu hỏi đang được toàn thế giới đặt ra cho ông.

Tuy nhiên, Elon Musk có lẽ đã quá quen với tình hình này. Vì những người lãnh đạo thường phải đối mặt với sự cô đơn. Ông có thể đã quen với việc đối mặt một mình với mọi khó khăn.

Dễ hiểu, vì trong trường hợp như thế này, những người dẫn đầu như Elon Musk không có lựa chọn nào khác ngoài việc đối mặt trực tiếp với thách thức.