Buzz
Sau buổi thuyết trình tại Hội nghị Vũ trụ Quốc tế tại Mexico vào cuối tháng 9 vừa qua, Elon Musk - người sáng lập SpaceX, đã tham gia vào một phiên hỏi đáp Ask Me Anything trên diễn đàn Reddit. Ông đã thảo luận về việc hoạt động của Hệ thống Vận tải Liên hành tinh (Interplanetary Transport System) và cách mà các robot công nghiệp sẽ xây dựng một nhà kính khổng lồ để trồng cây trên sao Hỏa.
Đây là những bước quan trọng trong ước mơ của Elon Musk: biến sao Hỏa thành một địa điểm sinh sống cho loài người.
Năm 1880, nhà máy sản xuất Bóng đèn Edison Lamp Works đã bắt đầu hoạt động. Một năm sau đó, nhà máy này đã được đổi tên chính thức thành Edison Electric Lamp Company. Cùng năm đó, nhà máy sản xuất Động cơ Edison Machine Works bắt đầu sản xuất dynamo và mô tơ điện để sử dụng cho các hệ thống do Thomas Edison sáng chế. Lúc đó, Thomas Edison mới 34 tuổi.
Trong những năm tiếp theo, các nhà đầu tư Phố Wall đã bắt đầu đầu tư vào các dự án của Thomas Edison. Edison Machine Works đã sát nhập nhiều công ty khác của ông để tạo ra một doanh nghiệp mới mạnh mẽ. Năm 1896, doanh nghiệp này được niêm yết công khai và trở thành một trong 12 công ty đầu tiên trong chỉ số Dow Jones Industrial Average (DJIA). Từ năm 1896 đến nay, doanh nghiệp đã niêm yết trên sàn chứng khoán suốt 120 năm và hiện là Tập đoàn General Electric, một trong những tập đoàn lớn nhất thế giới ngày nay.
Nhiều người trẻ đã lớn lên ở miền Bắc xưa thường quen với nhà phát minh vĩ đại người Mỹ Thomas Edison qua cuốn sách 'Thomas Edison'. Cuốn sách kể về Edison, một cậu bé nghèo phải bỏ học sớm để đi làm từ khi còn nhỏ.
Sau này, ông đã phát minh ra nhiều thiết bị tuyệt vời như hệ thống báo động, đèn điện, máy hát, máy quay phim và hệ thống tàu điện. Tất cả đều nhằm mục đích phục vụ cuộc sống con người, đặc biệt là công nhân.
Cuốn sách không chỉ miêu tả Edison như một nhà phát minh xuất sắc, mà còn là một nhà doanh nhân tài ba, một doanh nhân khởi nghiệp quả cảm, sẵn lòng chấp nhận mọi rủi ro. Đó chính là những phẩm chất đã giúp Edison tạo ra những đóng góp to lớn cho thế giới và thay đổi cuộc sống của con người.
Thomas Edison
Henry Ford, người đã thay đổi cả ngành công nghiệp xe hơi lẫn nền công nghiệp Hoa Kỳ, đã có dịp làm việc cùng và sau đó trở thành bạn thân của Edison.
Năm 1930, Henry Ford viết cuốn sách Edison như tôi biết (Edison as I know him). Cuốn sách này tiết lộ rằng gia đình của Edison không phải là nghèo. Nhận thấy con mình có tiềm năng, mẹ của Edison đã quyết định cho ông thôi học để tự ông dạy bản thân.
Cuốn sách mà Edison yêu thích nhất khi còn nhỏ và cũng là nguồn cảm hứng để ông trở thành nhà hóa học là Natural and Experimental Philosophy của Richard Green Parker, một cuốn sách dễ hiểu về khoa học tự nhiên và thực nghiệm. Khi đó, Edison chỉ mới 9 tuổi.
Cha mẹ của Edison không ngăn cản ông con trai tự thực hiện các thí nghiệm khoa học. Tuy nhiên, do hóa chất rất đắt đỏ, họ không thể cung cấp đủ. Khi đó, ở tuổi khoảng 12-13, Edison đã xin làm công việc báo chí trên tàu hỏa để kiếm tiền cho niềm đam mê nghiên cứu của mình.
Nếu nói theo ngôn ngữ hiện đại, Edison đã bắt đầu sự nghiệp start-up của mình, kiếm tiền từ các nguồn thu nhỏ nhưng sáng tạo để tài trợ cho việc nghiên cứu và phát triển. Henry Ford đã đánh giá cao sự tiên phong của Edison trong việc tự tài trợ cho những nghiên cứu của mình.
Dù đã trở thành một trong những doanh nhân và nhà phát minh hàng đầu trên thế giới, Edison vẫn rất thành thạo trong việc huy động vốn, một khía cạnh mà ngày nay các doanh nghiệp khởi nghiệp gọi là “tìm kiếm đầu tư”.
Henry Ford tiết lộ rằng Edison ghét những người không có trí óc hài hước, và những nhà đầu tư từ Phố Wall thường thuộc loại này. Tuy nhiên, ông chấp nhận họ một cách nhẹ nhàng vì “họ cần ông cho mục đích của họ, còn ông dùng họ cho mục đích của mình”.
Henry Ford cũng cho biết Edison là người đầu tiên áp dụng phương thức sản xuất hàng loạt để giảm giá thành sản phẩm công nghiệp tiên tiến nhất, từ đó làm cho nhiều người dân có thể tiếp cận được.
Theo gương của Edison, Henry Ford đã áp dụng triết lý này vào việc sản xuất chiếc ôtô Ford Model T, biến nó từ một sản phẩm xa xỉ thành một sản phẩm phổ biến mà mọi gia đình Mỹ đều có thể sở hữu.
Khi công ty của Edison niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ, ở Việt Nam, vua Thành Thái vẫn đang trị vì, và Paul Doumer chưa đến Đông Dương nhậm chức.
Trong thế giới giáo dục, gia đình và xã hội, tại Việt Nam ngày nay, hiếm khi nào có một người mẹ dũng cảm đưa con về nhà để tự giáo dục, hiếm khi nào có một người cha mạnh mẽ đủ để cho con trải nghiệm với các thí nghiệm hóa học nguy hiểm, và vì vậy, rất ít trẻ em sẵn lòng đi làm thêm để kiếm tiền để theo đuổi đam mê khoa học của mình.
Thomas Edison đã dũng cảm bước vào những lĩnh vực mà chưa ai dám chạm vào. Khi mọi người đang sử dụng đèn dầu, Edison đã nảy ra ý tưởng về đèn điện. Để sản xuất và tiếp thị đèn điện với mục tiêu lợi nhuận, ông đã dẫn đầu trong việc thực hiện những công việc mà ngày nay đã trở thành chuẩn mực của mọi ngành công nghiệp.
Thay vì tự mình nghiên cứu và phát triển sản phẩm, ông đã thuê một lượng lớn các kỹ sư để làm việc cùng ông. Phòng nghiên cứu của ông ở Melon Park đã trở thành một trong những phòng lab nghiên cứu và phát triển đầu tiên trên thế giới.
Để bán được đèn điện, Edison cũng đã phát triển các máy phát điện có hiệu suất cao, hệ thống truyền tải điện ít tiêu hao năng lượng, và triển khai chúng rộng rãi. Các tiêu chuẩn về điện áp dân dụng 110V tại Mỹ, cũng như các loại ổ cắm, phích cắm và đèn điện, vẫn được sử dụng cho đến ngày nay, chính là nhờ vào sự thiết kế hoặc phát triển của Edison, và quan trọng hơn là việc áp dụng chúng vào ứng dụng thực tế để biến chúng thành tiêu chuẩn công nghiệp.
Sau này, Apple và Steve Jobs cũng đã đóng góp vào việc phổ biến chuột máy tính, giao diện đồ họa, cổng USB... trong ngành máy tính cá nhân.
Hơn 3.000 năm trước, thế giới vẫn còn nhỏ bé, chiến tranh liên miên và chưa biết viết chữ. Lúc ấy, có những người Phoenicia tài ba, giỏi xây dựng và làm ăn.
Họ cũng rất can đảm, liều lĩnh đánh bạc vượt biển khắp nơi, từ Bắc Phi đến Nam Âu để kiếm tiền qua buôn bán và xây dựng. Để liên lạc với quê hương, họ phát minh ra chữ cái để viết thư. Chữ cái của người Phoenicia là nguồn gốc của chữ Hi Lạp và chữ Latin.
Khi Ferdinand Magellan cùng đoàn buồm khám phá vòng trái đất, những thương nhân và nhà truyền giáo theo sau ông đã đến vùng đất mà bây giờ là Quảng Nam, Việt Nam. Từ đó, chữ quốc ngữ dựa trên bảng chữ cái Latin và phương pháp đánh vần của người Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha, như chúng ta đang sử dụng ngày nay, đã hình thành.
Chúng ta người Việt không chỉ là người hưởng lợi từ văn minh phương Tây ngày nay, với iPhone của Steve Jobs, phần mềm Office của Microsoft, bóng đèn điện của Edison; mà còn nhận được nhiều lợi ích từ những phát minh của những người Phoenicia cổ đại và sự phiêu lưu của Magellan.
Đó là những người can đảm đánh bạc vượt biển, đi đến những vùng đất xa lạ, sáng tạo ra những sản phẩm phục vụ bản thân và dần dần phục vụ cả nhân loại.
Có một doanh nhân, cũng là một nhà sáng chế và một doanh nhân tiên phong không kém gì Edison đang nổi tiếng ở Mỹ. Chàng Edison hiện đại này không chỉ mở rộng vào những lĩnh vực kinh doanh mới mẻ, mà còn tìm cách chiếm lĩnh không gian để mở rộng lãnh thổ cho loài người.
Người hùng từ truyện tranh trở thành hiện thực, đó chính là Elon Musk.
Hyper loop
Elon Musk sinh năm 1971 tại Nam Phi. Lúc 18 tuổi, anh di cư đến Canada và nhận quốc tịch của đất nước này. Với trí óc thiên tài, việc học của Elon Musk dường như không có gì khó khăn, anh chuyển đến Mỹ và tốt nghiệp ở hai trường đại học danh tiếng. Năm 1995, ở tuổi 24, Elon Musk sang California để học vật lý tiến sĩ tại Đại học Stanford. Tuy nhiên, sau hai ngày học, anh quyết định từ bỏ việc học để bắt đầu sự nghiệp khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon.
Sứ mệnh cứu rỗi thế giới của siêu anh hùng Musk đã bắt đầu.
Khác với hầu hết các doanh nhân khởi nghiệp khác, Musk rất mạnh mẽ về cả thể chất và tinh thần. Ngay cả khi trở thành triệu phú, anh vẫn tham gia các hoạt động thể thao đòi hỏi nhiều năng lượng và sự liều lĩnh. Dù đã trở thành tỉ phú, anh vẫn dẫn các con tham gia lễ hội đua xe bẩn bựa.
Khi đối mặt với nguy cơ phá sản, anh vẫn sử dụng máy bay riêng để tham gia hoạt động từ thiện tại Haiti trong thời điểm dịch tả bùng phát.
Anh tham gia các bữa tiệc đắt tiền tại London, uống rượu với những cô gái xinh đẹp nhất thế giới, đồng thời quản lý một số công ty khởi nghiệp, làm việc lên tới 23 tiếng mỗi ngày, gặp gỡ những tỉ phú công nghệ, vay tiền từ họ để trả lương cho nhân viên khi công ty gần như phá sản, và vẫn đóng góp số tiền lớn cho cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa.
Anh đã làm mọi cách để một ngày nào đó Công ty SpaceX của mình có thể thống trị sao Hỏa, biến hành tinh chết này thành một nơi có thể sinh sống.
Giống như Edison, khi còn nhỏ Elon Musk là một đứa trẻ ham học và năng động, có tài lập trình, yêu thích đọc sách và thỉnh thoảng bị bắt nạt ở trường. Một trong những cuốn sách anh thích là The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy.
Tương tự như Edison, Elon Musk có tài năng trong việc kiếm tiền. Lúc 12 tuổi, Elon Musk viết một trò chơi video và bán nó cho một tạp chí máy tính với giá khoảng 500 đô la. Khi mới di cư đến Canada, với vẻ ngoài và sức khỏe, Musk kiếm tiền bằng cách làm các công việc vất vả.
Trong thời gian là sinh viên Đại học Pennsylvania, Musk tổ chức các bữa tiệc trá hình và bán vé vào cửa. Người thu tiền thú vị là mẹ của Musk.
Sau khi rời Đại học Stanford, Elon Musk và em trai của anh, Kimbal (sinh năm 1972), khởi nghiệp ở Thung lũng Silicon. Giống như các doanh nhân khác, Elon bắt đầu tận dụng cơ hội mới nổi lên: Internet và web.
Công ty mang tên Zip2, với vốn đầu tư từ cha của Musk, ông Errol Musk, lúc đó đang sống ở Nam Phi, đã gửi cho anh em Musk 28.000 đô la. Năm 1999, Compaq, một công ty máy tính lớn, mua lại Zip2 với giá hơn 300 triệu đô la. Musk thu được 22 triệu đô la, trở thành triệu phú ở tuổi 38 sau 4 năm khởi nghiệp.
Trong 10 năm tiếp theo, Elon Musk đầu tư vào Paypal, trở thành cổ đông lớn nhất của công ty trước khi bán cho eBay với giá 1,5 tỷ đô la. Musk kiếm được 165 triệu đô la từ thương vụ này. Với số tiền này, Musk bắt đầu thực hiện ước mơ cứu rỗi thế giới, trong đó việc đầu tiên là 'xâm lược sao Hỏa để làm thuộc địa cho loài người'.
Quỹ đạo hạ cánh của động cơ tên lửa sau khi phóng tàu vũ trụ vào quỹ đạo Trái Đất
Trong bộ phim khoa học viễn tưởng Người Trở Về Từ Sao Hỏa (The Martian) (2015), một phi hành gia (do Matt Damon đóng) bị bỏ lại trên một hành tinh không có sự sống. Nhờ kiến thức khoa học và ý chí phi thường, anh chàng này không chỉ sống sót mà còn tạo ra điều kiện cho sự sống trên hành tinh này.
Năm 2001, khi 30 tuổi, Elon Musk bắt đầu lập kế hoạch cho “Ốc Đảo Sao Hỏa”. Ông muốn đưa một nhà kính lên Sao Hỏa để tiến hành các thí nghiệm sinh học và nông nghiệp, làm nền cho sự sống trên hành tinh này.
Ý tưởng đầu tiên của ông là mua tên lửa đẩy cũ từ Nga. Sau hai cuộc điều tra rủi ro như trong phim gián điệp đến Matxcơva, Musk và đồng đội thất bại. Thất bại này, giống như bước ngoặt trong sự nghiệp của Edison, đã thúc đẩy Musk đến quyết định điên rồ: thành lập công ty vũ trụ tư nhân SpaceX.
Lĩnh vực hàng không vũ trụ trước khi Elon Musk tham gia đã là một lĩnh vực trì trệ và đầy bất cập. Luôn được coi là một lĩnh vực chủ yếu do chính phủ quản lý và đầu tư. Nó đòi hỏi rất nhiều vốn, kém hiệu quả từ góc độ đầu tư và không có sự cạnh tranh.
Sự cố xảy ra với dự án tàu con thoi của Mỹ đã khiến chương trình này bị tạm ngưng. Trung Quốc sau đó trở thành một cường quốc vũ trụ với chi phí thấp.
Mỹ đã mất ưu thế trong việc phóng tên lửa đưa vệ tinh vào không gian, khiến hợp đồng phóng vệ tinh chuyển sang tay Nga và Trung Quốc. NASA thậm chí còn phải thuê Nga phóng tên lửa đưa vệ tinh của mình vào quỹ đạo.
Elon Musk mở một công ty khởi nghiệp để tham gia vào một thị trường vũ trụ lớn và không có đối thủ. Lập luận cơ bản của Musk cho hướng đi này rất đơn giản: ngành công nghiệp vũ trụ đã phát triển rất chậm trong vòng 50 năm qua, không có sự cạnh tranh và sản phẩm rất đắt đỏ.
Theo tính toán ban đầu của Elon Musk, chi phí phóng một tàu vũ trụ có trọng lượng 250kg chỉ mất khoảng 6,9 triệu đô la, trong khi chi phí phóng hiện nay là khoảng 30 triệu đô la.
Không chỉ dũng cảm trong chiến lược, Elon Musk còn mang tính phóng khoáng, lãng mạn, ngây thơ và cả sự khắc nghiệt của văn hóa và tinh thần khởi nghiệp vào công ty vũ trụ tư nhân SpaceX. Musk chỉ học về tên lửa từ một cuốn sách cũ mua trên Amazon.
Tuy nhiên, với tầm nhìn xa và ý chí mạnh mẽ, Elon Musk muốn công ty của mình tự sản xuất mọi thành phần và thiết bị của tên lửa, từ đầu đến đuôi. Tên lửa phải đảm bảo an toàn, bền bỉ và quan trọng nhất là có thể tái sử dụng nhiều lần. Quá trình sản xuất phải nhanh chóng và chi phí phải được kiểm soát để dễ dàng thương mại hóa và tạo lợi nhuận.
Elon Musk bắt đầu với một xưởng sản xuất tương đối kém cỏi, chỉ có một đội ngũ giám đốc toàn sao và một nhóm kỹ sư trẻ tuổi, rất tài năng nhưng tương đối thiếu kinh nghiệm so với các chuyên gia hàng đầu trong ngành công nghiệp tên lửa và vũ trụ.
Câu chuyện về nhân sự của SpaceX cũng phản ánh chiến lược tài ba của Elon Musk. Lần đầu tiên, những sinh viên tài năng nhất từ các trường đại học hàng đầu trong lĩnh vực hàng không vũ trụ có một mục tiêu là làm việc cho một công ty tư nhân vũ trụ, một công ty khởi nghiệp.
Tiếng vang về cơ hội phát triển lớn lao, các kỹ sư hàng đầu từ Boeing, Lockheed Martin cũng rời khỏi các tập đoàn lớn để tham gia vào SpaceX, một môi trường trẻ trung, sáng tạo và rủi ro, một loại rủi ro mà họ coi như là thách thức.
Ở SpaceX, giống như ở Tesla Motors, các kỹ sư làm việc không ngừng nghỉ, làm tất cả mọi công việc mà họ cần phải làm, thay vì giao phó cho người khác hoặc thuê các công ty bên ngoài. Khi một kỹ sư phàn nàn về việc họ ít thời gian ở nhà với gia đình, tỉ phú Elon Musk đã nói một câu hăng hái: “Đợi đến khi công ty phá sản, họ sẽ có đủ thời gian với gia đình”.
Để tiết kiệm chi phí nghiên cứu thử nghiệm, Elon Musk thuê một căn cứ phóng tên lửa cũ của quân đội Mỹ trên hòn đảo hoang sơ Kwaj, nằm giữa Guam và Hawaii trên Thái Bình Dương.
Các kỹ sư của SpaceX đã phải tới đảo này, thực hiện loạt thử nghiệm từ tên lửa này sang tên lửa khác, nhưng đều gặp thất bại. Điều này khiến cho Elon Musk, cùng lúc này phải đối mặt với vụ ly dị vợ, đi vào thời kỳ khó khăn nhất trong cuộc đời.
Những câu chuyện về đảo Kwaj, thất bại của SpaceX giai đoạn này, và những bê bối của Elon Musk, được viết trong chương 6 của cuốn sách Elon Musk, do nhà báo Ashlee Vance viết (*). Chương này làm say đắm và hứng thú nhất trong cuốn sách theo tôi.
Các kỹ sư của SpaceX sống trên đảo như những nhà thám hiểm hoang dã kiểu Robinson, sinh sống như quân nhân và làm việc như nô lệ dưới sức ép của Elon Musk. Họ làm việc hết mình, sáng tạo tột bậc, tận hưởng vẻ đẹp của thiên nhiên hoang dã như những kẻ điên.
Hai sản phẩm chính của SpaceX ở giai đoạn này là động cơ tên lửa Falcon 1 và Falcon 9. Ba lần đầu phóng thử Falcon 1 đều thất bại, khiến Elon Musk đối mặt với nguy cơ phá sản. May mắn thay, lần phóng thứ 4 vào năm 2008 đã thành công.
Musk và đồng đội của mình đã dành 6 năm, công sức và một khoản tiền lớn, để biến SpaceX trở thành công ty hàng đầu trong lĩnh vực vũ trụ tư nhân trên thế giới. Chỉ hai tháng sau khi phóng thành công tên lửa, SpaceX đã ký được hợp đồng trị giá 1,6 tỷ đôla với NASA. Số tiền này để SpaceX thực hiện 12 chuyến bay tới Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). SpaceX đã hoàn thành nhiệm vụ này một cách xuất sắc và trở thành công ty tư nhân đầu tiên có tàu vũ trụ kết nối với ISS. Chiếc tàu vũ trụ đó mang tên Dragon.
Dù Falcon 1 được phóng từ đảo Kwaj là sản phẩm của một công ty khởi nghiệp, nhưng khi đến Falcon 9, với chiều cao 68m và trọng lượng 500 tấn, SpaceX đã trở thành người chơi hàng đầu trong lĩnh vực phóng vệ tinh thương mại.
Trong thị trường dịch vụ phóng vệ tinh trị giá 200 tỷ USD, với chi phí phóng mỗi lần chỉ khoảng 60 triệu USD, và vẫn giảm giá, SpaceX đang dẫn đầu các quốc gia cạnh tranh, không chỉ Nhật Bản, châu Âu mà cả Nga và Trung Quốc.
Do SpaceX không cạnh tranh với các công ty mà là với các quốc gia, nên họ không đăng ký bất kỳ sáng chế nào, vì Musk không muốn tiết lộ bí mật cho Trung Quốc. Điều này là điểm khác biệt giữa Musk và Edison. Edison đã có hơn 1.000 bằng sáng chế dưới tên của mình (riêng ở Mỹ).
Vào cuối năm 2008, trước khi Falcon 1 phóng thành công, cuộc đời Elon Musk đầy biến động. Ly dị, chia tài sản, tiền bạc đổ vào hai công ty khởi nghiệp, SpaceX và Tesla. Đó là thời kỳ khó khăn đối với siêu nhân Musk, cuộc đời như ngã rồi.
Sau khi chia tay bạn gái cũ, Elon Musk đã bắt đầu hẹn hò với Talulah Riley, một ngôi sao người Anh nổi tiếng từ bộ phim Kiêu hãnh và định kiến. Anh phải mượn nhà của tỉ phú Jeff Skoll để cho Talulah Riley ở khi cô đến Mỹ chơi. Khi kết hôn với Riley, tình hình tài chính của Musk rơi vào hoàn cảnh khó khăn, đến mức bố mẹ vợ phải bán nhà ở Anh để cho Musk vay tiền. Trong thời gian này, Skoll đã cho Musk mượn hàng trăm nghìn đôla để trả lương cho nhân viên tại Tesla.
Ở Mỹ, có những người đã sinh ra với sự đam mê với máy móc, luôn muốn khám phá và sửa chữa chúng. Ở Việt Nam, cũng có những người như vậy, nhưng họ thường không có cơ hội để thực hiện đam mê của mình.
Những thanh niên đam mê máy móc ở Mỹ không chỉ được trải qua môi trường học tập tốt như Đại học Stanford mà còn được hưởng lợi từ cộng đồng khởi nghiệp năng động ở Thung lũng Silicon, với nhiều nguồn vốn và cơ hội đầu tư từ các tỉ phú như Elon Musk.
Để dễ hiểu, mối liên kết giữa các trường đại học, doanh nghiệp và nhà đầu tư ở Thung lũng Silicon có thể được so sánh với mối quan hệ giữa sinh viên của Đại học Bách Khoa TP.HCM và các nhà sản xuất người Hoa có vốn và kinh nghiệm trong lĩnh vực sản xuất. Điều này giải thích vì sao Quận 11 từng là trung tâm công nghiệp nhẹ của Việt Nam trong những năm 1980 và 1990.
Có hai người đàn ông, đam mê ô tô và quan tâm đến vấn đề môi trường. Họ biết rằng Chrysler là công ty ô tô cuối cùng được thành lập vào năm 1925. Họ cũng hiểu rằng trung tâm sản xuất ô tô không phải là Silicon Valley, mà là Detroit, nơi có hàng nghìn công nhân lành nghề trong việc sản xuất ô tô, không chỉ làm việc với máy tính.
Tuy nhiên, hai ông đã quyết định thành lập công ty sản xuất ô tô chạy điện vào năm 2003. Họ đặt tên công ty là Tesla Motors, lấy tên của nhà khoa học tiên phong Nicola Tesla.
Cả hai người sáng lập Tesla đã tự tài trợ cho công ty khởi nghiệp của mình cho đến khi họ tiến vào vòng gọi vốn Serie A trong quá trình gọi vốn mạo hiểm. Một trong những người sáng lập Tesla, Martin Eberhard, sinh năm 1960, lúc đó đã 43 tuổi. Năm 2004, Elon Musk đã tham gia và dẫn dắt vòng gọi vốn Serie A cho Tesla, sau đó tham gia vào ban điều hành và trở thành chủ tịch của công ty.
Ngành công nghiệp ô tô đã trải qua một quá trình phát triển dài và phong phú, và đã trở nên lạc hậu. Các công nghệ sử dụng trong động cơ ô tô đã phát triển đầy đủ. Tesla, một công ty mới nổi, hầu như là một người mới trong lĩnh vực công nghệ ô tô, chỉ có lợi thế duy nhất là tinh thần trẻ trung, sáng tạo và sẵn lòng chấp nhận rủi ro như một công ty khởi nghiệp. Nhưng đây không phải là một công ty khởi nghiệp thông thường, mà là một công ty khởi nghiệp đến từ Thung lũng Silicon.
Các kỹ sư trẻ và tài năng từ Đại học Stanford bắt đầu nhận ra sức hấp dẫn của Tesla, với một số người thậm chí bỏ học để gia nhập công ty, chấp nhận làm việc từ việc lau sàn chỉ để có cơ hội làm việc cho Tesla.
Quá trình phát triển mẫu xe đầu tiên, chiếc Roadster, gặp phải vô số khó khăn, đòi hỏi Musk phải bỏ ra hàng chục triệu đôla cho đến khi anh ta bắt đầu cạn kiệt tiền và phải nhờ sự giúp đỡ của hai tỉ phú sáng lập Google là Larry Page và Sergey Brin.
Vào giữa năm 2008, chi phí phát triển chiếc Roadster đã tiêu tốn hết 140 triệu đôla, trong bối cảnh thế giới đang gặp khủng hoảng tài chính. Trên báo chí, chiếc Roadster bị xem là thất bại công nghệ của năm. Có những ngày có đến 50 bài báo dự đoán Tesla sẽ phá sản. Tesla chỉ tránh khỏi cửa tử nhờ việc cuối cùng Elon Musk bán một công ty khởi nghiệp khác (anh em của Musk góp vốn) cho Dell và thu về 19 triệu đôla để duy trì hoạt động của Tesla.
Vào năm 2013, Tesla một lần nữa gặp khó khăn với dòng xe thứ hai: Model S. Có lúc Elon Musk phải thương lượng với Google để hãng công nghệ này chi ra khoảng 6 tỉ đôla để mua lại Tesla và giữ cho công ty hoạt động.
Musk buộc 500 nhân viên của Tesla phải ra ngoài đường để bán xe. Họ đã thực hiện một việc kỳ diệu: bán ra một lượng xe lớn, và lần đầu tiên Tesla có lãi: 11 triệu đôla lợi nhuận trên doanh thu 562 triệu đôla. Giá cổ phiếu Tesla tăng từ 30 đôla lên 130 đôla. Thỏa thuận với Google đã bị chấm dứt.
Khi Henry Ford tham gia làm việc cho Edison, nhà sáng tạo thiên tài này đang lên kế hoạch phát triển ô tô chạy bằng điện. Tuy nhiên, chiếc ô tô chạy động cơ đốt trong giá rẻ và xăng dễ dàng mua hơn điện đã khiến Edison từ bỏ ý tưởng ô tô chạy điện và chuyển sang phát triển hệ thống tàu điện phục vụ giao thông công cộng.
Elon Musk cũng đang theo đuổi các hướng đi tương tự. Anh ta đang định nghĩa lại ô tô điện. Đó không phải là những chiếc xe điện thông thường, mà là một chiếc xe hoàn toàn mới, được thiết kế và phát triển với triết lý hoàn toàn khác biệt.
Giống như Edison mở rộng hệ thống truyền tải điện khắp nơi để thuận tiện bán bóng đèn điện, Tesla đang triển khai mạng lưới sạc điện miễn phí trên toàn cầu Mỹ và có kế hoạch mở rộng ra nhiều quốc gia khác trên thế giới.
Toàn bộ mạng lưới sạc điện đó, Tesla sử dụng hệ thống điện tái tạo từ Công ty SolarCity của Elon Musk cung cấp. Tesla cũng đang phát triển xe tự hành. Những chiếc xe sẽ đưa chủ nhân đến nơi làm việc, tự đỗ xe, và trở về khi được gọi mà không cần sự can thiệp của con người, như một phép màu trong thế giới của Harry Potter.
Trong lĩnh vực giao thông công cộng, Elon Musk đầu tư vào dự án Hyperloop, một sản phẩm của công ty SpaceX. Đây là hệ thống tàu cá nhân chạy trên đường ống dưới áp suất thấp, một ý tưởng như trong các bộ phim khoa học viễn tưởng. Nếu thực hiện thành công, hệ thống này có thể chở hành khách với tốc độ lên tới 1.200 km/h.
Tháng 5 năm 2015, tàu Dragon liên kết thành công với Trạm Vũ trụ Quốc tế ISS. Một tháng sau, Tesla phát hành mẫu xe Model S với giá 75.000 đô la. Tháng 9 cùng năm, Tesla giao xe Model X cho khách hàng.
Tháng 12 năm 2015, động cơ phụ của tên lửa Falcon 9 đã tách ra và trở về Trái Đất một cách an toàn sau khi đưa tên lửa lên quỹ đạo. Điều này giúp tên lửa có thể tái sử dụng, giảm chi phí phóng lên cao. Đầu năm 2016, SpaceX đã xây dựng một đoạn đường Hyperloop dài 8km để thử nghiệm.
Dự kiến Hyperloop sẽ được áp dụng trên Trái đất vào năm 2020. Elon Musk dự kiến chuyến bay đầu tiên tới sao Hỏa với phi hành đoàn sẽ được thực hiện vào năm 2024. Ông cũng dự đoán rằng vào năm 2040, sẽ có khoảng 800.000 người sinh sống trên sao Hỏa.
Elon Musk tin rằng nhân loại có thể đối mặt với sự tuyệt chủng như loài khủng long trong quá khứ. Virus, núi lửa, thiên thạch lớn... có thể đe dọa sự tồn tại của nhân loại giống như chúng đã tiêu diệt loài khủng long. Ông cũng tin rằng việc khám phá không gian là bước quan trọng để mở rộng không gian sinh tồn cho loài người.
Các công nghệ như động cơ tên lửa Falcon và phi thuyền Dragon của SpaceX, xe ôtô sử dụng động cơ điện của Tesla, năng lượng tái tạo từ SolarCity, hệ thống vận chuyển Hyperloop và trí tuệ nhân tạo của Open AI... tất cả đều nằm trong tầm nhìn của Elon Musk: đưa loài người vào một cuộc sống đa hành tinh, giảm thiểu rủi ro cho sự tồn tại của loài người. Nhưng hiện tại, các công nghệ này đang phục vụ con người của thế giới này.
Với một người bình thường, Elon Musk có vẻ khác biệt, thậm chí có thể xem là điên cuồng. Nhưng với một anh hùng cứu thế, sự khác biệt ấy là cần thiết.
(*): Phiên bản tiếng Việt từ Alpha Books.
Mytour (Đọc Station)
Theo Tuổi Trẻ Cuối Tuần
