Buzz
Dàn ý
1. Khởi đầu
- Vài nét về nhà thơ Thanh Hải: Một nhà thơ có cống hiến đời mình cho cách mạng.
- Giới thiệu về tình hình sức khỏe khi sáng tác bài thơ: được viết trong những ngày cuối cùng Thanh Hải nằm trên giường bệnh, cả đời ông dành cho cách mạng, giờ đây ông lại ấp ủ khát vọng, hi vọng có thể tiếp tục cống hiến “mùa xuân nho nhỏ” cho cuộc sống này.
2. Nội dung chính
a. Cảm xúc trước vẻ đẹp thiên nhiên (Khổ 1)
- Nhà thơ mô tả bức tranh thiên nhiên mùa xuân với:
+ Không gian: rộng lớn của bầu trời, dài dằng của “dòng sông xanh”
+ Âm thanh: tiếng vui tươi của “chim chiền chiện”
+ Màu sắc: xanh của dòng sông, tím của hoa
⇒ Nghệ thuật phác họa: không gian rộng lớn, màu sắc tươi sáng và âm thanh vui tươi như một lời mời gọi kêu gọi con người ở lại với cuộc sống, với mùa xuân tươi đẹp này.
- Cảm xúc của tác giả trước mùa xuân thiên nhiên:
+ Nhà thơ có cái nhìn yêu quý với cảnh vật
+ Giơ tay ra “nhận” “giọt long lanh”: là giọt sương, cũng có thể là dấu hiệu của sự chuyển đổi cảm giác chỉ tiếng chim “hót vang trời”.
⇒ Cảm xúc ngây ngất trước vẻ đẹp của mùa xuân thiên nhiên, mong muốn hòa mình vào thiên nhiên đất trời. Tác giả sử dụng biện pháp tu từ ẩn dụ, nói về giọt long lanh và tiếng chim thực sự là nói về những điều tinh tế, đẹp đẽ của cuộc sống con người.
b. Cảm xúc về mùa xuân của đất nước và con người (khổ 2 + 3)
- Mùa xuân của đất nước kết hợp với hình ảnh người cầm súng (những người tham gia chiến đấu) và hình ảnh “người ra đồng”, “lộc”- biểu tượng của sự hi vọng đang dẫn dắt họ đi khắp nơi hoặc họ đã mang mùa xuân đến mọi nơi trên đất nước.
- Tình trạng hoạt động khẩn trương: “Tất cả như…xôn xao” - Công việc xây dựng mùa xuân của đất nước diễn ra khẩn trương, sôi động.
⇒ Nghệ thuật điệp cấu trúc, từ láy…=> Nhà thơ như reo mừng trước tinh thần lao động khẩn trương của con người làm nên mùa xuân của đất nước.
- Nhà thơ nhắc lại lịch sử bốn nghìn năm “vất vả và gian khổ” của đất nước tự hào, đồng thời tin vào tương lai tươi sáng của đất nước mai sau qua hình ảnh so sánh đẹp mang nhiều ý nghĩa “Đất nước như vì sao…phía trước”.
- Sự thay đổi từ ngôi thứ 'tôi' -> 'ta'
=> Thể hiện mối quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng
- Lời nhắn “ta làm”, thể hiện quyết tâm, liệt kê :con chim, cành hoa, nốt nhạc -> Yếu tố tạo nên mùa xuân
- Nốt nhạc đậm là biểu tượng của sự cống hiến không lời
=> Tưởng nhớ anh thanh niên trong 'Lặng lẽ Sapa', chị quét rác trong 'Tiếng chổi tre'
- Giải thích tên bài thơ
- Lời nhắn “dù là”
=> Như thông điệp giữa người đi trước và người đi sau
- Sự đổi chỗ giữa người tóc bạc, tuổi 20 -> tuổi trẻ -> tuổi già -> Sự cống hiến không phân biệt tuổi tác, vị trí, giới tính, địa vị xã hội.
d. Lời ca tụng quê hương đất nước qua điệu dân ca xứ Huế
- Điệu nhạc được thể hiện là điệu nhạc truyền thống của xứ Huế lãng mạn
- “Mùa xuân ta xin hát”: không chỉ mở ra không gian, nó còn mang lại niềm tự hào về lối sống tinh thần của cha ông.
=> Bài thơ thể hiện lòng yêu thiên nhiên, đất nước, sự cống hiến không mảnh vụn, mối quan hệ cá nhân và cộng đồng.
3. Tóm tắt
- Tổng quan về nghệ thuật làm nên thành công của bài thơ: Thể thơ ngắn, nhạc điệu tươi sáng, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, quyến rũ, nhiều so sánh và ẩn dụ sáng tạo.
- Cảm nhận cá nhân về giá trị của bài thơ.
Bài mẫu
Bài tham khảo số 1
Thế là bất ngờ xuân tới, nồng nàn, ngất ngây mà dịu dàng, thướt tha quá đỗi. Mùa xuân khác cho mọi vật chiếc áo xanh tươi mơn mởn, điểm những màu hoa trắng hồng trên nền áo nguyên sơ. Xuân về xua tan bao giá băng lạnh lẽo, cho vạn vật hồi sinh tràn dầy sức sống. Xuân sưởi ấm lòng người, thắp cho nhân sinh niềm hi vọng ở ngày mai.
Có lẽ vì thế xuân luôn là đề tài cho thi nhân rung động được cảnh: cảnh thiên nhiên, cảnh đời mà cất bút đề thơ - xuân hà hơi, tiếp sức cho thi sĩ hóa thân vào cuộc đời. Ở nhà thơ Thanh Hải - xuân đáng trân trọng làm sao. Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của ông là một ví dụ. Thật ra, xuân đối với Thanh Hải không hề nho nhỏ mà xuân đang mang trong mình hơi ấm của sự sống Xuân lung linh, đầy sắc màu của tình yêu, yêu đời, yêu người tha thiết.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã miêu tả đặc trưng của mùa xuân, chỉ có mùa xuân mới có cảnh vật ngạt ngào như thế:
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Dòng sông xanh là một dòng sông thanh bình yên ả - đó là tín hiệu báo mùa xuân dần về sắc tím biếc của bông hoa nổi trội, đậm đà, nồng ấm cả dòng sông xanh - xuân là thế, dịu dàng mà nồng đượm sắc hương. Bông hoa là có thật, hay chỉ là dáng hình của niềm tin? Niềm hi vọng là sắc màu tím biếc thân quen của quê hương mà mãi in đậm trong tâm tưởng nhà thơ thấp thoáng trong câu thơ màu tím của chiếc áo dài nữ sinh xứ Huế từng là ấn tượng khó phai của người dân Cố đô. Mùa xuân ở đây thật hào phóng nên sẵn sàng trao tặng cho ai biết trải rộng lòng mình:
Ơi con chim chiền chiện
Hót chì mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi,
Tôi đưa tay tôi hứng...
Tiếng gọi ơi nghe sôi nổi và tha thiết biết bao. Nhà thơ đã đón nhận mùa xuân với tất cả sự thăng hoa của tâm hồn, điêu luyện trong ngòi bút. Câu thơ cứ như câu nói tự nhiên không trau chuốt từ ngữ nhưng vẫn mang âm hưởng thi ca. Câu hỏi tu từ hót chỉ thể hiện tâm trạng đùa vui, nô nức của tác giả trước giai điệu của mùa xuân. Tiếng chim hót trong trẻo, vang lừng xa như gần lại rõ ràng, tròn trịa kết thành những giọt sương óng ánh sắc màu đọng lại thành giọt long lanh rơi, rơi mãi. Nhà thơ đã tưởng tượng bằng tất cả rung động của tâm hồn “tôi đưa tay tôi hứng” người đang hứng những tiếng chim hót cứ như là hứng những giọt mưa rơi. Từ tưởng tượng tác giả chuyển sang cảm giác thật tinh tế và tài hoa. Làm sao có thể hứng những âm thanh không hình dáng, kích thước ấy nhưng thật ra âm thạnh đó đã rót vào trái tim mẫn cảm với cuộc sống tinh tế với mọi âm thanh, sắc màu:
Ta làm con chim hót
Ta làm một nhành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến
Đến đây, nhà thơ không còn cầm bút nữa mà đang ôm đàn, gõ phách hát bài ca mùa xuân, bài ca cuộc sống. Nhà thơ muốn hóa thân vào muôn loài vạn vật làm tươi đẹp rộn ràng cho cuộc sống: một tiếng chim hót trong buổi sáng mai bắt đầu một ngày mới; một nhành hoa tô điểm cho vườn hoa cuộc đời; một nốt trầm làm xao xuyến vạn trái tim. Tất cả đã thể hiện niềm khát khao sống, khát khao hiến dâng đến khôn cùng của tác giả. Điều đáng nói ở đây là khi sáng tác bài thơ, nhà thơ đang nằm trên giường bệnh. Trong cái tuổi đương xuân của đời người ấy có mấy ai chấp nhận được sự thật là mình sắp lìa khỏi cõi đời với phong thái yêu đời an nhiên giữa mùa xuân như thế.
Với Thanh Hải, không ai đoán trước được bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của ông sẽ tồn tại bao lâu nhưng ít ra trước khi ra đi, ông đã để lại cho độc giả một bài thơ yêu đời, hồn nhiên đến lạ và giữ lại trong ông một phong cách thơ bình dị, chân thành.
Xin cảm ơn mùa xuân, cảm ơn thi nhân đã để lại cho đời những vần thơ vượt thời gian làm ấm lòng độc giả trong những nỗi mưu sinh nhọc nhằn của cuộc sống.
