Buzz
Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ (FCC) đã phạt một công ty truyền hình vì vi phạm quy định xử lý vệ tinh, tạo tiền lệ cho các hình phạt về rác thải vũ trụ.
Hãy tưởng tượng bạn nhìn ra ngoài cửa sổ và thấy rác đang bay trôi nổi bên ngoài. Hình ảnh này có lẽ sẽ khiến cho nhiều người cảm thấy tức giận. Bây giờ, hãy tưởng tượng hình ảnh đó đến biên giới cuối cùng của hành tinh: không gian. Các mảnh vụn trong không gian, hay còn gọi là 'rác vũ trụ', đang là một vấn đề ngày càng nghiêm trọng và Hoa Kỳ là quốc gia đầu tiên đưa ra những quyết định để giảm thiểu tình trạng này.
Vào ngày 2 tháng 10, Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ (FCC) đã áp đặt mức phạt bước ngoặt là 150.000 USD đối với Dish Network - Công ty truyền hình đã thất bại trong việc 'xử lý' đúng cách vệ tinh EchoStar-7 của họ, vệ tinh này đã bay lơ lửng trên bầu trời từ năm 2002.
EchoStar-7 là một vệ tinh liên lạc địa tĩnh của Mỹ được vận hành bởi Dish Network. Nó được đặt trong quỹ đạo địa tĩnh ở kinh độ 119° Tây, từ đó nó được sử dụng để cung cấp dịch vụ phát sóng trực tiếp truyền hình độ nét cao tới Hoa Kỳ. Ảnh: ZME
Tại sao lại bị phạt?
Khi được phóng vào năm 2002, EchoStar-7 đã di chuyển trên quỹ đạo địa tĩnh cách Trái Đất khoảng 36.000 km. Sau khi kết thúc thời gian hoạt động vào năm 2012, Dish Network cam kết sẽ di chuyển nó đến 'quỹ đạo nghĩa địa' cách xa các vệ tinh khác một cách an toàn. Nhưng họ đã thất bại trong quá trình này theo đúng nghĩa đen. Do mức nhiên liệu thấp, công ty chỉ có thể đẩy nó lên cao hơn quỹ đạo hoạt động 120 km. Theo FCC, điều này 'có thể gây ra mối lo ngại về mảnh vụn quỹ đạo'.
Quỹ đạo nghĩa địa, hay còn gọi là quỹ đạo rác hoặc quỹ đạo thải bỏ, là một quỹ đạo nằm xa các quỹ đạo thông thường. Ảnh: ZME
Rác vũ trụ là một vấn đề nghiêm trọng
Không gian là một khu vực vô cùng rộng lớn, không thể bị xáo trộn, nhưng quỹ đạo thấp của Trái Đất lại là một vấn đề khác biệt. Hãy tưởng tượng như một con đường cao tốc đông đúc, nhưng thay vì ô tô, đây là nơi có hàng ngàn vệ tinh, tàu vũ trụ và hàng tấn mảnh vụn bay vùn vụt với tốc độ kinh hoàng, vượt qua 10 km/giây. Tốc độ này nhanh hơn 300 lần so với tốc độ giới hạn trên hầu hết các con đường cao tốc ở Mỹ. Một sai lầm nhỏ có thể dẫn đến một vụ va chạm thảm khốc, tiêu tốn một lượng năng lượng khổng lồ.
Cơ quan Vũ trụ Châu Âu báo cáo có hơn một triệu mảnh vụn, lớn hơn một cm, đang quay quanh Trái Đất. Đây không phải là những hạt bụi vô hại; chúng có thể 'vô hiệu hóa một con tàu vũ trụ' và có thể gây nguy hiểm cho phi hành đoàn của tàu vũ trụ đó.
Thiệt hại đối với Sentinel-1A sau va chạm với mảnh vụn 1mm. Ảnh: ESA
Những mảnh vụn này có thể đến từ mọi nơi, đôi khi trong những tình huống cực kỳ khó hiểu. Năm 2021, Nga đã tiến hành một cuộc thử nghiệm chống vệ tinh, tạo ra các mảnh vụn nguy hiểm, đe dọa Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Tương tự, vụ thử tên lửa chống vệ tinh của Trung Quốc năm 2007 đã tạo ra 3.549 mảnh vụn khác trong không gian.
Chỉ năm ngoái, một vệ tinh của Trung Quốc gần như va chạm với các mảnh vụn vũ trụ của Nga, chỉ cách nhau 14,5 mét. Năm 2021, một mảnh rác quay quanh quỹ đạo Trái Đất đã va chạm và tạo ra một lỗ 5 mm trên cánh tay robot của Trạm Vũ trụ Quốc tế. Vì vậy, việc xả rác vũ trụ có thể mang lại những nguy cơ vô cùng lớn.
Hình phạt của FCC đánh dấu một cột mốc quan trọng trong nỗ lực của cơ quan này để quản lý các mảnh vụn không gian. Thỏa thuận giải quyết với Dish Network bao gồm việc thừa nhận lỗi và cam kết tuân thủ các kế hoạch xử lý rác thải vũ trụ trong tương lai. Điều này là một thông điệp rõ ràng: tuân thủ luật pháp hoặc phải chịu hậu quả.
Giám đốc Thực thi của FCC Loyaan A. Egal nói: “Khi hoạt động vệ tinh trở nên phổ biến hơn và nền kinh tế vũ trụ phát triển, chúng tôi phải đảm bảo rằng các nhà khai thác tuân thủ cam kết của họ”.
Theo một báo cáo khoa học của NASA, hiện tại con người chưa có đủ điều kiện kỹ thuật và kinh tế để xử lý toàn bộ rác thải vũ trụ trong quỹ đạo, dù ngành hàng không vũ trụ thế giới ngừng phóng mọi tàu vũ trụ đi. Ảnh: ESA
Vậy học được gì từ điều này? Quyết định mang tính đột phá của FCC cho thấy cam kết ngày càng tăng trong việc quản lý môi trường không gian. Khi sự phụ thuộc của chúng ta vào vệ tinh từ liên lạc đến điều hướng ngày càng tăng, nhu cầu hành động có trách nhiệm trong không gian trở nên cấp thiết. Nếu quỹ đạo thấp trở nên hỗn loạn, các nhiệm vụ khám phá không gian mới có thể bị trì hoãn hoặc kém hiệu quả hơn. Mọi người có thể không thể đến được Sao Hỏa hoặc thậm chí Mặt Trăng cho đến khi quỹ đạo được làm sạch - và hiện tại, chúng ta không có bất kỳ công nghệ vệ sinh vũ trụ nào như vậy.
Chủ tịch FCC Jessica Rosenworcel nói: “Hiện tại có hàng nghìn tấn mảnh vụn trên quỹ đạo - và nó sẽ tiếp tục tăng lên. Chúng ta cần phải giải quyết vấn đề”.
Các quy định mới hiện yêu cầu các nhà khai thác vệ tinh phải loại bỏ vệ tinh của họ trong vòng 5 năm sau khi hoàn thành nhiệm vụ. Tuy nhiên, chúng ta cần nhiều quy tắc hơn nếu muốn bảo vệ các chuyến bay vào vũ trụ cho các thế hệ tương lai.
Trong một thế giới ngày càng phụ thuộc vào vệ tinh, từ GPS đến các dịch vụ trực tuyến, bạn có thể nói rằng những gì xảy ra trên quỹ đạo chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến chúng ta dưới mặt đất.
