Force Sell là gì? Làm sao để tránh Force Sell khi đầu tư chứng khoán?

Giao dịch ký quỹ, còn gọi là Margin, là một công cụ phổ biến giúp các nhà đầu tư tăng vốn và khả năng sinh lời. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó có Force Sell. Bài viết này sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu rõ về khái niệm Force Sell, cách thức hoạt động và cách phòng tránh khi sử dụng Margin trong chứng khoán.

Force sell là gì?

Force Sell là việc thanh lý bắt buộc khi tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư vi phạm mức tỷ lệ ký quỹ tối thiểu. Khi đó, công ty chứng khoán sẽ tiến hành bán cổ phiếu trong tài khoản để duy trì mức an toàn nếu nhà đầu tư không nạp thêm tiền.

Khi tỷ lệ ký quỹ của nhà đầu tư thấp hơn mức duy trì do công ty chứng khoán quy định, họ sẽ nhận được thông báo để xử lý kịp thời. Nếu trong 3 ngày không khắc phục, công ty sẽ thực hiện Call Margin.

Khi đó, công ty chứng khoán sẽ thực hiện bán giải chấp bắt buộc một số lượng cổ phiếu của nhà đầu tư trong phiên giao dịch tiếp theo để đưa tỷ lệ ký quỹ về mức an toàn.

Nói cách khác, Force Sell là tình trạng tổng tài sản của nhà đầu tư bị giảm mạnh đến mức không còn quyền tự quản lý rủi ro danh mục mà phải nhờ đến sự can thiệp của công ty chứng khoán.

Khi nào thì bị Force Sell?

Force Sell xảy ra khi tỷ lệ ký quỹ của nhà đầu tư giảm xuống dưới ngưỡng xử lý do công ty chứng khoán quy định. Nguyên nhân chủ yếu là do giá cổ phiếu được mua bằng vay margin giảm mạnh.

Trước khi tỷ lệ ký quỹ giảm xuống ngưỡng xử lý, công ty chứng khoán sẽ thông báo và đưa ra thời hạn để nhà đầu tư có biện pháp xử lý. Giải pháp tốt nhất là nạp thêm tiền vào tài khoản hoặc bán bớt cổ phiếu.

Thời hạn thường là 3 ngày làm việc. Nếu sau thời hạn này nhà đầu tư không thực hiện, công ty chứng khoán sẽ buộc phải bán cổ phiếu trong tài khoản để đưa tỷ lệ ký quỹ về mức an toàn.

Công thức tính Force Sell

• Tài khoản ở trạng thái bình thường khi: Tỷ lệ ký quỹ >= Tỷ lệ ký quỹ duy trì.
• Tài khoản bị Call Margin khi: Tỷ lệ ký quỹ duy trì > Tỷ lệ ký quỹ >= Ngưỡng xử lý.
• Tài khoản bị Force Sell khi: Tỷ lệ ký quỹ < ngưỡng xử lý.

Quy định tại Mytour:

Trường hợp tỷ lệ ký quỹ giảm dưới 35%, Mytour sẽ gửi Lệnh gọi ký quỹ bổ sung đến khách hàng. Trong vòng 1 ngày kể từ khi lệnh được gửi, khách hàng phải bổ sung tài sản thế chấp để đảm bảo tỷ lệ ký quỹ duy trì.

Trường hợp tỷ lệ ký quỹ <=30%, Mytour phải bắt buộc thanh lý tài sản của khách hàng ngay lập tức để tăng tỷ lệ ký quỹ lớn hơn 35%. (Tỷ lệ ký quỹ duy trì 35% có thể được Mytour điều chỉnh tùy từng thời điểm)

Ví dụ:

Anh A mua 1.000 cổ phiếu XYZ với tổng giá trị là 100 triệu đồng. Trong đó, 50 triệu đồng là vốn tự có và 50 triệu đồng còn lại là vay ký quỹ. Ngưỡng duy trì là 35%, ngưỡng xử lý là 30%. Lúc này giá cổ phiếu đang là 100.000đ/cổ phiếu.

• Sau một khoảng thời gian, giá cổ phiếu XYZ giảm xuống còn 75.000đ/cổ phiếu.

Điều này có nghĩa tổng tài khoản chứng khoán của anh B hiện tại chỉ còn 75 triệu đồng, trong đó 25 triệu đồng là vốn và 50 triệu đồng là tiền vay ký quỹ.

Tỷ lệ ký quỹ trên tài khoản của anh A lúc đó = (25/75) x 100 = 33% (30%< 33%<   35%)

Lúc này tài khoản chứng khoán của anh A sẽ bị Gọi thêm tiền.

• Nếu trường hợp cổ phiếu bị giảm giá xuống 70.000đ/cổ phiếu, điều này có nghĩa tổng tài khoản chứng khoán của anh A còn 70 triệu đồng, trong đó 20 triệu đồng là tiền vốn và 50 triệu đồng là tiền vay ký quỹ.

Lúc này tỷ lệ ký quỹ = (20/70) x 100 = 28.6% (<30%), tài khoản của anh A sẽ bị Bán chủ động.

Để tài khoản không bị Gọi thêm tiền hay tệ hơn là Bán chủ động, anh B cần nạp thêm tiền vào tài khoản hoặc bán bớt cổ phiếu để nâng tỷ lệ ký quỹ lên mức duy trì.

Phân biệt Bán chủ động và Gọi thêm tiền

Trong quá trình đầu tư và giao dịch trên thị trường chứng khoán, nhiều nhà đầu tư thường nhầm lẫn giữa Bán chủ động và Gọi thêm tiền. Tuy nhiên, đây là hai khái niệm hoàn toàn khác nhau, NĐT có thể tham khảo sự khác biệt qua bảng dưới đây:

Làm thế nào để giảm thiểu Bán chủ động

Sử dụng margin trong giao dịch chứng khoán như một cây dao hai lưỡi, có thể giúp tối đa hóa lợi nhuận khi thị trường tăng, nhưng cũng có thể gây thiệt hại lớn nếu không sử dụng hiệu quả.

Để sử dụng margin hiệu quả, chỉ nên áp dụng khi bạn có kinh nghiệm và đầu tư vào các cổ phiếu có tính thanh khoản cao như cổ phiếu cơ bản hay Bluechip. Việc lựa chọn không cẩn thận có thể dẫn đến tình trạng margin call.

KẾT LUẬN

Bài viết hy vọng giúp nhà đầu tư hiểu rõ hơn về tình trạng Force Sell khi sử dụng dịch vụ vay Margin. Đây là một phương thức đầu tư tiềm năng nhưng cũng rất rủi ro, yêu cầu sự linh hoạt và cẩn trọng để tránh những hậu quả không mong muốn.