Fork, soft fork và hard fork là gì? Chúng khác biệt như thế nào?

Nếu bạn quan tâm hoặc đang tham gia thị trường tiền điện tử, chắc chắn bạn đã nghe về các cập nhật soft fork, hard fork của Bitcoin, Ethereum, Litecoin,... Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi fork là gì chưa? Nếu có, hãy cùng Mytour khám phá qua bài viết dưới đây!

Fork là gì?

Trong blockchain, fork (phân nhánh) là quá trình thay đổi giao thức hoặc bộ quy tắc cơ bản của blockchain. Fork xảy ra tại một điểm nơi phần mềm được sao chép và điều chỉnh. Khi điều này xảy ra, blockchain sẽ chia thành hai và tạo ra một blockchain mới, nhưng vẫn giữ lại lịch sử từ blockchain gốc. Tuy nhiên, blockchain mới sẽ tuân theo các quy tắc khác.

Fork có thể xảy ra cố ý hoặc vô tình. Các fork có mục đích được thực hiện để cải thiện blockchain hoặc thêm các tính năng mới. Những phân nhánh ngẫu nhiên có thể xuất hiện khi có sự không đồng thuận trong cộng đồng về cách hoạt động của blockchain. Khi một fork xảy ra, cộng đồng sẽ quyết định sử dụng blockchain nào tiếp theo. Với hard fork, blockchain có sức mạnh băm lớn nhất thường sẽ trở thành blockchain ưu thế. Còn với soft fork, cả hai blockchain có thể tiếp tục tồn tại.

Các vấn đề liên quan đến fork có thể gây tranh cãi trong cộng đồng blockchain. Một số người tin rằng fork là biểu hiện của một hệ sinh thái lành mạnh và đang phát triển, trong khi những người khác tin rằng chúng có thể gây rối và gây hại.

Mục đích của fork

Mục đích của việc fork một blockchain có thể đa dạng, nhưng có 3 lý do cơ bản cho việc này bao gồm:

- Để nâng cấp blockchain: Fork có thể được sử dụng để cải thiện blockchain bằng cách khắc phục các lỗ hổng bảo mật, thêm tính năng mới hoặc thay đổi cơ chế đồng thuận.

Ví dụ: Vào năm 2017, Bitcoin Cash đã được fork nhằm mục đích tăng giới hạn kích thước khối, giúp blockchain có thể xử lý nhiều giao dịch hơn mỗi giây.

- Để tạo ra một đồng tiền mới: Fork cũng có thể được sử dụng để tạo ra một loại tiền mã hóa mới bằng cách sao chép blockchain của một loại tiền mã hóa hiện có và thực hiện các thay đổi đối với giao thức.

Ví dụ: Vào năm 2016, Ethereum Classic đã được fork sau một sự không đồng thuận trong cộng đồng Ethereum về cách xử lý một vụ hack hợp đồng thông minh DAO. Gần đây, Ethereum PoW (ETHW) đã được fork từ Ethereum do thợ đào không đồng ý với việc chuyển sang cơ chế PoS.

- Để thử nghiệm những ý tưởng mới: Fork cũng có thể được sử dụng để thử nghiệm các ý tưởng mới bằng cách cho phép các nhà phát triển thử nghiệm các thay đổi đối với blockchain mà không ảnh hưởng đến chuỗi chính.

Ưu và nhược điểm của fork

Ưu điểm

- Cải thiện bảo mật: Fork có thể được sử dụng để khắc phục các lỗ hổng bảo mật trong blockchain.

Ví dụ: Fork Bitcoin Cash nhằm mục đích tăng giới hạn kích thước khối, giúp chuỗi khối có khả năng chống lại các cuộc tấn công cao hơn.

- Các tính năng mới: Fork có thể được sử dụng để thêm các tính năng mới vào blockchain.

Ví dụ: Fork Ethereum Classic đã thêm tính năng mới gọi là “replay protection”, ngăn chặn kẻ tấn công đánh cắp tiền từ cả Ethereum và Ethereum Classic.

- Tăng tính phi tập trung: Fork giúp tăng cường tính phi tập trung cho blockchain bằng cách tạo ra các blockchain mới, có thể được quản lý bởi các nhóm người khác nhau.

Ví dụ: Bitcoin Cash được tạo ra và quản lý bởi một nhóm người khác so với blockchain Bitcoin.

Nhược điểm

- Nguy cơ gây nhầm lẫn: Fork có thể dẫn đến phân tách chuỗi, làm cho người dùng dễ bị nhầm lẫn và gián đoạn.

- Mất tiền: Các đợt fork cũng có thể dẫn đến mất tiền nếu người dùng không nâng cấp phần mềm của họ lên phiên bản mới của blockchain. Vào năm 2017, một số người dùng không nâng cấp phần mềm của họ sau đợt fork Bitcoin Cash, dẫn đến việc mất quyền truy cập vào tiền của họ trên blockchain Bitcoin Cash.

Hard fork và soft fork

Hard fork là gì?

Hard fork là một bản cập nhật phần mềm không tương thích ngược (backward-incompatible) với các phiên bản cũ hơn của blockchain và yêu cầu tất cả các node cập nhật phần mềm của họ để tiếp tục tham gia vào mạng. Điều này có nghĩa là các node chạy trên phiên bản mới của blockchain sẽ không nhận dữ liệu của các giao dịch đang được thực hiện trên phiên bản cũ và ngược lại.

Trong một đợt hard fork, blockchain sẽ phân chia thành hai phiên bản riêng biệt: Một phiên bản tuân theo các quy tắc mới và một phiên bản tuân theo các quy tắc cũ. 

Ví dụ: Ethereum đã trải qua hard fork vào năm 2016, dẫn đến sự phân tách thành Ethereum và Ethereum Classic.

Soft fork là gì?

Soft fork là một bản cập nhật phần mềm tương thích ngược (backward-compatible) với các phiên bản cũ hơn của blockchain, điều này có nghĩa là các node cũ có thể tiếp tục tham gia vào mạng mà không cần phải cập nhật phần mềm và các node đã được cập nhật vẫn có thể giao tiếp với các node cũ. 

Soft fork thường là một bổ sung quy tắc mới không xung đột với quy tắc hiện có. Ví dụ: Bitcoin đã trải qua soft fork vào năm 2017 để tăng giới hạn kích thước khối. Trong trường hợp này, các node không nâng cấp phần mềm của họ vẫn có thể tiếp tục tham gia tuân theo các quy tắc cũ nhưng sẽ không tham gia vào các quy tắc đồng thuận mới.

Hard fork hay soft fork tốt hơn?

Hard fork và soft fork là hai phương tiện để thay đổi giao thức blockchain, nhưng chúng có những ưu và nhược điểm riêng biệt.

Hard fork mang tính đột phá hơn so với soft fork vì yêu cầu tất cả người dùng nâng cấp phần mềm của họ để tiếp tục tham gia vào mạng. Trong khi đó, soft fork ít gây gián đoạn hơn so với hard fork vì không yêu cầu tất cả người dùng phải nâng cấp phần mềm của họ.

Quyết định sử dụng hard fork hay soft fork phụ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể. Nếu mục tiêu là thực hiện một thay đổi lớn đối với giao thức blockchain, thì có thể cần phải thực hiện một hard fork. Tuy nhiên, nếu mục tiêu là thực hiện một thay đổi nhỏ hoặc thử nghiệm những ý tưởng mới, thì một soft fork có thể là một lựa chọn tốt hơn. Cuối cùng, quyết định sử dụng hard fork hay soft fork tùy thuộc vào các nhà phát triển và cộng đồng tiền điện tử.

Lịch sử của hard fork Bitcoin

Bitcoin XT (2014): Bitcoin XT là một hard fork được đề xuất bởi Mike Hearn. Nó nhằm mục đích tăng giới hạn kích thước khối từ 1MB lên 8MB. Đợt hard fork này không thành công vì phần lớn thợ đào và người dùng đã chọn ở lại blockchain Bitcoin ban đầu.

Bitcoin Classic (2015): Bitcoin Classic là một hard fork khác được đề xuất để tăng giới hạn kích thước khối. Bản fork này thành công hơn Bitcoin XT, nhưng vẫn không nhận được sự ủng hộ của đa số người dùng.

Bitcoin Cash (2017): Bitcoin Cash được xem là thành công nhất trong các hard fork của Bitcoin cho đến nay. Nó được tạo ra bởi một nhóm thợ đào và nhà phát triển không hài lòng với thời gian xác nhận giao dịch chậm và phí cao trên mạng Bitcoin. Giới hạn kích thước khối trên blockchain Bitcoin Cash đã được tăng lên 8 MB và một số thay đổi khác cũng được thực hiện.

Bitcoin Satoshi's Vision (2018): Bitcoin Satoshi's Vision là một hard fork của Bitcoin Cash được tạo ra bởi một nhóm thợ đào và nhà phát triển nhằm tăng giới hạn kích thước khối lên 128 MB và thêm một số thay đổi khác.

Bitcoin Cash SV (2018): Bitcoin Cash SV là một fork khác của Bitcoin Cash, với bản hard fork này, giới hạn kích thước khối trên blockchain Bitcoin đã được tăng lên 1GB và một số thay đổi khác cũng được thực hiện.

Tổng kết 

Hard fork và soft fork đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự thành công bền vững của các blockchain. Chúng cho phép thực hiện các thay đổi và nâng cấp trong hệ thống blockchain mà không cần phải dựa vào bên thứ ba. Hy vọng rằng thông qua bài viết này, bạn đọc đã hiểu thêm về fork, soft fork và hard fork để áp dụng vào quá trình nghiên cứu và đầu tư của mình. Chúc các bạn thành công!