Gà Đông Tảo

Gà Đông Tảo hay còn gọi là gà Đông Cảo là một giống gà quý hiếm và đặc hữu tại Việt Nam. Đặc trưng nổi bật của chúng là đôi chân lớn và thô, khi trưởng thành, gà trống có thể nặng hơn 4,5 kg, trong khi gà mái nặng trên 3,5 kg. Đây là giống gà truyền thống của xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên, trước đây thường được sử dụng trong các nghi lễ cúng tế và lễ hội, hay để tiến vua. Gà Đông Tảo hiện nằm trong danh sách các giống gia cầm quý hiếm đang được bảo tồn ở Việt Nam.

Đặc điểm nổi bật

Gà Đông Tảo có thân hình to lớn, bệ vệ với làn da đỏ và đầu rất oai phong. Gà trống có hai loại lông chủ yếu: lông mãn mận (màu tím kết hợp đen) và màu giống trái mận. Chân gà sù sì, với bàn chân dày, vững chãi và bốn ngón chân phân rõ. Mào gà trống dạng mào sun, ngắn và co lại, màu đỏ tía, cùng với tích và rái tai màu đỏ, tạo nên vẻ ngoài khỏe khoắn và gọn gàng.

Gà mái có ba kiểu lông chính: mãn nõn chuối – vàng nhạt, mãn thó hay nâu nhạt – màu đất hoặc lá chuối khô, và mãn ngà – trắng sữa. Lông ở cổ và cánh thường có sự pha trộn giữa màu vàng, trắng sữa, nâu đỏ và đen. Mào của gà mái giống như mào của gà trống nhưng chỉ chiếm khoảng 1/3 kích thước. Các vùng da trống lông trên cơ thể gà (cả trống và mái) đều có màu đỏ. Gà con mới nở có lông trắng đục, trọng lượng từ 38-40 gam, lông mọc chậm; khi trưởng thành, gà trống nặng từ 5,5 – 6 kg, còn gà mái nặng khoảng 4 kg. Thịt gà có vị ngon ngọt, với phần ức màu đỏ hồng và thịt đùi cơ bắp cuồn cuộn, không có gân và không dai.

Chăn nuôi

Trại gà Đông Tảo thuần chủng lớn nhất Việt Nam hiện tọa lạc tại xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Gà Đông Tảo là giống rất nhạy cảm, không quen với việc nuôi nhốt mà thích chạy nhảy, do đó chuồng trại cần phải rộng rãi để đảm bảo chất lượng thịt ngon và săn chắc. Thông thường, gà được nuôi trong môi trường thả vườn trong khoảng một đến một năm rưỡi, với chế độ ăn uống tự nhiên mà không sử dụng thuốc thúc tăng trưởng. Khi trưởng thành, gà Đông Tảo có thể nặng từ 3–6 kg. Ngoài ra, chúng đẻ ít trứng hơn so với giống gà thông thường; bộ chân lớn và vụng về khiến cho việc ấp trứng trở nên khó khăn. Gà bắt đầu đẻ trứng khi được 160 ngày tuổi, và nếu tự ấp, sau 10 tháng có thể đẻ được 70 quả, với khối lượng mỗi quả từ 48-55 gam.

Gà Đông Tảo đang được bảo tồn qua nhiều biện pháp, đặc biệt là thông qua chương trình 'Bảo tồn quỹ gen vật nuôi' do Nhà nước Việt Nam tài trợ. Ban đầu, kinh phí hỗ trợ là 5-6 triệu đồng để nuôi từ 40-50 con; đến năm 1994, mức hỗ trợ được nâng lên 10-15 triệu đồng để nuôi từ 100-150 con. Kể từ đó, số lượng gà thuần chủng đã được nhân giống lên hàng chục nghìn con mỗi năm, cung cấp cho nhiều địa phương ngoài tỉnh như Hải Dương, Hà Nội, Bắc Ninh, Thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, và Lạng Sơn, nhằm lai tạo với gà địa phương tạo ra giống gà thịt có trọng lượng tăng nhanh và giá trị kinh tế cao.

Trên thị trường hiện nay

Gà Đông Tảo có thể chế biến thành nhiều món ngon như da gà bóp thính, gà hấp nấm, chân gà hầm thuốc bắc... Hiện nay, nhiều địa phương đang phát triển phong trào nuôi gà Đông Tảo vì dễ nuôi và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Một số quốc gia như Anh, Nhật Bản cũng đang có ý định nhập khẩu giống gà này để nghiên cứu. Tại TP. Hồ Chí Minh vào đầu năm 2012, giá mỗi kg gà Đông Tảo tại vườn dao động từ 350.000-800.000 đồng tùy loại, trong khi gà giống có giá từ 1.000.000-1.200.000 đồng/con. Những con gà trống có ngoại hình đẹp, chân to thường có giá lên tới 5-6 triệu đồng/con.

Tuy nhiên, trên thị trường Việt Nam hiện nay có tình trạng bày bán gà Đông Tảo được làm từ gà già không còn khả năng đẻ hoặc gà đẻ đã hết chu kỳ khai thác, thường được gọi là gà dai. Những con gà này có đặc điểm như da trắng muốt và mỏ trên ngắn hơn so với mỏ dưới. Để phân biệt thịt gà Đông Tảo và thịt gà đẻ thải loại, bạn nên chú ý đến đôi chân; gà Đông Tảo có đôi chân rất to với màu hơi đỏ. Da bụng của chúng cũng có đặc điểm sần sùi và màu hơi thâm, dễ dàng nhận diện bằng mắt thường. Khi chế biến, thịt gà Đông Tảo có độ giòn và màu sắc giống như thịt bò khi nấu chín. Mỏ của gà Đông Tảo bằng nhau, trong khi gà đẻ công nghiệp thường có mỏ trên ngắn hơn mỏ dưới, do các chủ trại cắt bớt để tránh tình trạng gà mổ lông và mổ trứng.