Gà Fayoumi

Gà Fayoumi hay còn được biết đến với tên gọi Gà Ai Cập, là giống gà có nguồn gốc từ Ai Cập với lịch sử lâu đời. Chúng nổi bật với khả năng sinh sản cao và cung cấp nhiều trứng. Từ thời kỳ trước Công Nguyên, người Ai Cập đã nổi tiếng với việc nuôi gà lấy trứng, và giống gà Fayoumi, có nguồn gốc từ thành phố Fayoum cổ đại, đã trở thành lựa chọn phổ biến.

Đặc điểm nổi bật

Gà Fayoumi có kích thước trung bình với gà mái thường nhỏ nhẹ và chuyên để đẻ trứng. Chúng có chân cao, nhanh nhẹn, thịt chắc và hương vị ngon. Bộ lông của gà bao gồm các điểm đặc trưng như lông hoa mơ đen và trắng, cổ dài, lông đuôi cao, mào đỏ tươi, da trắng và chân màu chì. Xung quanh mắt có lông sẫm màu, tạo nên vẻ ngoài nổi bật.

Gà mái khi đạt 19 tuần tuổi chỉ nặng khoảng 1,35-1,45 kg và bắt đầu đẻ trứng. Chúng có sức đề kháng tốt với bệnh tật, có thể sống trong điều kiện nuôi nhốt hoặc thả vườn, và thích hợp với môi trường yên tĩnh, đặc biệt là các vùng đồi núi.

Gà đẻ trứng

Sau 20 tuần tuổi, gà Ai Cập bắt đầu vào giai đoạn đẻ trứng, hoàn thành thời kỳ hậu bị và chuyển sang giai đoạn sinh sản. Gà có thể đẻ lứa trứng đầu tiên sau khoảng hơn 4 tháng nuôi. Năng suất trứng đạt từ 250-280 quả mỗi mái trong một năm, trung bình từ 200-210 quả. Mặc dù sản lượng chỉ đạt 141 quả, năng suất có thể lên đến 195-205 quả ở tuổi 72 tuần, tỷ lệ đẻ trứng cao, với khoảng 85% thời kỳ sinh sản cho trứng có kích thước lớn và đều. Trứng có hương vị ngon hơn các loại trứng gà khác, với tỷ lệ lòng đỏ chiếm tới 34%.

Khi gà đạt 20 tuần tuổi, chọn những con đạt tiêu chuẩn để chuyển vào đàn gà đẻ. Gà mái sinh sản nên có mào và tích tai to, mềm, màu đỏ tươi. Khoảng cách giữa hai xương háng nên đủ rộng để lọt 2-3 ngón tay, và khoảng cách giữa mỏm xương lưỡi hái và xương háng rộng đủ để lọt 3 ngón tay. Lỗ huyệt ướt, cử động màu nhạt, và màu vàng của mỏ và chân dần nhạt theo thời gian đẻ. Tỷ lệ ghép gà trống với gà mái là 1/8 đến 1/10. Gà đẻ có năng suất cao trong năm đầu tiên.

Quản lý chăn nuôi

Gà Ai Cập yêu cầu quy trình chăm sóc đặc biệt hơn so với các giống gà khác. Dù nuôi thả vườn, bạn vẫn cần có chuồng để gà trú mưa và nắng. Chuồng nên được xây dựng ở vị trí cao ráo, dễ thoát nước, ấm áp vào mùa đông và thoáng mát vào mùa hè, tránh gió đông bắc. Trong chuồng nuôi nhốt, cần có máng ăn và máng nước uống, ổ đẻ đặt trên cao, cách mặt sàn từ 1-1,5m. Đối với gà sinh sản từ 21 tuần tuổi trở lên, nên nuôi khoảng 5-6 con/m2. Tùy theo thời tiết, có thể bổ sung đèn chiếu sáng và thiết bị sưởi ấm cho gà. Khi gà đẻ, nên cắt mỏ trên để tránh tổn thương khi chúng mổ nhau.

Bổ sung bột đá và vỏ sò vào thức ăn gà với tỷ lệ gấp 2-3 lần để giúp gà tạo vỏ trứng. Sử dụng 8-10% thóc mầm trong khẩu phần ăn để cải thiện khả năng sinh sản và tỷ lệ phối giống. Tăng cường vitamin bằng cách cho ăn thêm rau xanh. Đảm bảo nước uống luôn sạch và thay nước 2-3 lần mỗi ngày. Thu gom trứng từ 3-4 lần trong ngày để giữ trứng sạch và tránh bị dập vỡ. Cho gà ăn bằng thức ăn công nghiệp, hoặc thay thế bằng gạo, bắp xay, ít bột cá, và rau xanh như rau muống, rau lang thái nhỏ. Nếu thả gà ra vườn, tận dụng thức ăn tự nhiên.

Tăng lượng thức ăn cho gà mái theo tỷ lệ đẻ. Nếu tỷ lệ đẻ dưới 50%, cung cấp 110 gam thức ăn mỗi con mỗi ngày; nếu tỷ lệ đẻ từ 50% đến 65%, tăng lên 120 gam; nếu tỷ lệ đẻ trên 65%, cung cấp 130 gam mỗi con mỗi ngày. Khi tỷ lệ đẻ đạt đỉnh, giảm dần lượng thức ăn khoảng 2 gam mỗi con mỗi ngày sau mỗi tuần nếu tỷ lệ đẻ giảm. Hạn chế lượng thức ăn hàng ngày từ tuần tuổi thứ 7, điều chỉnh lượng thức ăn để gà đạt trọng lượng chuẩn. Theo dõi kích thước và độ dày của vỏ trứng; bổ sung thêm canxi nếu vỏ trứng mỏng và tăng lượng thức ăn nếu trứng nhỏ hơn bình thường.

Tình hình ở Việt Nam

Giống gà Ai Cập được nhập từ Anh và nuôi tại Việt Nam chủ yếu để lấy trứng với năng suất cao. Loại gà này được gọi là gà siêu trứng, rất phù hợp với điều kiện môi trường Việt Nam. Thịt gà Ai Cập có hương vị thơm ngon và giá bán cao hơn từ 20-25% so với gà phổ biến ở địa phương. Gà Ai Cập phù hợp với khí hậu Mộc Châu, phát triển nhanh và ít bệnh tật. Trứng gà Ai Cập nhỏ nhưng lòng đỏ lớn và ngon. Giá trứng dao động từ 3.000 - 5.000 đồng/quả. Gà già có giá từ 70.000 - 80.000 đồng/con, gà Ai Cập giống 1 ngày tuổi được bán với giá 15.000 đồng/con.

Trứng gà Ai Cập được người tiêu dùng ưa chuộng ở một số nơi, giá bán tương đương với gà kiến và cao gần gấp 2 lần so với gà công nghiệp. Thịt gà Ai Cập thương phẩm cũng được đánh giá cao, với giá từ 90.000 - 110.000 đồng/kg. Tại Việt Nam, đã thành công trong việc nuôi thử nghiệm giống gà siêu trứng VCN-G15, là giống gà lai giữa gà Ai Cập và gà trống Ukraine. Giống gà này hoạt bát, có thể nuôi theo nhiều hình thức như nuôi nhốt tập trung, nuôi bán thả hoặc nuôi tại nông hộ.

• Ekarius, Carol (2007). Hướng Dẫn Minh Họa Các Giống Gà của Storey. 210 MAS MoCA Way, North Adams MA 01247: Nhà xuất bản Storey. ISBN 978-1-58017-667-5.Quản lý CS1: địa điểm (liên kết)
• Heinrichs, Christine (2007). Cách Nuôi Gà. Nhà xuất bản Voyageur. ISBN 978-0-7938-0601-0.
• Cà Mau: Mô hình nuôi gà Ai Cập lai chuyên trứng với đệm lót sinh thái cần được nhân rộng Lưu trữ 2015-08-04 tại Wayback Machine

Chú giải