Gạo nếp hay còn gọi là gạo sáp (danh pháp khoa học: Oryza sativa var. glutinosa hoặc Oryza glutinosa) là loại gạo hạt ngắn rất phổ biến ở châu Á, nổi bật với đặc tính dính khi nấu.
Canh tác
Gạo nếp được trồng rộng rãi ở các quốc gia như Bangladesh, Trung Quốc, Nhật Bản, bán đảo Triều Tiên, Philippines, Thái Lan, Lào, Indonesia và Việt Nam. Tại Lào, gạo nếp chiếm khoảng 85% sản lượng gạo và đã được trồng từ ít nhất 1.100 năm trước. Hiện nay, các giống lúa nếp cao sản rất phổ biến ở Lào và chiếm hơn 70% diện tích lúa ở thung lũng sông Mê Kông. Ở Trung Quốc, lúa nếp đã được trồng từ ít nhất 2.000 năm trước. Theo truyền thuyết, gạo nếp từng được dùng làm hồ dính để xây dựng Vạn Lý Trường Thành, và các phân tích hóa học tại thành phố Tây An đã xác nhận điều này.
Ở Việt Nam, gạo nếp cẩm thường được dùng để nấu xôi hoặc làm rượu nếp cẩm. Nếp cái hoa vàng được xem như một đặc sản nổi tiếng.
Thành phần
Gạo nếp không chứa gluten tiêu hóa (glutenin và gliadin), vì vậy rất phù hợp cho những ai cần chế độ ăn không gluten. Đặc điểm nổi bật của gạo nếp là không chứa hoặc chỉ chứa rất ít amyloza, mà lại chứa nhiều amylopectin, tạo nên tính dính của hạt gạo nếp.
Gạo nếp có thể được sử dụng dưới dạng gạo đã xát (tách lớp cám) hoặc gạo lật.
Thực phẩm
Từ gạo nếp, chúng ta có thể chế biến nhiều món ăn hấp dẫn như cơm nếp, xôi, bánh chưng, các loại chè, hoặc dùng để làm rượu nếp, rượu đế và ngâm rượu cần.
Bột gạo nếp được sử dụng để làm nhiều loại bánh truyền thống như bánh nếp, bánh giầy, bánh rán, bánh trôi, bánh gai, bánh cốm, v.v.
- Gạo nếp
Liên kết tham khảo
- Tìm hiểu về gạo nếp trên Từ điển bách khoa Việt Nam