“Gatsby Vĩ Đại”: Bi Kịch Tình Yêu Và Giấc Mơ Miền Đất Hứa

Thời Đại Nhạc Jazz, Những Năm Hai Mươi và Một Nước Mỹ Trù Phú, Giàu Sang Sau Chiến Tranh Thế Giới Thứ Nhất, Câu Chuyện Tình của Đại Gia Gatsby Không Hào Nhoáng Mà Chớp Nhoáng, Buồn Thương - Một Câu Chuyện Không Chỉ Về Tình Yêu Mà Còn Về Những Suy Ngẫm Về Một Thời Đại Cực Thịnh Đầy Biến Động. Xét Trên Một Khía Cạnh, “Gatsby Vĩ Đại” (1925) Là Minh Chứng Của Tình Yêu, Của Số Phận Định Đoạt Và Của Cái Trớ Trêu Của Thời Đại. Mặt Khác, Đó Là Cái Nhìn Của F. Scott Fitzgerald Về Con Người, Về Khoảng Thời Gian Mà Ông Sống Hay Là Câu Chuyện Khắc Hoạ Đất Nước Mỹ Tự Do Nhưng Cũng Nhiều Góc Khuất. Mạch Cảm Xúc Và Nội Dung Của “Gatsby Vĩ Đại” Hay Đại Gia Gatsby Đưa Ta Lâng Lâng Khi Xen Lẫn Trong Tình Yêu Là Những Cay Đắng Của Hiện Thực Và Ước Mơ Dường Như Không Thể Dập Tắt.

Thời Đại Nhạc Jazz Và Những Năm Hai Mươi Gào Thét:

Câu Chuyện Diễn Ra Sau Chiến Tranh Thế Giới Thứ Nhất Kết Thúc, Nước Mỹ Bước Vào Thời Kỳ Hoàng Kim Và Cực Thịnh - Kinh Tế, Xã Hội Phát Triển Vượt Bậc. Xã Hội Mỹ Bấy Giờ Đã Sa Vào Giá Trị Vật Chất Khi Trên Những Con Phố Nhộn Nhịp Là Những Xe Hơi Đắt Tiền, Những Biển Quảng Cáo Lòe Loẹt, Thương Mại Và Giải Trí Phát Triển Không Ngừng. Người Ta Ăn Chơi, Mua Sắm Vô Độ Khiến Tư Tưởng Hưởng Thụ Vật Chất Ấn Sâu Vào Con Người Trong Những Năm 1920s. Nhưng Dường Như Sự Cực Thịnh Ấy Càng Làm Cho Những Vấn Đề Trong Xã Hội Tương Phản Sâu Sắc, Khi Con Người Ở Vị Trí Càng Cao Thì Đáy Vực Của Họ Càng Sâu Thẳm Hơn. Tham Nhũng Và Bê Bối, Sự Ích Kỷ Bỏ Mặc Giá Trị Cốt Lõi Là Tinh Thần Đã Khiến Cho Tầng Lớp Lao Động Và Người Nghèo Làm Lụng Vất Vả, Bị Bỏ Rơi Và Coi Thường. Không Chỉ Vậy, Tình Trạng Đạo Đức Suy Đồi Nghiêm Trọng Đến Mức Chính Quyền Phải Cấm Sản Xuất, Mua Bán, Chuyên Chở Các Loại Rượu. Nói Về Những Năm 1920s, Hình Ảnh Những Người Phụ Nữ Tóc Ngắn, Váy Lụa Công Khai Hút Thuốc Và Uống Rượu Là Minh Chứng Cho Sự Giải Phóng Của Phụ Nữ Mỹ Và Một Xã Hội Không Còn Những Gò Bó. Fitzgerald Đã Đưa Không Khí Của Những Năm 1920s Đó Vào Cuốn Tiểu Thuyết Của Mình Qua Rất Nhiều Hình Ảnh Ẩn Dụ Và Ý Nghĩa Như Những Mặt Tối Của Xã Hội (Thung Lũng Bụi) Hay Sự Phát Triển Và Trù Phú (Những Bữa Tiệc Xa Hoa Và Vô Độ).

Câu Chuyện Tình Yêu Đầy Nước Mắt:

Qua Lời Kể của Nick Carraway, Năm 1922 Anh Đến Thuê Nhà Ở West Egg Thuộc Sở Hữu Của Jay Gatsby - Chàng Triệu Phú Qua Cái Nhìn Của Mọi Người Là Một Chàng Trai Ăn Chơi và Giàu Có Với Những Bữa Tiệc Như Thắp Sáng Cả Một Vùng Vịnh. Nick Là Em Họ Của Daisy Buchanan - Mối Tình Của Gatsby Trước Khi Anh Phải Nhập Ngũ. Gatsby Đã Làm Quen Với Nick Vì Anh Vẫn Còn Yêu Say Đắm Daisy - Cũng Là Lý Do Để Anh Quay Về và Trở Nên Giàu Có. Nhưng Sau Một Khoảng Thời Gian Chiến Tranh và Bom Đạn, Daisy Tin Rằng Anh Sẽ Không Quay Trở Lại Nữa Nên Kết Hôn Với Tom Buchanan, Lập Gia Đình và Quên Đi Gatsby. Họ Gặp Lại Nhau, Khoảnh Khắc Hai Ánh Mắt Bắt Gặp Là Một Khoảng Lặng 30 Giây Đủ Để Diễn Tả Bao Nhiêu Cảm Xúc, Nhung Nhớ và Chờ Đợi Trong 5 Năm. Họ Dần Yêu Lại Từ Đầu Nhưng Tình Yêu Ấy Bắt Đầu Muộn Màng Rồi Kết Thúc Chóng Vánh. Gatsby Chết Vì Những Hiểu Nhầm, Cái Tên Ấy Dần Rơi Vào Sự Lãng Quên, Duy Chỉ Có Nick Luôn Ghi Nhớ Về Tình Bạn Của Anh và Chàng Trai Si Tình Này.

Gatsby Nói Rất Nhiều Về Quá Khứ và Tôi Dần Hiểu Rằng Ông Muốn Tìm Lại Một Cái Gì Đó, Có Thể Là Nhớ Lại Chính Con Người Mình, Cái Con Người Đã Đem Lòng Yêu Daisy Ngày Ấy. Đời Ông Đã Hoang Mang Lộn Xộn Từ Bấy Đến Giờ Dù Chỉ Một Lần Thôi, Rồi Dần Dần Nhớ Lại, Có Lẽ Ông Sẽ Tìm Ra Đó Là Cái Gì...

Tình Yêu Trong Gatsby Vĩ Đại Cũng Sống Động và Nồng Cháy Như Giấc Mơ Mỹ Của Gatsby Vậy. Nhưng Có Lẽ Đó Là Tình Yêu Sai Thời Điểm, Muộn Màng và Đầy Nuối Tiếc, Trên Hết, Trong Một Xã Hội Vật Chất Như Vậy, Liệu Tình Yêu Thực Sự Có Thể Kết Thúc Đẹp Được Không? Khía Cạnh Tình Yêu Trong Tác Phẩm Có Thể Khiến Ta Mơ Mộng Nhưng Cũng Đầy Đau Đớn Khi Phải Đối Mặt Với Những Giằng Co Trong Cảm Xúc Của Các Nhân Vật.

Daisy - Người Con Gái Mang Tên Loài Hoa:

Daisy và Gatsby Là Biểu Tượng Của Khát Vọng Được Yêu Cho Dù Đó Có Là Tình Yêu Muộn Màng và Sai Trái. Daisy Vừa Đáng Thương Vừa Đáng Buồn Nhưng Năm Ấy, Daisy Cũng Chỉ Là Một Cô Gái Tin Vào Lời Hứa Sẽ Trở Về Của Người Yêu Mình. Khi Gatsby Không Quay Lại, Daisy Chỉ Còn Lại Sự Thất Vọng Tràn Trề, Cô Dần Buông Bỏ Số Phận Mình. Trong Xã Hội Đề Cao Giàu Sang Và Phú Quý Như Vậy, Một Người Con Gái Nếu Có Được Người Chồng Giàu Có, Thỏa Mãn Những Thước Đo Xã Hội Sẽ Tin Mình Có Được Hạnh Phúc.

Tôi Nghĩ Daisy Không Đưa Ra Lựa Chọn Để Cưới Tom Mà Cô Đã Buông Bỏ Chính Bản Thân Mình, Để Mặc Nó Bị Xã Hội Và Số Phận Đưa Đẩy. Vật Chất Chỉ Thỏa Mãn Được Bề Nổi, Daisy Phần Nào Cảm Thấy Hạnh Phúc Nhưng Sâu Bên Trong Đó Là Sự Trống Rỗng Và Buồn Bã Vô Cùng. Khi Gatsby Xuất Hiện, Cô Vẫn Sẵn Sàng Đến Với Hắn Vì Chỉ Có Hắn Mới Khiến Cô Được Là Daisy Thật Sự Của 5 Năm Về Trước - Luôn Vui Cười, Toả Nắng và Rạng Rỡ. Gatsby Có Lẽ Cũng Cảm Thấy Như Vậy. Daisy Là Tất Cả Đối Với Hắn, Khi Ở Cạnh Cô, Hắn Được Thoát Khỏi Những Suy Nghĩ Vật Chất, Những Tham Vọng và Sự Đáng Sợ Của Những Con Người Tìm Đủ Mọi Cách Để Có Được Tiền. Giữa Họ Không Chỉ Có Tình Yêu Mà Còn Là Chỗ Dựa Để Thoát Khỏi Sự Giả Tạo, Vô Nghĩa Của Xã Hội.

Giống Như Loài Hoa Cúc, Daisy Xinh Đẹp, Giản Dị và Thanh Khiết, Ở Cô Toát Lên Sự Ngây Thơ, Trong Sáng Đầy Rực Rỡ. Khoảnh Khắc Daisy và Gatsby Gặp Lại Giữa Muôn Vàn Đóa Hoa Đắt Tiền Mà Gã Triệu Phú Mua Cho Cô, Daisy Nổi Bật Hơn Hết Thảy Các Loài Hoa Đó, Một Nét Đẹp Thanh Khiết Đượm Buồn.

Gatsby - Hiện Thực và Khát Vọng Giấc Mơ Mỹ:

Gatsby Đã Tin Vào Đốm Sáng Xanh Ấy, Vào Cái Tương Lai Mê Đắm Đến Cực Điểm Đang Rời Xa Trước Mắt Chúng Ta Năm Này Qua Năm Khác. Ừ Thì Nó Đã Tuột Khỏi Tay Chúng Ta, Nhưng Có Làm Sao Đâu - Ngày Mai Chúng Ta Sẽ Lại Chạy Nhanh Hơn, Vươn Tay Ra Xa Hơn...

Hình Ảnh Gatsby Gắn Liền Với Ánh Sáng Xanh Này, Đó Là Biểu Tượng Của Giấc Mơ và Khát Vọng Tình Yêu, Địa Vị Trong Xã Hội. Gatsby Đã Vươn Tay Ra Để Chạm Được Ánh Sáng Huyền Bí Ấy, Để Nắm Bắt Được Ánh Sáng Phía Bên Kia Bờ Vịnh. Hình Ảnh Tượng Trưng Này Xuyên Suốt Tác Phẩm Như Một Gợi Nhớ Về Những Giấc Mơ Phập Phồng Không Thể Dập Tắt. Tình Yêu Cũng Là Giấc Mơ Của Gatsby, Hắn Vươn Lên Từ Tay Trắng Để Có Địa Vị Và Sau Này Có Thể Gặp Daisy. Hắn Là Đại Diện Cho Quyết Tâm, Hy Vọng Và Sau Bao Nỗ Lực, Dường Như Gatsby Đã Có Tất Cả Nhưng Đầy Chớp Nhoáng, Ước Mơ Ấy Hoá Cát Bụi và Cái Tên Gatsby Rơi Vào Quên Lãng.

Gatsby Là Nạn Nhân Của Xã Hội Bất Công và Thiên Vị Vật Chất, Khiến Người Ta Tìm Mọi Cách Để Thành Công. Dù Tình Yêu Của Gatsby Cho Daisy Rất Mạnh Mẽ, Nhưng Quá Khứ và Ham Muốn Vật Chất Luôn Ám Ảnh Hắn, Khiến Hắn Muốn Đạt Được Daisy Và Nhiều Hơn Nữa. Có Thể Đó Là Nguyên Nhân Của Sự Bi Kịch Sau Này? Sự Kết Thúc Bi Thảm Của Cuộc Đời Gatsby Và Những Thành Công Của Hắn Làm Cho Hắn Trở Thành Biểu Tượng Của Giấc Mơ Mỹ và Sự Thịnh Vượng Ngay Cả Trong Xã Hội Ngày Nay.

Một Xã Hội Vật Chất và Vô Tâm:

Không Ai Đến Dự Tang Lễ Của Gatsby, Không Ai Nhớ Về Hắn, Dù Cái Chết Của Hắn Trở Thành Tiêu Điểm Trên Báo Chí. Họ Chỉ Nhớ Đến Những Bữa Tiệc Hoành Tráng Của Gatsby và Sự Đánh Giá Về Giá Trị Vật Chất.

Mọi Thứ Trong Xã Hội Đều Trở Nên Vô Tâm và Hỗn Loạn. Họ Là Những Người Vô Tâm, Tom Và Daisy Đã Phá Hủy Mọi Thứ, Cả Vật Chất Và Tinh Thần, Để Rồi Chạy Theo Tiền Bạc Hoặc Sự Hỗn Loạn Của Họ, Để Người Khác Phải Chịu Trách Nhiệm Với Hậu Quả Mà Họ Gây Ra...

Thế Giới Của Gatsby Là Một Thế Giới Cô Đơn. Nếu Nhìn Lại, Mọi Thứ Đều Mất Đi Giá Trị, Kể Cả Những Thành Công Mà Gatsby Đã Đạt Được. Trong Thế Giới Ấy, Mọi Thứ Đều Không Đáng Giữ Lại Vì Thiếu Đạo Đức Và Tình Cảm, Trong Câu Chuyện, Mọi Sự Kiện Diễn Ra Quá Nhanh, Với Tình Yêu Và Hy Vọng. Thời Sự Sùng Bái Vật Chất Và Thiếu Đạo Đức Trong Xã Hội Mỹ Đã Dẫn Đến Bi Kịch Dù Có Sự Nỗ Lực Theo Đuổi Tình Yêu. Đó Là Một Xã Hội Phát Triển Quá Tự Do và Không Kiểm Soát, Đạt Đến Đỉnh Cao Nhưng Sớm Rơi Vào Đổ Nát Vì Theo Đuổi Những Điều Vô Bổ Và Chớp Nhoáng.

Nước Mỹ bừng tỉnh với sự thăng hoa, phát triển phi thường; một xã hội hiện đại, chủ yếu vật chất và thực tế, đánh giá mọi thứ qua tài sản và lãng quên những giá trị tinh thần. Mặc dù vẫn có những ước mơ cao cả, những nỗ lực theo đuổi ý nghĩa tinh thần vẫn chỉ là mơ hồ trong The Great Gatsby, nhưng chúng không thể trở thành hiện thực một cách dễ dàng mà phải qua đấu tranh, hy sinh và kiên trì.

Những sự hy sinh tận tụy vì giấc mơ Mỹ:

Cuộc đời của Jay Gatsby cay đắng đến mức nào, cuộc đời của F.Scott Fitzgerald cũng không dễ dàng hơn. Cả hai đều theo đuổi giấc mơ Mỹ, tìm kiếm một nơi của bình đẳng và tự do. Họ cũng hy sinh nhiều vì tình yêu, dốc hết mình để có được vật chất và vị thế. Trên bìa sách của Fitzgerald thường xuất hiện lời ký tặng, như một cách để nuôi dưỡng tình yêu với Zelda - con gái của một quan toà nổi tiếng và cũng là vợ của ông.

Trong cuốn The Great Gatsby, ước mơ đưa Zelda đến một cuộc sống giàu có được thể hiện một phần khi mọi người sống trong phú quý. Tình yêu của Gatsby dành cho Daisy cũng mãnh liệt như của Fitzgerald dành cho Zelda. Lời văn của Fitzgerald vừa mỉa mai, vừa chân thực, nhưng không thiếu sự lãng mạn và sức hút. The Great Gatsby không chỉ là một câu chuyện, nó còn là suy tư, là giấc mơ của F.Scott Fitzgerald lôi cuốn và gây ấn tượng sâu sắc cho người đọc, nói về tình yêu, về sự đắng cay và đau đớn của cuộc sống.

Cuốn tiểu thuyết không chỉ phản ánh cuộc sống mà còn là tình yêu của Fitzgerald với vợ mình. Gatsby chính là Fitzgerald, thế giới ông tạo ra là ước mơ của ông: ước mơ về tự do và tình yêu tại vùng đất của sự bình đẳng - Mỹ.

The Great Gatsby (2013) - những cảnh quay xa hoa lộng lẫy:

Nếu đã đọc Đại gia Gatsby thì không thể bỏ qua bộ phim chuyển thể năm 2013 với sự tham gia của Leonardo DiCaprio. Bộ phim giữ nguyên cốt truyện và phản ánh sâu sắc bầu không khí thập niên 1920. Sự đầu tư tinh tế vào nghệ thuật hiện ra qua những bộ trang phục hiện đại nhất của thời đại, những bữa tiệc xa hoa và không gian lãng mạn khi Daisy và Gatsby gặp nhau sau nhiều năm. Cảnh quay trong phim thỏa mãn mắt khán giả với sự tương phản rõ ràng và kết thúc ám ảnh.

Cho dù là đọc sách hay xem phim, người ta đều cảm nhận được một cảm xúc nào đó, không hẳn là thoải mái mà đôi khi là sự nuối tiếc và đau đớn khi phải đối diện với kết cục bi kịch. Trên nền nhạc của bài hát Young and Beautiful của Lana Del Rey - nhạc phim của The Great Gatsby, ta cảm nhận được sự hồi hợp thoáng chốc, sự sống động của những bữa tiệc và tình yêu mãnh liệt nhưng đau đớn của Gatsby, tất cả mang màu sắc của kí ức và quá khứ.

Kết

The Great Gatsby không chỉ được xếp thứ hai trong danh sách 100 cuốn tiểu thuyết hay nhất thế kỷ 20 của Modern Library, mà còn được Time bình chọn vào danh sách 100 cuốn tiểu thuyết hay nhất từ 1923 đến 2005 bằng tiếng Anh. Điều đó chứng tỏ cuốn tiểu thuyết này là một trong những tác phẩm mà mọi người nên đọc ít nhất một lần trong đời.

Cảm nhận và suy nghĩ sẽ trở nên sâu sắc hơn khi bạn tiếp xúc với những thước phim và từ ngữ tinh tế trong tác phẩm này, giúp bạn hiểu rõ hơn về tâm lý của nhân vật và cuộc sống. Gatsby dạy chúng ta rằng cần phải theo đuổi giấc mơ của mình, bám theo ánh sáng xanh của cuộc đời và không bao giờ từ bỏ vì giấc mơ là điều khiến cuộc sống trở nên ý nghĩa. Mặc dù bối cảnh của câu chuyện là thập niên 1920, khá xa lạ với thời hiện đại, nhưng các tình tiết và cảm xúc của nhân vật luôn mang tính chân thực và gắn liền với hiện thực.

Vậy còn chần chừ gì nữa, hãy mở ngay trang sách đầu tiên để đắm chìm vào thế giới của những năm 1920 và hòa mình vào cảm xúc và diễn biến của tác phẩm kinh điển này! Đây sẽ là một trải nghiệm khó quên cho bạn.

Đánh giá chi tiết bởi: Diệp Anh

Hình ảnh: Diệp Anh