Buzz
| Gàu | |
|---|---|
| ICD-9-CM | 690.18 |
| DiseasesDB | 11911 |
Gàu hay gầu là tình trạng da đầu bị rối loạn, dẫn đến sự hình thành các vảy trắng, vảy rời rạc hoặc lấm tấm trên tóc. Khi tế bào da đầu chết và được thay thế bởi các tế bào mới, chúng có thể tạo thành những vảy nhỏ, không gây khó chịu hay đỏ ửng. Tuy nhiên, khi bị gàu, số lượng tế bào chết nhiều hơn, dẫn đến vảy lớn hơn, đôi khi gây đỏ da và khó chịu.
Gàu khác với các chứng bệnh đóng vảy do các vấn đề da liễu khác như nấm, chấy, viêm da tiết bã nhờn hay bệnh vẩy nến. Gàu chỉ là hiện tượng da đầu thay lớp quá nhanh, không phải do nhiễm trùng hay ký sinh trùng, vì vậy gàu không lây lan từ người này sang người khác.
Mặc dù gàu không gây hại cho sức khỏe, nhưng nó có thể làm người bị gàu cảm thấy xấu hổ và thiếu tự tin. Do đó, cần điều trị gàu bằng các loại dầu gội đặc trị.
Nguyên nhân
Tầng tế bào da ngoài cùng của da đầu sau khoảng một tháng sẽ bị tróc và rơi thành các vảy nhỏ. Ở người bị gàu, quá trình này diễn ra nhanh hơn, chỉ trong 2-3 tuần, khiến da đầu thay lớp quá nhanh, tạo thành các mảng vảy lớn hơn, bám vào tóc làm tóc trông bẩn và có thể rơi xuống vai áo.
Gàu hình thành do ba yếu tố chính:
- Dầu da
- do các tuyến dầu tiết ra từ lỗ chân lông
- Chất chuyển hóa do vi khuẩn trên da (thường là do men Malassezia)
- Các yếu tố cá nhân.
Trước đây, nấm Malassezia furfur (còn gọi là Pityrosporum ovale) được coi là nguyên nhân chính gây gàu, nhưng hiện nay khoa học đã xác định rằng loại nấm Malassezia globosa mới là thủ phạm chính. Nấm này chuyển hóa triglycerid có trong dầu da nhờ men lipaza, tạo ra axit oleic (OA), một chất béo phụ. OA thấm vào lớp trên cùng của biểu bì, lớp sừng, gây ra phản ứng viêm ở người bị gàu và làm rối loạn sự ổn định nội môi, dẫn đến bong tróc lớp sừng nhiều hơn bình thường.
Đôi khi, gàu có thể do da đầu phản ứng với các hóa chất trong dầu gội đầu, thuốc xịt tóc, hoặc ngay cả các sản phẩm chống gàu (như ketoconazole), gây phản ứng làm tình trạng gàu trở nên nghiêm trọng hơn.
Các yếu tố như chế độ ăn uống, thời tiết và mồ hôi không ảnh hưởng đến sự hình thành gàu.
Khác với gàu, bệnh viêm da tiết bã nhờn gây tróc vảy da, làm đỏ da thành các mảng lớn và có thể lan ra lông mày.
Phương pháp điều trị
Có nhiều cách để điều trị gàu. Gội đầu thường xuyên giúp làm sạch vảy gàu, nhưng cần sử dụng thuốc điều trị nấm để ngăn ngừa gàu tái phát.
| Thuốc | Sản phẩm |
| Sodium Bicarbonate | Baking Soda |
| Ketoconazole | Haicneal, Nizoral, or Fungoral |
| Zinc pyrithione | Head & Shoulders, Clinic All Clear, Pantene Pro V |
| Selenium sulphide | Selsun Blue, Vichy Dercos Anti-Dandruff shampoo, other varieties of Head & Shoulders |
| Tea tree oil | Himalaya Anti-dandruff shampoo |
| Tar | Neutrogena T/Gel |
| Piroctone olamine (INCI) | Octopirox |
Thuốc chống nấm ketoconazole trong dầu gội đầu thường hiệu quả hơn so với zinc pyrithione.
Các phương pháp tự nhiên như massage và kích thích da đầu mà không sử dụng hóa chất có thể giúp giảm tình trạng gàu.
