GDP là gì? Bí mật đằng sau chỉ số GDP bình quân đầu người

Khám phá sự quan trọng của GDP trong việc đo lường sức khỏe kinh tế quốc gia

Hiểu rõ về GDP

GDP (sản phẩm nội địa) - Chìa khóa mở cửa đo lường mạch sống của nền kinh tế quốc gia.

Chính sách, biến động thị trường - Tất cả cung bằng GDP, chỉ số phản ánh sự thay đổi giá cả.

Chỉ số suy giảm có nghĩa là nền kinh tế đang gặp khó khăn, đồng tiền mất giá, lạm phát và tỷ lệ thất nghiệp tăng cao. Nó còn phản ánh thu nhập và chất lượng sống trên phạm vi lãnh thổ.

Tuy nhiên, chỉ số này chỉ đại diện cho một số khía cạnh, không thể tổng quát hóa toàn bộ nền kinh tế. Khi đánh giá tăng trưởng kinh tế, cần xem xét nhiều chỉ số khác nhau.

Loại hình của GDP

GDP là gì và có những loại nào? Tổng sản phẩm quốc nội được phân thành nhiều loại như GDP bình quân đầu người, danh nghĩa, thực tế và GDP xanh. Mỗi loại phản ánh một khía cạnh cụ thể của nền kinh tế.

GDP bình quân đầu người

Chỉ số này được tính bằng cách chia tổng sản phẩm nội địa cho tổng dân số vào một thời điểm nhất định. Nó thể hiện thu nhập và chất lượng sống của cư dân.

GDP danh nghĩa

GDP danh nghĩa là tổng sản phẩm nội địa của hàng hóa/dịch vụ cuối cùng tính theo giá thị trường hiện tại . Điều này có nghĩa là giá của sản phẩm được tính theo giá của thời kỳ hiện tại, phản ánh tốc độ biến động giá và tác động của lạm phát.

Chỉ số này thể hiện sự biến động giá và tác động của lạm phát trong nền kinh tế.

GDP thực tế

GDP thực tế (hoặc Real Gross Domestic Product) là tổng sản phẩm quốc gia đã được điều chỉnh vì ảnh hưởng của lạm phát. Được tính bằng cách trừ chỉ số lạm phát (CPI) khỏi GDP tiềm năng trong cùng một khoảng thời gian nghiên cứu.

GDP xanh

GDP xanh là phần còn lại sau khi trừ đi một phần chi phí cần thiết để khôi phục môi trường do ảnh hưởng của quá trình sản xuất. Điều này bao gồm chi phí khử chất thải, sử dụng đất, và nghiên cứu về ô nhiễm và chất thải.

Phương pháp tính GDP phổ biến 

Sau khi hiểu về GDP, cách tính GDP rất quan trọng. Có 3 phương pháp tính phổ biến: chi tiêu, thu nhập, và giá trị gia tăng.

Phương pháp Tiêu Vụ Tăng Trưởng

Trong chiến lược này, GDP là tổng giá trị mà mọi gia đình chi trả cho việc sử dụng hàng hóa và dịch vụ vào cuối mỗi năm. Cụ thể như sau:

GDP (Y) = I + C + G + (X - M)

Ở đây:

• C (Tiêu Dùng): bao gồm các khoản chi tiêu của gia đình cho hàng hóa và dịch vụ.
• I (Đầu Tư): bao gồm chi tiêu của doanh nghiệp cho trang thiết bị, xây dựng, nhà xưởng, … và chi tiêu xây nhà, mua nhà của gia đình. Chú ý, nếu hàng tồn kho của doanh nghiệp chưa được bán thì vẫn tính vào GDP.
• G (Chi Tiêu Chính Phủ): bao gồm chi tiêu của chính phủ cho các cấp chính quyền trong lĩnh vực quốc phòng, cầu cống, giáo dục, luật pháp, y tế, đường sá, …
• X - M: xuất khẩu ròng (NX - Net Exports) = giá trị xuất khẩu (X) - giá trị nhập khẩu (M).

Phương pháp Thu Nhập Đa Dạng

Theo phương pháp này, GDP được tính bằng tổng thu nhập của các yếu tố như lương, lợi nhuận, tiền thuê, lãi suất, … Đây cũng chính là tổng chi phí sản xuất các sản phẩm cuối cùng, nên phương pháp thu nhập còn được gọi là phương pháp chi phí.

GDP = W + R + i + Pr + Ti + De

Trong đó:

• W (wage) = lương
• R (Rent) = chi phí thuê các loại tài sản
• i (Interest) = lãi suất
• Pr (Profit) = lợi nhuận
• Ti = thuế gián thu ròng
• De (Depreciation) = giảm giá trị tài sản theo thời gian

Phương pháp Giá Trị Gia Tăng

Cách tính tổng sản phẩm quốc nội theo phương pháp giá trị gia tăng có một chút phức tạp hơn. Cần biết hai chỉ số quan trọng là giá trị gia tăng của doanh nghiệp (VA) và giá trị gia tăng của một ngành (GO).

Trong đó:

• VA = giá trị thị trường của sản phẩm đầu ra - giá trị đầu vào (chỉ tính những phần được chuyển hết vào giá trị sản phẩm).
• GO = ∑ VAi (i=1,2,3,..,n), tổng giá trị gia tăng của các doanh nghiệp trong ngành.

GDP = ∑ GOj (j=1,2,3,..,m)

Trong đó:

• GOj = giá trị gia tăng của ngành j và m = số ngành trong nền kinh tế quốc gia.

Các yếu tố ảnh hưởng đến GDP là gì?

Những yếu tố chính ảnh hưởng đến GDP là gì? Có 3 yếu tố chính gồm dân số, FPI (đầu tư trực tiếp từ nước ngoài) và lạm phát. 3 yếu tố này làm thế nào ảnh hưởng đến sản phẩm quốc nội của mỗi quốc gia?

Dân số: Đây là nhóm lao động chủ yếu trong xã hội, chịu trách nhiệm tạo ra của cải và là đối tượng tiêu thụ sản phẩm cuối cùng. Vì vậy, dân số và sản phẩm quốc nội có mối quan hệ mật thiết.

FPI (Foreign Direct Investment - chỉ số đầu tư trực tiếp từ nước ngoài): bao gồm nguồn vốn đầu tư từ cá nhân, doanh nghiệp nước ngoài để xây dựng cơ sở vật chất và tạo ra hàng hóa, dịch vụ.

Lạm phát: Là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chỉ số GDP thực tế. Nếu chỉ số CPI tăng cao, giá cả hàng hóa, dịch vụ sẽ tăng liên tục, gây mất giá tiền tệ.

Quy mô GDP Việt Nam năm 2023 sẽ như thế nào?

Theo dự báo của chuyên gia từ VNDIRECT Research, GDP Việt Nam dự kiến tăng trưởng 5,6% so với cùng kỳ trong quý I/2023.

Trong đó, ngành dịch vụ được dự đoán sẽ tăng trưởng ở mức 7,9% so với cùng kỳ, cao hơn so với mức tăng 4,6% trong quý I/2022. Điều này là do Trung Quốc đã mở cửa cho du lịch quốc tế theo đoàn tại Việt Nam từ ngày 15/3/2023. Dự kiến lượng khách du lịch quốc tế sẽ tăng cao, góp phần khôi phục GDP ngành du lịch.

Ngược lại, dự báo ngành sản xuất chỉ tăng 3,7% trong quý I/2023, thấp hơn so với quý IV/2022 (4,2%), do ảnh hưởng tiêu cực từ suy thoái kinh tế toàn cầu. Trong bối cảnh này, giá trị nhập khẩu nguyên vật liệu sản xuất giảm, dự báo ngành xuất khẩu chỉ tăng trưởng 5% so với cùng kỳ trong quý I/2023.

Theo đánh giá của các chuyên gia tại VNDIRECT Research, dự kiến ngành nông lâm nghiệp và thủy sản sẽ có mức tăng trưởng khoảng 3,1% trong quý I so với cùng kỳ.

Tổng kết, bài viết này mang đến cái nhìn rõ ràng về GDP là gì và các khía cạnh liên quan. Đừng quên theo dõi những bài viết khác trên Mytour và để lại ý kiến của bạn bên dưới nếu có bất kỳ câu hỏi nào.