Buzz
Khủng hoảng căn tính, hay còn được gọi là cuộc khủng hoảng về bản sắc, là một giai đoạn thách thức đối với nhiều người, đặc biệt là với thế hệ Z. Hiện nay, thế hệ Z phải đối mặt với nhiều thách thức của thế giới như môi trường, chiến tranh, giàu nghèo, và đại dịch, cùng với khủng hoảng riêng của họ. Nhiều người trong thế hệ Z gặp khó khăn trong việc xác định bản thân và vị trí của mình trong một thế giới đang thay đổi liên tục. Áp lực từ xã hội, đặc biệt là từ mạng xã hội, có thể làm trầm trọng thêm tình trạng này.
Những Áp Lực Vô Hình
Một trong những nguyên nhân chính của khủng hoảng căn tính ở thế hệ Z là áp lực từ xã hội, gia đình và bạn bè. Áp lực này khiến họ cảm thấy tiêu cực khi so sánh bản thân với người khác, cảm thấy bản thân không đủ xuất sắc. Áp lực từ gia đình, với những kỳ vọng lớn lao, cũng tạo thêm áp lực khiến họ phải thực hiện những điều không phải lúc nào cũng phù hợp với mong muốn của bản thân. Thậm chí, thế hệ Z cũng tạo áp lực cho chính bản thân mình, dồn mình vào những yêu cầu không cần thiết và theo đuổi sự hoàn hảo không lý do.
Tác Động của Mạng Xã Hội
Khủng Hoảng Căn Tính ở Thế Hệ Z: Thực Sự Đáng Lo Ngại?
Nhà tâm lý học Erik Erikson, người đã đưa ra thuật ngữ “Khủng hoảng căn tính” (Identity Crisis), cho rằng đó là một giai đoạn mà ai trong chúng ta đều có thể trải qua trong cuộc sống. Theo Erikson, việc khám phá bản sắc cá nhân trong những năm thiếu niên mang lại nhiều lợi ích. Chỉ khi chúng ta nghiêm túc suy nghĩ về mâu thuẫn bên trong mình và tìm cách giải quyết chúng, con đường trưởng thành mới thực sự là do chúng ta lựa chọn, không phải dựa trên tiêu chuẩn và hướng dẫn từ người khác.
Trong một giai đoạn nào đó của cuộc đời, chúng ta có thể bước vào trạng thái mông lung, mất định hướng về bản thân. Khi lớn lên và trải nghiệm, chúng ta có cơ hội suy nghĩ về những gì mình đang làm, đang hướng tới, và phần nào xác định được giá trị của mình. Đôi khi trong hành trình đó, chúng ta lại một lần nữa rơi vào khủng hoảng bản sắc.
Thay vì lo sợ, hãy đối mặt và chấp nhận sự tồn tại của nó. Khi xem đó là một phần không thể thiếu của sự trưởng thành, chúng ta mới có thể trân trọng và bao dung với bản thân mình.
Thế hệ Gen Z trên hành trình tìm kiếm bản sắc cá nhân qua những câu hỏi sâu sắc
Tôi cũng đang trong quá trình tìm kiếm bản sắc. Có những lúc tôi cảm thấy mất hứng thú, chỉ muốn ngồi im và suy nghĩ. Tôi từng cảm thấy chán chường khi phải tự hỏi “Tôi là ai”, và thường tránh né nó vì không tìm ra câu trả lời. Nhưng đôi khi, cảm giác đó lại trở lại khi tôi trải nghiệm những điều mới, làm những điều mới, và thách thức bản thân. Tôi quyết tâm đối mặt với hành trình tìm kiếm bản sắc của mình.
Để đối mặt với khủng hoảng căn tính, có nhiều cách chúng ta có thể thử qua chỉ bằng một cú click chuột. Đối với tôi, ngoài việc chấp nhận bản thân, tôi sẽ tìm hiểu sâu hơn qua những câu hỏi có tính triết học.
Câu hỏi có chiều sâu là những câu hỏi đào sâu vào vấn đề thay vì chỉ điều tra bề mặt. Theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA), bản sắc bao gồm 2 phần chính: đặc điểm cá nhân và tổng hòa xã hội. Vì vậy, khi đặt câu hỏi có chiều sâu, chúng ta cần tập trung vào hai phần này: về bản thân và về xã hội.
Thay vì hỏi 'Sở thích của mình là gì?' - Mình thích xem phim, thích ngắm trời mây, trăng sao. Câu hỏi có chiều sâu sẽ là: 'Tại sao mình thích xem phim?'; 'Mình thích xem bộ phim nào nhất?'; 'Mối quan hệ giữa mình và phim như thế nào?'...
Trả lời những câu hỏi theo chiều sâu sẽ giúp ta nhìn sâu vào bản thân, hiểu về chính mình hơn. Trong trường hợp không biết rõ mình là ai, muốn gì, thích gì, thường rơi vào trạng thái căn tính mờ nhạt (identity diffused), cần khám phá và trải nghiệm nhiều hơn, bước vào giai đoạn căn tính đình hoãn/chơi vơi (identity moratorium), và thường xuyên trả lời câu hỏi có chiều sâu.
- Mình thích nghề này ở những điểm nào? Những điểm đó có phản ánh con người của mình không?
- Khi làm nghề này trong 1 tháng, 2 tháng,... 1 năm, 2 năm, thậm chí 10 năm, mình sẽ trở thành thế nào?
- Trong ngành này, điều gì khiến mình cảm thấy thoải mái nhất, điều gì khiến mình khó chịu nhất?
- Trong ngành này, mình sẽ có thể chịu đựng hoặc không chịu đựng được điều gì?
Chỉ khi có những câu trả lời rõ ràng, bạn có khả năng bước vào trạng thái căn tính đạt thành. Nếu bạn chỉ thử nghiệm mà không có kết quả, bạn sẽ tiếp tục rơi vào trạng thái căn tính mờ nhạt.
Căn tính là trạng thái tạm thời vì mỗi ngày bạn trải nghiệm mới, dẫn đến xung đột trong tâm trí. Đây là tiền đề cho khủng hoảng căn tính.
Hành trình tìm kiếm 'Tôi là ai?' kéo dài suốt đời. Hãy tự hỏi bản thân, trải nghiệm nhiều để đạt được căn tính đạt thành thay vì rơi vào trạng thái căn tính mờ nhạt, căn tính nhận sẵn, hoặc căn tính đình hoãn/chơi vơi.
