Gia đình Gấu trúc đỏ

Gia đình Gấu trúc đỏ (Ailuridae) là một họ động vật có vú thuộc Bộ Ăn thịt, chỉ gồm gấu trúc đỏ và các loài họ hàng đã tuyệt chủng của chúng.

Georges Cuvier lần đầu tiên mô tả Ailurus thuộc Họ Gấu mèo vào năm 1825; từ đó đến nay phân loại này vẫn gây nhiều tranh cãi. Chúng được xếp vào Họ Gấu mèo do có sự tương đồng về hình dáng đầu, đuôi có màu và vòng, cùng các đặc điểm hình thái và sinh thái khác. Sau một thời gian, chúng được chuyển sang Họ Gấu.

Các nghiên cứu phát sinh phân tử đã chỉ ra rằng, gấu trúc đỏ là một loài cổ đại trong Bộ Ăn thịt, có mối quan hệ gần gũi với gấu mèo Mỹ, và có thể là một họ đơn loài hoặc một phân họ trong Họ Gấu mèo. Một nghiên cứu phân tích dân số DNA ty thể đã tuyên bố: 'Theo hồ sơ hóa thạch, gấu trúc đỏ đã tách khỏi tổ tiên chung với loài gấu khoảng 40 triệu năm trước.' Sự khác biệt này, khi so sánh sự khác biệt về trình tự giữa gấu trúc đỏ và gấu mèo, tỷ lệ đột biến quan sát được của gấu trúc đỏ được tính toán là khoảng 10, thấp hơn so với tỷ lệ trung bình ở động vật có vú. Sự đánh giá thấp này có thể là do nhiều đột biến tái phát, vì sự khác biệt giữa gấu trúc đỏ và gấu mèo là rất sâu sắc.

Nghiên cứu DNA phân tử mới nhất đặt gấu trúc đỏ vào một họ riêng, Họ Gấu trúc đỏ (Ailuridae). Họ Ailuridae thuộc siêu họ Musteloidea, cùng với họ Procyonidae (gấu mèo), và một nhóm gồm họ Mephitidae (chồn hôi) và họ Mustelidae (chồn, lửng và triết), nhưng không bao gồm họ Gấu (Ursidae).

Gấu trúc đỏ không có họ hàng gần nào còn sống, và tổ tiên hóa thạch gần nhất của chúng, chi Parailurus, sống cách đây 3-4 triệu năm. Chi Parailurus có thể có đến ba loài khác nhau, tất cả đều có đầu và hàm to và khỏe hơn so với chi Ailurus, sống ở lục địa Á-Âu và có thể đã vượt qua eo biển Bering vào Châu Mỹ. Gấu trúc đỏ có thể là loài duy nhất còn sống sót - một nhánh nhỏ sống sót qua thời kỳ băng hà cuối cùng trên những ngọn núi của Trung Quốc.

Lịch sử phân loại

Frédéric Georges Cuvier lần đầu tiên miêu tả Gấu trúc đỏ vào năm 1825 và cho rằng nó thuộc họ Gấu trúc Bắc Mỹ; tuy nhiên, phân loại này đã gây nhiều tranh cãi. Cuvier phân loại gấu trúc đỏ vào họ này do sự tương đồng về diện mạo, đặc biệt là đầu, khuôn mặt, và phần đuôi có họa tiết hình vòng, cùng những đặc điểm hình thái và sinh thái khác. Sau đó, nó được chuyển sang họ Gấu.

Nghiên cứu phân tử về phát sinh loài cho thấy Gấu trúc đỏ là một loài cổ xưa trong Bộ Ăn thịt và có mối quan hệ gần gũi với Gấu trúc Bắc Mỹ, có khả năng là một phân họ trong họ Gấu trúc Bắc Mỹ. Một nghiên cứu chi tiết về DNA ti thể của quần thể gấu trúc đỏ cho thấy:

Nghiên cứu phân tử gần đây nhất đã xếp gấu trúc đỏ vào một họ riêng biệt mang tên nó. Họ Gấu trúc đỏ là một thành viên của siêu họ Chồn (Musteloidea), bao gồm họ Chồn hôi (Mephitidae), họ Chồn (Mustelidae) và họ Gấu trúc Bắc Mỹ (Procyonidae). Theo phân loại này, gấu trúc đỏ không thuộc họ Gấu (Ursidae).

Gấu trúc đỏ hiện không có loài họ hàng gần nào còn sống, và tổ tiên gần nhất của chúng, Parailurus, đã sống cách đây 3-4 triệu năm. Có thể đã tồn tại khoảng ba loài khác nhau trong chi Parailurus, tất cả đều lớn hơn với đầu và hàm to khỏe hơn. Parailurus sống ở đại lục Á-Âu và có thể đã vượt eo biển Bering vào châu Mỹ. Gấu trúc đỏ có thể là loài duy nhất còn sống sót trong chi này, sống sót qua kỷ Băng hà cuối cùng trên các ngọn núi ở Tây Trung Quốc.

Phân loại

Ngoài chi Gấu trúc đỏ (Ailurus), họ này còn bao gồm 8 chi khác (đã tuyệt chủng). Phần lớn các chi trong họ được phân thành hai nhóm: phân họ Gấu trúc đỏ (Ailurinae) và phân họ Chó mõm ngắn (Simocyoninae).

• Họ Gấu trúc đỏ (Ailuridae)
  • Chi Amphictis (†)
  • Chi Protursus (†)
  • Phân họ Gấu trúc đỏ (Ailurinae)
    • Chi Gấu trúc đỏ (Ailurus)
    • Chi Magerictis (†)
    • Chi Parailurus (†)
    • Chi Pristinailurus (†)
  • Phân họ Chó mõm ngắn (Simocyoninae) (†)
    • Chi Actiocyon hay Alopecocyon (†)
    • Chi Alopecocyon (†)
    • Chi Chó mõm ngắn (Simocyon) (†)

Tham khảo

• Davis, Davis D. (1964). 'The Giant Panda: A Morphological Study of Evolutionary Mechanisms.' Zoology Memoirs. Vol. 3:1-339.
• Decker D.M. và W.C. Wozencraft. (1991). 'Phylogenetic Analysis of Recent Procyonid Genera.' Journal of Mammalogy. Vol. 72 (1): 42-55.
• Flynn, J.J. và G.D. Wesley Hunt. (2005a). 'Carnivora.' in The Rise of Placental Mammals: Origin, Timing and Relationships of the Major Extant Clades, by D. Archibold and K. Rose. Baltimore. ISBN 080188022X
• Flynn, John J., et al. (2005b). 'Molecular phylogeny of the Carnivora (Mammalia): ASS-ASS the impact of increased sampling to on resolving enigmatic relationships.' Systematic Biology. Vol. 54 (2):1-21. [1] Lưu trữ 2005-12-29 tại Wayback Machine
• Flynn, John J., Michael A. Nedbal, J.W. Dragoo và R.L. Honeycutt. (1998) 'Whence the Red Panda?' Molecular Phylogenetics and Evolution. Vol. 17, No. 2, November 2000, pp. 190–199. [2]
• Glatston, A.R. (1989). Talk Panda Biology. The Hague. ISBN 9-051-03026-6
• Glatston, A.R. (compiler) (1994). 'The Red Panda, Olingos, Coatis, Raccoons, and their Relatives: Status survey and conservation action plan for Procyonids and Ailurids.'
• IUCN/SSC Mustelid, Viverrid, and Procyonid Specialist Group. IUCN/SSC, Gland, Switzerland.
• Gregory, W.K. (1936). 'On the Phylogenetic Relationships of the Giant Panda (Ailuropoda) to other Arctoid Carnivores.' American Museum Novitates. Vol. 878:1-29.
• Hu, J.C. (1990). 'Proceedings of studies of the red panda.' Chinese Scientific Publishing, Beijing, China [in Chinese].

[3]

• Wilson, Don E. và DeeAnn M. Reeder. (2005). Mammal of Species of the World. Johns Hopkins University Press. ISBN 0801882214.