1. Sự ra đời của sản xuất hàng hóa.
Trước đây, hàng hóa bao gồm các sản phẩm quen thuộc như quần áo, giày dép, bánh kẹo, xe cộ, v.v. Sản xuất hàng hóa bắt đầu khi con người chuyển từ phương thức tự cung tự cấp, nơi họ tự sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, sang sản xuất hàng hóa để trao đổi hoặc bán. Phương thức tự cung tự cấp, dù hiệu quả ban đầu, gặp phải hạn chế do sự biến đổi thiên nhiên và nhu cầu tăng cao.
Vì vậy, phương thức sản xuất hàng hóa ra đời để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao. Sản xuất hàng hóa là hệ thống kinh tế nơi sản phẩm được tạo ra để bán hoặc trao đổi trên thị trường. Điều kiện cần thiết cho sự ra đời của sản xuất hàng hóa là phân công lao động xã hội và sự tách biệt kinh tế giữa các nhà sản xuất.
Sự ra đời của sản xuất hàng hóa đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lịch sử xã hội loài người, giúp con người vượt qua sự lệ thuộc và nền kinh tế tự nhiên. Điều này đã thúc đẩy nhanh chóng sự phát triển của lực lượng sản xuất và cải thiện hiệu quả kinh tế xã hội. Ngày nay, sự kết hợp giữa phân công lao động xã hội và trình độ sản xuất tiên tiến đã làm cho sản xuất hàng hóa ngày càng hiện đại, tiết kiệm chi phí và giảm bớt sức lao động.
Sự ra đời của sản xuất hàng hóa là điều tất yếu, với những đặc điểm và lợi ích nổi bật như sau:
- Sản xuất hàng hóa không chỉ để đáp ứng nhu cầu của người sản xuất mà để phục vụ nhu cầu của thị trường. Sự gia tăng nhu cầu của thị trường chính là động lực chính thúc đẩy sự phát triển của sản xuất.
- Cạnh tranh ngày càng khốc liệt yêu cầu các nhà sản xuất phải liên tục đổi mới và tối ưu hóa quy trình sản xuất. Điều này nhằm nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm, từ đó gia tăng khả năng tiêu thụ và lợi nhuận. Cạnh tranh chính là động lực thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của lực lượng sản xuất.
- Sự phát triển của sản xuất hàng hóa và các quan hệ hàng hóa tiền tệ đã thúc đẩy giao lưu kinh tế và văn hóa giữa các vùng trong nước và quốc tế. Điều này góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của cộng đồng.
2. Hàng hóa có những giá trị gì?
Như đã đề cập, hàng hóa là sản phẩm của lao động, được tạo ra để đáp ứng nhu cầu và dùng để trao đổi. Trong mỗi giai đoạn kinh tế - xã hội, bản chất của hàng hóa có thể khác nhau. Tuy nhiên, giá trị của hàng hóa thường được phân thành hai thuộc tính cơ bản: giá trị sử dụng và giá trị hàng hóa. Giá trị của hàng hóa thể hiện lợi ích mà nó mang lại, có thể là sự hữu ích trong môi trường khách quan hoặc qua quá trình trừu tượng.
Giá trị hàng hóa phản ánh mức độ hoặc giá phải trả để sở hữu nó. Để hiểu giá trị hàng hóa, chúng ta cần xem xét từ bản chất, quá trình tạo ra đến sản phẩm cuối cùng. Nguồn gốc hàng hóa bắt nguồn từ sự phát triển trong quá trình chuyển giao của con người, nơi hàng hóa được sản xuất để phục vụ nhu cầu con người. Giá trị hàng hóa được đánh giá dựa trên giá trị lao động xã hội, tức là hao phí lao động cần thiết để sản xuất một đơn vị hàng hóa.
Chẳng hạn, để may một chiếc áo, người thợ may cần 2 giờ, trong khi sản xuất một con dao cần đến 4 giờ. Giá trị lao động xã hội có sự khác biệt giữa các ngành nghề và ngay trong cùng một ngành nghề, do trình độ, kỹ năng, và công cụ sản xuất. Ví dụ, một thợ may có thể mất 1,5 giờ để làm một chiếc áo nhờ kinh nghiệm và kỹ năng tốt hơn. Để tính giá trị lao động xã hội, người ta thường dựa vào mức hao phí lao động cần thiết để sản xuất hàng hóa đó.
Vì vậy, giá trị hàng hóa chính là lao động xã hội của người sản xuất kết tinh trong sản phẩm. Chất lượng giá trị hàng hóa được xác định bởi lao động: hàng hóa không có lao động không có giá trị, và hàng hóa với nhiều lao động hao phí để sản xuất sẽ có giá trị cao hơn.
3. Giá trị sử dụng của hàng hóa là gì?
Trước đây, chúng tôi đã bàn về giá trị hàng hóa. Bây giờ, hãy cùng khám phá giá trị sử dụng của hàng hóa. Hai thuộc tính này – giá trị sử dụng và giá trị hàng hóa – có mối quan hệ chặt chẽ và tương hỗ.
Giá trị sử dụng của hàng hóa là khả năng đáp ứng một nhu cầu cụ thể của con người. Ví dụ, xe cộ phục vụ di chuyển, máy móc phục vụ sản xuất, v.v.
Mỗi hàng hóa đều phải có ít nhất một công dụng cụ thể. Nếu không có giá trị sử dụng, hàng hóa đó sẽ không có giá trị. Quan niệm cho rằng các vật phẩm nhỏ bé, rẻ tiền không có giá trị là sai lầm, vì nếu không có giá trị sử dụng, hàng hóa sẽ không được sản xuất. Ví dụ, đồ chơi có giá trị thấp nhưng giá trị sử dụng của nó là để giải trí cho trẻ em.
Công dụng của hàng hóa được xác định bởi các thuộc tính tự nhiên của vật liệu. Ví dụ, để chế tạo máy xúc, cần phải chọn nguyên liệu phù hợp để sản xuất máy móc.
Khi khoa học kỹ thuật ngày càng tiến bộ, con người phát hiện thêm nhiều thuộc tính mới của sản phẩm và tận dụng chúng để tạo ra giá trị sử dụng mới. Giá trị sử dụng chỉ được thể hiện qua việc sử dụng hay tiêu dùng, và là nội dung vật chất của của cải. Nó là một khái niệm vĩnh cửu.
Giá trị sử dụng, với tư cách là thuộc tính của hàng hóa, không chỉ là giá trị cho bản thân người sản xuất mà còn cho người khác và xã hội thông qua quá trình trao đổi và mua bán hàng hóa.