Nữ sĩ Mộng Cầm, tên thật là Huỳnh Thị Nghệ (17 tháng 7 năm 1917 – 23 tháng 7 năm 2007), là một nhà văn nổi tiếng của Việt Nam. Bà được biết đến như một trong những người tình trong thơ của Hàn Mạc Tử, và là một mối tình đẹp đẽ trong cuộc đời thi sĩ. Trong suốt nửa thế kỷ XX, chuyện tình giữa Hàn Mạc Tử và Mộng Cầm luôn là nguồn cảm hứng cho nhiều tác phẩm văn chương, báo chí và âm nhạc.
Xuất thân
Mộng Cầm có nguồn gốc từ Đức Phổ, tỉnh Quảng Ngãi, nhưng cha bà lại làm việc ở Nghệ An. Vào ngày 17 tháng 7 năm 1917, bà ra đời ở đó, mang tên Huỳnh Thị Nghệ, với tên Nghệ bắt nguồn từ nơi sinh. Sau đó, bà được gửi về sống cùng cậu ở Phan Thiết và theo học tại trường Pline Exercices. Mộng Cầm là cháu của nhà thơ Bích Khê. Tên gọi Mộng Cầm đã xuất hiện từ khi bà gửi thơ đăng báo.
Mối tình trong thơ
Hàn Mặc Tử gặp Mộng Cầm khi ông đảm nhiệm trang văn cho tờ báo Trong Khuê Phòng. Mộng Cầm là cháu của Bích Khê, nhờ ảnh hưởng từ cậu mà bà cũng bắt đầu sáng tác thơ để gửi đăng. Hàn Mặc Tử nhận được một số bài thơ của Mộng Cầm, từ đó họ bắt đầu quen nhau. Qua những bài thơ trên báo, Hàn Mạc Tử đã tìm đến và bày tỏ tình cảm qua bài Muôn năm sầu thảm với câu mở đầu 'Nghệ hỡi Nghệ'. Hàn Mặc Tử chính là tình yêu đầu đời của bà.
Theo tài liệu của Nguyễn Bá Tín (em trai Hàn Mặc Tử) và nhà văn Quách Tấn, Hàn Mặc Tử và Mộng Cầm đã quen nhau qua thơ văn vào khoảng năm 1934. Khi đó, Hàn Mặc Tử từ Quy Nhơn lên Sài Gòn phụ trách trang văn cho tờ Trong Khuê Phòng. Thỉnh thoảng, ông nhận được những bài thơ từ Mộng Cầm ở Phan Thiết gửi đến. Qua thư từ, Hàn Mặc Tử đã đến Phan Thiết để tìm gặp Mộng Cầm. Sự thật là Mộng Cầm là cháu của thi sĩ Bích Khê, nên tình bạn giữa Bích Khê và Hàn Mặc Tử cũng trở nên thắm thiết.
Theo ông Trần Thanh Mại: Hai người tài sắc yêu nhau, thường gặp nhau ở Quy Nhơn và Phan Thiết, cùng nhau tham quan các danh lam thắng cảnh, đặc biệt là Lầu Ông Hoàng... Bất ngờ, Hàn thi sĩ phát hiện mình mắc bệnh phong, nên chàng quyết định cắt đứt mọi mối quan hệ, kể cả với Mộng Cầm.
Mộng Cầm đã chia sẻ rằng chuyện tình giữa bà và Hàn Mặc Tử 'chỉ là mối tình trong văn thơ, còn về thể xác thì hoàn toàn không nghĩ tới. Cha mẹ đã cho chúng tôi tự do giao tiếp, nên chúng tôi phải giữ gìn cho xứng đáng...'. Bà xác nhận đã từng đi chơi ở Lầu Ông Hoàng cùng Hàn Mặc Tử, rồi gặp mưa và vào nấp tại một nghĩa địa, nhưng không cho rằng đó là nguyên nhân khiến Hàn mắc bệnh phong.
Bà chia sẻ thêm rằng: Khi về đến Phan Thiết, tôi đã đưa Hàn Mặc Tử đến trường Hồng Đức, nơi cậu Bích Khê tôi giảng dạy. Chúng tôi đã ở đó suốt buổi sáng chủ nhật, chiều hôm đó anh quay trở lại Sài Gòn bằng tàu. Sau hôm ấy, cậu tôi khuyên tôi ra dạy tại trường Hồng Đức, vì vậy Hàn Mặc Tử thường xuyên ra vào. Mỗi thứ bảy, anh đều có mặt tại Phan Thiết, rồi chiều chủ nhật lại vào Sài Gòn. Trong một dịp thứ bảy đi chơi ở Lầu Ông Hoàng, anh đã bày tỏ tình cảm với tôi.
Sau khi Hàn Mặc Tử qua đời, Mộng Cầm đã lập gia đình và sống một cuộc sống ẩn dật. Bà có bảy người con.
Cuộc đời
Nữ sĩ Mộng Cầm đã qua đời vào lúc 21 giờ 30 phút ngày 23 tháng 7 năm 2007, tức ngày 10-6 năm Đinh Hợi, tại nhà riêng trên đường Trần Hưng Đạo – Phan Thiết, sau một thời gian dài bệnh tật, thọ 91 tuổi. Trước đó, bà đã được điều trị tại Bệnh viện Đa khoa An Phước – Phan Thiết và đến ngày 25 tháng 6 thì được chuyển về nhà để chờ giờ phút ra đi.
Nhà văn Dzũ Kha xúc động phát biểu rằng: 'Thật buồn khi nàng thơ từng là nguồn cảm hứng cho thơ Hàn giờ không còn nữa. Nhiều lần tôi ghé thăm, bà luôn gọi tên anh Trí mỗi khi nhắc đến thi sĩ họ Hàn. Dù chuyện tình không thành, nhưng giữa họ đã có những kỷ niệm thật đẹp.'