Đọc lại văn bản của Tác giả Nguyễn Du trong sách giáo khoa Ngữ Văn 11, tập hai (trang 6 - 13) để trả lời câu hỏi hoặc thực hiện các yêu cầu:
Đọc lại văn bản của Tác giả Nguyễn Du trong sách giáo khoa Ngữ Văn 11, tập hai (trang 6 - 13) để trả lời câu hỏi hoặc thực hiện các yêu cầu:
Câu 1
Câu 1 (trang 3, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Nêu các yếu tố làm nên đặc điểm con người và hình thành cảm hứng sáng tác của Nguyễn Du.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, đưa ra các yếu tố làm nên đặc điểm và hình thành cảm hứng sáng tác của tác giả Nguyễn Du.
Lời giải chi tiết:
- Gia đình: Nguyễn Du sinh sống trong một gia đình quý tộc, có truyền thống văn học. Cha là Nguyễn Nghiễm, tiến sĩ, từng là Tể tướng. Điều này đã là nguồn cảm hứng sáng tạo văn học của Nguyễn Du.
- Thời đại: Cuộc đời Nguyễn Du liên quan sâu rộng đến sự biến động lịch sử vào cuối thế kỷ XVIII - đầu thế kỷ XIX. Điều này đã ảnh hưởng đến tác phẩm của ông khi ông viết về hiện thực xã hội.
- Cuộc đời: Sự phiêu lưu và trải nghiệm của Nguyễn Du đã làm cho ông có cái nhìn sâu sắc và thông cảm với nỗi khổ của con người. Nguyễn Du là một thiên tài văn học và nhà nhân đạo lớn.
→ Mối quan hệ giữa bối cảnh lịch sử, cuộc đời phong phú và sự thông cảm con người của Nguyễn Du. Các tác phẩm của ông tôn vinh giá trị nhân văn, chỉ trích và phản đối những lực lượng tối ác đàn áp con người.
Câu 2
Câu 2 (trang 3, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Kẻ bảng vào vở theo gợi ý dưới đây và điền thông tin phù hợp.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ văn bản để điền các thông tin phù hợp.
Lời giải chi tiết:
SÁNG TÁC CHỮ HÁN CỦA NGUYỄN DU |
||
Tên tập thơ |
Hoàn cảnh sáng tác |
Nội dung cơ bản |
Thanh Hiên thi tập |
Những năm tháng bi thương nhất trong cuộc đời: triều Lê sụp đổ, gia tộc Nguyễn Du tan tác, chia li; bản thân ông lưu lạc, tha hương |
- Tâm trạng cô đơn, thất vọng, bế tắc và nội thương thân. - Sự thấu hiểu, đồng cảm với nỗi khổ đau, bất hạnh của con người, quê hương trong thời loạn lạc. |
Nam trung tạp ngâm |
Chủ yếu được sáng tác trong thời kì Nguyễn Du làm quan trong triều Nguyễn |
- Bài thơ thể hiện nỗi chán nản, thất vọng của nhà thơ về chốn quan trường và niềm khao khát được từ quan, về sống ẩn dật nơi quê nhà - Nam trung tạp ngâm thể hiện cách nhìn nhận, đánh giá hết sức sâu sắc của Nguyễn Du về bản chất một thể chế xã hội đang chiều đi xuống. |
Bắc hành tạp lục |
Sáng tác trong thời gian đi sứ Trung Quốc |
- Bao trùm Bắc hành tạp lục là niềm cảm thương, trăn trở, day dứt trước số phận con người, đặc biệt là thân phận của những kiếp tài hoa. - Tác giả Bắc hành tạp lục đã đưa ra những nhận xét sắc sảo, khác biệt về nhiều sự kiện, nhân vật lịch sử; chỉ ra sự tương phản giữa những điều “nghe nói” và “trông thấy”. |
SÁNG TÁC CHỮ NÔM CỦA NGUYỄN DU |
||
Tên tập thơ |
Hoàn cảnh sáng tác |
Nội dung cơ bản |
|
|
|
Văn tế thập loại chúng sinh |
Văn tế, thể thơ song thất lục bát |
- Xót thương, đồng cảm với những kiếp người khổ đau, bất hạnh - Phủ định, phê phán thực trạng xã hội đương thời. - Đặt ra nhiều vấn đề có ý nghĩa triết lí sâu sắc về con người, cuộc sống. |
- Văn tế sống hai cô gái Trường Lưu - Thác lời trai phường nón |
- Văn tế sống hai cô gái Trường Lưu viết theo thể văn tế - Thác lời trai phường nón viết theo thể lục bát |
Hai tác phẩm đã thể hiện những cảm xúc tình tư, lãng mạn; có giọng điệu trẻ trung, hài hước, ngôn ngữ mang đậm dấu ấn của ca dao, tục ngữ |
Truyện Kiều |
Lục bát |
Kể về cuộc đời mười lăm năm chìm nổi của Thúy Kiều. |
Câu 3
Câu 3 (trang 3, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Nêu các nội dung chính của tư tưởng nhân đạo trong Truyện Kiều. Chọn một nội dung bạn cho là nổi bật để giải thích.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản để đưa ra các nội dung chính của tư tưởng nhân đạo trong Truyện Kiều. Sau đó, lựa chọn một nội dung bạn cho là nổi bật để giải thích.
Lời giải chi tiết:
Truyện Kiều chứa đựng tư tưởng nhân đạo sâu sắc, to lớn, độc đáo. Tư tưởng này đầu tiên được thể hiện qua việc ca ngợi vẻ đẹp của con người, đặc biệt là phụ nữ. Nguyễn Du là một trong số ít các tác giả thời trung đại quan tâm và tôn trọng con người một cách toàn diện - cả tâm hồn và thể xác. Ngoài ra, tác phẩm còn phê phán xã hội bất công, tàn ác và áp đặt con người.
Câu 4
Câu 4 (trang 3, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Dựa vào văn bản của Tác giả Nguyễn Du, hãy chỉ ra những sáng tạo của tác giả Truyện Kiều trong cách tổ chức cốt truyện.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, chỉ ra những sáng tạo trong cách tổ chức cốt truyện Truyện Kiều.
Lời giải chi tiết:
- Nguyễn Du đã thay đổi trình tự của một số sự kiện và lược bỏ nhiều chi tiết từ “Kim Vân Kiều truyện”, những thay đổi đó phù hợp với chủ đề và tư tưởng của tác phẩm. Ví dụ như sự kiện Kim – Kiều gặp nhau trong ngày hội Đạp thanh; Sự kiện Kiều báo ân báo oán.
- Cốt truyện “Truyện Kiều” được tổ chức theo mô hình chung của truyện thơ Nôm: gặp gỡ - chia ly – đoàn tụ. Tuy nhiên, Nguyễn Du vẫn có sự sáng tạo trong việc miêu tả bối cảnh cuộc gặp gỡ và quá trình tương tư, tìm kiếm cơ hội bày tỏ tình yêu – hẹn hò, đính ước, thề nguyền của Kim Trọng, Thúy Kiều. Kết thúc của “Truyện Kiều” vừa tuân thủ mô hình chung (đoàn tụ), vừa có sự phá cách (Thúy Kiều và Kim Trọng không có được hạnh phúc trọn vẹn).
- Trong xây dựng nhân vật, Nguyễn Du đã lí tưởng hóa nhân vật, trao cho họ những nét quá hoàn thiện, sắc sảo và tài đều ở đỉnh cao. Ông lấy những vẻ đẹp tuyệt vời của thiên nhiên để miêu tả con người, trao cho nhân vật chính tài năng xuất sắc.
Câu 5
Câu 5 (trang 3, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Với Truyện Kiều, Nguyễn Du đã đạt được những thành tựu gì ở phương diện nghệ thuật xây dựng nhân vật?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để đưa ra những thành tựu ở phương diện nghệ thuật xây dựng nhân vật.
Lời giải chi tiết:
- Nguyễn Du gần như giữ nguyên hệ thống nhân vật từ Kim Vân Kiều truyện nhưng tính cách của hầu hết các nhân vật đều được điều chỉnh, phù hợp với chủ đề mới và bản sắc văn hóa, tâm hồn dân tộc.
- Sự biến đổi của nhân vật chính dẫn đến sự thay đổi của nhiều nhân vật phụ: Kim Trọng, Thúy Vân, Thúc Sinh, Hoạn Thư,... Họ hiện lên trong tác phẩm với diện mạo mới, tính cách mới. Trong Truyện Kiều, mỗi nhân vật đều mang một nỗi đau riêng.
- Nhân vật trong Truyện Kiều được miêu tả một cách chân thực, sinh động từ ngoại hình, lời nói, cử chỉ, hành động... đến tâm trạng nội tâm. Nguyễn Du đã thành công trong việc sử dụng các chi tiết bề ngoại để khắc họa tính cách của nhân vật. Nhiều đoạn thoại của nhân vật có thể phản ánh sự phức tạp trong tâm hồn.