Đọc lại đoạn văn Dưới bóng hoàng lan trong SGK Ngữ văn 10, tập hai (tr. 50 –51), từ đoạn: “Sau bữa ăn” đến “kỷ niệm mùi hương” và trả lời các câu hỏi:
Câu hỏi 1
Trong đoạn trích, hình ảnh hoa hoàng lan, cây hoàng lan đóng vai trò như thế nào trong việc thể hiện mối quan hệ giữa hai nhân vật Thanh và Nga?
Phương pháp giải:
- Đọc lại đoạn văn Dưới bóng hoàng lan.
- Chú ý mối quan hệ giữa hoa hoàng lan và các nhân vật.
- Suy luận vai trò của hoa hoàng lan trong việc thể hiện mối quan hệ giữa Nga và Thanh.
Lời giải chi tiết:
Trong đoạn trích này, cây hoàng lan được đề cập nhiều lần, đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện mối quan hệ tình cảm giữa hai nhân vật Thanh và Nga: là nhân chứng của sự hiện diện của Thanh và Nga trong tuổi thơ; kết nối tình cảm giữa cặp đôi; giúp nhân vật thể hiện tình cảm của mình;...
Câu hỏi 2
Bà của Thanh nhìn Nga, âu yếm: thánh thót dàn thể
– Hoa vẫn còn non lắm, tại sao lại hái sớm thế, con?
Nga trả lời:
−“Chính anh hái đó ạ” và cô nhìn Thanh mỉm cười.
Bạn cảm nhận như thế nào về ý nghĩa của những đoạn hội thoại này giữa hai nhân vật?
Phương pháp giải:
- Đọc lại đoạn văn Dưới bóng hoàng lan.
- Lưu ý từ ngữ miêu tả cảm xúc của nhân vật trong đoạn hội thoại.
- Rút ra ý nghĩa của những đoạn hội thoại này.
Lời giải chi tiết:
Khi bà của Thanh hỏi về việc tại sao lại hái hoa sớm, Nga đã đáp lại bà bằng một câu có ý nghĩa ẩn: “Chính anh đã hái ạ” kèm theo một cái nhìn dịu dàng hướng về Thanh và một nụ cười đầy ý nhị.
Lời trả lời của Nga được đặt trong dấu ngoặc kép, kèm theo những từ ngữ mang tính ẩn dụ như hoa non, hái,…
→ Câu trả lời của Nga đã tiết lộ tình cảm mới nảy nở trong mối quan hệ giữa cô và Thanh.
Câu hỏi 3
Phân tích cách diễn đạt tình cảm của Thanh và Nga trong đoạn trích.
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Dưới bóng hoàng lan.
- Lưu ý từ ngữ mô tả nhân vật.
- Phân tích cách diễn đạt tình cảm của Thanh và Nga.
Lời giải chi tiết:
Thanh và Nga, đã lòng nhau, thể hiện tình cảm của mình qua nhiều cách: bằng sự cảm nhận (“Khi gần nhau, Thanh cảm nhận mùi hương dịu dàng của tóc Nga như có mùi hoa hoàng lan”; “Có cái gì dịu ngọt chăng tơ ở đâu đây, khiến chàng bồi hồi lòng!”,...); bằng lời nói (“Những ngày em đến đây cắt hoa, em nhớ anh quá...); bằng cử chỉ (“Thanh dắt nàng đi tham quan vườn”;“chàng cắm một cành lan vào trong tay để Nga tìm kiếm hoa”;...)
Câu hỏi 4
Bạn hiểu ý nghĩa của câu “Có cái gì dịu ngọt chăng tơ ở đâu đây, khiến chàng vương phải!” như thế nào?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Dưới bóng hoàng lan.
- Xác định ngữ cảnh của câu trích dẫn.
- Rút ra ý nghĩa của câu.
Lời giải chi tiết:
“Có cái gì dịu ngọt chăng tơ ở đâu đây, khiến chàng bồi hồi lòng!” là câu văn miêu tả trạng thái tình cảm của Thanh. Đó là một trạng thái mơ màng, không rõ ràng, nhân vật cũng chưa thể ý thức đầy đủ. Nó mơ hồ, thoang thoảng như mùi hương, dịu dàng nhưng ngọt ngào, trở nên ám ảnh trong tâm trí nhân vật.
Câu hỏi 5
Trong các câu sau đây, người kể chuyện đã thể hiện khả năng đồng cảm như thế nào với nhân vật?
“Sau đó, chàng bước ra đi nửa buồn nửa vui. Thanh nghĩ về nhà như một nơi yên bình và hạnh phúc để chàng thường xuyên ghé thăm sau giờ làm việc. Và Thanh biết rằng Nga vẫn đợi chờ chàng, vẫn nhớ mong chàng như ngày xưa. Mỗi khi mùa hoa lại về, cô vẫn đeo hoa hoàng lan vào tóc để ghi nhớ mùi hương”.
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Dưới bóng hoàng lan.
- Xem lại hiểu biết về người kể chuyện.
- Rút ra khả năng đồng cảm với nhân vật của người kể chuyện.
Lời giải chi tiết:
Các câu này tập trung vào miêu tả tâm trạng của nhân vật Thanh. Thường, những gì diễn ra trong tâm trí của con người, người ngoài không thể biết. Nhưng trong câu chuyện của người kể chuyện thứ ba, những niềm vui buồn, nhớ mong,... của nhân vật vẫn được mô tả chi tiết. Điều đó thể hiện sự đồng cảm không giới hạn của người kể chuyện thứ ba.