Câu 1
Tóm tắt sự diễn ra tại phiên tòa xử án ở cõi âm.
Phương pháp giải:
- Đọc lại phần 2 của văn bản chuyện chức Phán sự đền Tản Viên trong SGK Ngữ văn 10, tập 1 (tr 15-19).
- Tóm tắt sự diễn ra tại phiên tòa xử án ở cõi âm.
Lời giải chi tiết:
- Đoạn 1:
Hồn ma tướng giặc Bách Hộ, họ Thôi kiện Ngô Tử Văn đến cõi âm. Diêm Vương lắng nghe lời trách mắng của hồn ma tướng giặc Bách Hộ đối với Tử Văn. Tử Văn trước Diêm Vương tỏ thái độ cứng rắn, đấu tranh với hồn ma tướng giặc một cách mạnh mẽ.
- Đoạn 2:
Trận chiến giữa Tử Văn và hồn ma tướng giặc diễn ra khốc liệt. Hồn ma tướng giặc sợ hãi, kêu xin giảm án cho Tử Văn. Tử Văn yêu cầu chứng minh với mọi người tại đền Tản Viên.
Kết quả, Tử Văn được làm phán sự đền Tản Viên, hồn ma tướng giặc bị trừng trị xứng đáng.
Câu 2
Xác định chi tiết quan trọng thay đổi tình thế trong phiên tòa. Liên kết với chi tiết nào ở phần 2?
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản chuyện chức Phán sự đền Tản Viên trong SGK Ngữ văn 10, tập 1 (tr 15-19).
Xác định chi tiết quan trọng thay đổi tình thế trong phiên tòa.
Lời giải chi tiết:
- Chi tiết quan trọng thay đổi tình thế trong phiên tòa là lời Tử Văn nói với Diêm Vương: “Nếu nhà vua không tin tôi, xin tư giấy đến đền Tản Viên để kiểm chứng; nếu không đúng, tôi sẵn sàng chịu thêm tội nói càn”.
- Sự việc này liên quan đến chi tiết Thổ Công nói với Tử Văn: “Ở Minh Ti, nếu có ai hỏi, thầy phải tiết lộ những gì tôi đã nói. Nếu họ phủ nhận, thầy yêu cầu tư giấy đến đền Tản Viên, tôi sẽ tiết lộ, nếu không thì tôi sẽ đóng miệng lại. Nếu không như vậy, thì tôi sẽ đến chôn vùi cả đời, thầy cũng không thoát được.”
Câu 3
Theo bạn, yếu tố nào quan trọng nhất làm nên chiến thắng của Tử Văn trong cuộc tranh biện?
Phương pháp giải:
Ứng dụng kiến thức và kinh nghiệm cá nhân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Yếu tố quan trọng nhất đóng vai trò trong chiến thắng của Ngô Tử Văn trong cuộc tranh biện là lòng dũng cảm, lòng kiên nhẫn, tinh thần đấu tranh vì lẽ phải, niềm tin vào sức mạnh của công lý…
Bài 4
Phân tích một số chi tiết đặc trưng trong đoạn trích thể hiện tính cách của nhân vật Tử Văn.
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản chuyện chức Phán sự đền Tản Viên trong SGK Ngữ văn 10, tập 1 (tr 15-19).
- Chọn ra một số chi tiết đặc trưng để phân tích.
Lời giải chi tiết:
Học sinh có thể chọn phân tích một số chi tiết đặc trưng thể hiện tính cách của nhân vật Tử Văn như:
- Chi tiết Tử Văn bị quỷ sứ bắt đi, dẫn đến cõi âm uất ức, đáng sợ và bị kết án: “Tội sâu ác nặng, không được nhận vào hàng khoan giảm” nhưng Tử Văn vẫn không hề sợ hãi, run sợ. Anh ta đã “kêu gào” về sự bất công và oan trái mà mình phải gánh chịu “Ngô Soạn này là một người quả cảm trước ách nghịch của cuộc sống, có tội gì xin bảo lãnh cho, không nên bị trừng phạt một cách không công bằng”.
- Chi tiết Tử Văn tranh luận với tên hồn ma tướng giặc họ Thôi và bị đẩy vào tình cảnh cô đơn, không lợi thế. Diêm Vương bị hồn ma tướng giặc và những kẻ dưới trướng lừa dối nên chưa xét hỏi đã kết án và trách mắng Tử Văn. Tên tướng giặc họ Thôi ranh ma, được những “đền miếu xung quanh” bao che, che đậy. Nhưng Tử Văn vẫn bình tĩnh, kiên định, sử dụng lý lẽ sắc bén, dũng cảm phơi bày tội lỗi của hắn “không chịu đầu hàng chút nào”.
Bài 5
Giải thích ý nghĩa và sử dụng từ ngữ Hán Việt sau: nhà sư, thanh cao, quyết liệt, dung hòa, trung công.
Phương pháp giải:
- Tra từ điển để hiểu nghĩa của các từ Hán Việt.
- Dựa vào ngữ cảnh để sử dụng từ ngữ phù hợp.
Lời giải chi tiết:
Nhà sư: Người trí thức thời phong kiến sống ẩn dật hoặc người tu theo đạo Phật ở nhà.
→ Nhà thơ Bạch Nhất Đắc là một nhà sư thời Đường.
Thanh cao: Ngay thẳng, trong trắng, hết lòng vì trách nhiệm.
→ Quan chức ấy có một đời thanh cao nên dân chúng rất kính trọng.
Quyết liệt: Dáng vẻ mạnh mẽ, oai phong khiến mọi người phải kính nể.
→ Anh hùng đi lên, dáng vẻ mạnh mẽ, quyết liệt.
Dung hòa: Sự bao dung, hòa hợp, tha thứ cho những người mắc lỗi.
→ Dung hòa là chìa khóa dẫn dắt bạn đến thành công.
Trung công: Sự công bằng, trung thực, không thiên vị.
→ Làm người phải biết trung công, không khuất phục.