Giải Bài đọc hiểu: Chiếu dời đô trang 48 sách bài tập Ngữ văn 8 - Con diều

Buzz

Đọc tóm tắt

- Nguyên nhân xuất hiện bài Chiếu dời đô của Lý Công Uẩn là do cần tạo điều kiện cho sự phát triển lâu dài của đất nước và để con cháu sau này có thể tiếp tục phát triển.
- Trước khi nêu lý do dời đô, Lý Công Uẩn trích dẫn sách sử để nói về việc các vua Thương, Chu ở Trung Quốc cũng đã tổ chức các cuộc thiên đô với mục đích khích lệ tinh thần, tình cảm của người nghe.
- Lý Công Uẩn nêu lý do cần dời đô vì cần thiết cho sự phát triển của đất nước, tuân thủ ý trời, theo đuổi ý dân, và để duy trì vận mạng của đất nước lâu dài.
- Để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới, Lý Công Uẩn đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng về lợi thế của nơi cần chuyển đến – thành Đại La.
- Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa lí trí và tình cảm thông qua cách thức trình bày và thái độ cầu thị, dân chủ của nhà vua.
- Sự kiện dời đô của Lý Công Uẩn đã đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử dân tộc và lịch sử của kinh đô Thăng Long, chứng tỏ bản lĩnh và sự lớn mạnh, trưởng thành của dân tộc trên bước đường phát triển của mình.
- Hai thể loại chiếu và hịch giống nhau ở mục đích ban bố công khai ý muốn của các bậc vua chúa, nhưng khác nhau ở đối tượng đích và mục đích sử dụng.

Câu 1

Câu 1 (trang 48, SBT Ngữ văn 8 - Con diều, tập 1):

Diễn đạt nguyên nhân xuất hiện bài Chiếu dời đô của Lý Công Uẩn.

Phương pháp giải:

Dựa vào phần chuẩn bị trong SGK để trả lời câu hỏi

Lời giải chi tiết:

Nguyên nhân xuất hiện của bài chiếu

- Sau khi lên ngôi vào năm 1009, vua Lý Công Uẩn gặp nhiều khó khăn khi phải đối mặt với các lực lượng trung thành với triều đại cũ. Triều đình mới cũng gặp khó khăn trong việc phát triển đất nước khi kinh đô Hoa Lư chỉ phù hợp cho việc phòng thủ trong thời gian chiến tranh. Với sự phát triển của đất nước, Hoa Lư không còn phù hợp nữa, Đại La mới là địa điểm thích hợp để đặt kinh đô.

- Để thoát khỏi thế cát cứ, đối mặt với sự chống đối từ các thế lực và phiền toái, và quan trọng hơn là để tạo ra một địa bàn mới cho sự phát triển lâu dài của đất nước và để cho con cháu sau này có thể tiếp tục phát triển, Lý Công Uẩn đã quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La. Năm Canh Tuất, niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất (1010), Lý Công Uẩn đã viết bài chiếu này.

Câu 2

Câu 2 (trang 48, SBT Ngữ văn 8 - Con diều, tập 1):

Trước khi nêu lý do dời đô, Lý Công Uẩn trích dẫn sách sử để nói về việc các vua Thương, Chu ở Trung Quốc cũng đã tổ chức các cuộc thiên đô với mục đích gì?

Phương pháp giải:

Trả lời dựa trên hiểu biết của bạn

Lời giải chi tiết:

Dựa vào phần (1) và (2) của bài chiếu, hãy nêu lý do cần phải dời đô.

Câu 3

Câu 3 (trang 48, SBT Ngữ văn 8 - Con diều, tập 1):

Dựa vào nội dung phần (1) và (2) của bài chiếu, hãy nêu lý do cần dời đô.

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần 1, 2 của văn bản

Lời giải chi tiết:

Ở phần (1) và (2) của bài chiếu, Lý Công Uẩn đã chỉ ra lý do cần thiết phải dời đô:

- Dời đô là cần thiết. Các vị vua đời trước đã nhiều lần dời đô.

- Dời đô bắt nguồn từ lợi ích chung của dân tộc chứ không phải từ ý định cá nhân của nhà vua (Ông không chọn Bắc Ninh, quê hương của mình, để đặt đô thành để cai trị mà chọn một vị trí có lợi thế cho sự phát triển của đất nước là Đại La).

- Lý Công Uẩn muốn “đặt đô ở trung tâm” của đất nước, “lập kế hoạch dài hạn, để lại di sản cho thế hệ sau”, “tuân thủ với ý trời, theo đuổi ý dân”, để “duy trì vận mạng của đất nước lâu dài, để phong tục thịnh vượng”,...

- Việc hai triều Đinh, Lê không đồng ý dời đô đã khiến cho “triều đại không ổn định, số phận ngắn ngủi, hàng trăm dân phải chịu đựng, mọi thứ không thể thích nghi”.

Đó là những lý do khách quan và chủ quan của việc dời đô, cũng như là việc thực hiện theo ý trời và lòng dân của một nhà vua thông thái.

Câu 4

Câu 4 (trang 48, SBT Ngữ văn 8 Cánh diều, tập 1):

Trong phần (3) của bài chiếu, để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới, Lý Công Uẩn đã nêu lên những lí lẽ và bằng chứng như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kĩ phần 3 của văn bản

Lời giải chi tiết:

Ở phần (3) của bài chiếu, để thuyết phục triều đình chọn kinh đô mới, Lý Công Uẩn đã chỉ ra những bằng chứng về lợi thế của nơi cần chuyển đến – thành Đại La, từ nhiều phương diện: vị trí ở trung tâm đất nước, thế đất đẹp, sự tiện lợi, dân cư đông đúc và muôn vật đều có điều kiện sinh sống, phát triển,... Từ đó, nhà vua đưa ra ý kiến, lí lẽ mang tính quyết định của mình trên cơ sở sự đồng thuận của mọi người.

Câu 5

Câu 5 (trang 48, SBT Ngữ văn 8 Cánh diều, tập 1):

Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa lí trí và tình cảm như thế nào?

Phương pháp giải:

Trả lời theo ý hiểu

Lời giải chi tiết:

Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự hòa quyện giữa lí trí và tình cảm như thế nào?

- Là một vị vua, người sở hữu toàn quyền, Lý Công Uẩn có thể ra lệnh thực hiện việc dời đô mà không cần sự đồng ý của mọi người. Tuy nhiên, các vị vua đã thường thảo với quần thần về những quyết định quan trọng của mình với một tư cách dân chủ, tôn trọng người khác dựa trên lợi ích chung của dân tộc. Vì thế, ông đã viết bài chiếu một cách nhã nhặn, đầy tình cảm, cùng quần thần thảo luận để đưa ra một quyết định phản ánh tinh thần và lý lẽ nhất với mục tiêu cao cả là mong muốn đất nước phát triển mạnh mẽ.

+ Ông đã phân tích mọi lợi ích của việc dời đô từ Hoa Lư về thành Đại La, hiểu rõ việc không dời đô của các triều đại trước làm hại đến đất nước. Nhà vua thể hiện quan điểm quả quyết của mình “Trẫm rất đau lòng về việc đó, không thể không dời đô.'.

+ Sau khi trình bày lợi ích của việc dời đô về thành Đại La cho mọi người, nhà vua hỏi ý kiến mọi người với sự tin tưởng vào sự sáng suốt của họ: “Trầm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?”

- Thái độ cầu thị, dân chủ của một nhà vua đã thuyết phục mọi người về cả lý, lẫn tình, kể cả với những người phản đối.

- Mọi hành động và suy nghĩ của Lý Công Uẩn đều là vì đất nước, vì cuộc sống của nhân dân nên đã được hầu hết quần thần và nhân dân ủng hộ.

Câu 6

Câu 6 (trang 48, SBT Ngữ văn 8 Cánh diều, tập 1):

Tại sao có thể nói sự kiện dời đô của Lý Công Uẩn đã “đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử dân tộc và lịch sử của kinh đô Thăng Long, chứng tỏ bản lĩnh và sự lớn mạnh, trưởng thành của dân tộc trên bước đường phát triển của mình” (Ngữ văn 8, tập một, trang 118).

Phương pháp giải:

Trả lời theo ý hiểu

Lời giải chi tiết:

Có thể nói sự kiện dời đô của Lý Công Uẩn đã “đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử dân tộc và lịch sử của kinh đô Thăng Long, chứng tỏ bản lĩnh và sự lớn mạnh, trưởng thành của dân tộc trên bước đang phát triển của mình” vì:

- Kinh đô Hoa Lư được hình thành sau khi Đinh Bộ Lĩnh dẹp loạn 12 sứ quân. Đây là vùng đồi núi, sông ngòi hiểm trở, thuận lợi cho việc phòng thủ trong gian thống lại không thuận lợi, không phải trung tâm đài nước. Hai triều đại trước đó, thể và lực chưa đủ mạnh nên còn phải dựa vào núi rừng Hoa Lư hiểm trở. Việc dời đô từ Hoa Lư về Đại La của Lý Công Uẩn là cần thiết khi đất nước đã lớn mạnh, loạn cát cứ đã bị đập tan, đất nước cần phát triển để mở thành quốc gia hùng cường của khu vực, có đủ sức mạnh chống lại các thế lực xâm hay từ phong Bắc và phong Nam.

- Lý Công Uẩn không chọn Bắc Ninh là quê hương ông để lập kinh để mà tại chọn Đại La – trung tâm đất nước . vì sự nghiệp chung của dân tộc, tạo đã cho sự phát triển tiếp theo của lịch sử đất nước và sự lựa chọn của ông cho đến nay. vẫn là đúng đắn và hợp lí. Điều đó cho thấy ý thức vì sự lớn mạnh của dân tộc, vì quyền lợi của trăm họ đã thực sự trở thành động lại chi phối quyết định của vị vua anh minh.

- Khi lựa chọn kinh đỏ mới là nơi trung tâm rộng lớn, tạo đà cho sự phát triển tiếp theo của đất nước là khi cả dân tộc đã có khát vọng về việc xây dựng một đất nước cường thịnh, thống nhất, muốn đổi bền vững. Nói là “cá dân tộc' bởi việc làm của Lý Công Uẩn hợp với ý chí và lòng dân, thể hiện khí phách của dân tộc Đại Việt

- Việc đổi tên Đại La thành kinh đô Thăng Long (Rồng bay thể hiện khát vọng vươn lên) đã cho thấy mong muốn của cả dân tộc trước bước ngoặt lịch sử lớn lao này.

Câu 7

Câu 7 (trang 48, SBT Ngữ văn 8 Cánh diều, tập 1):

Qua hai văn bản Chiếu dời đô và Hịch tướng sĩ, em hãy nêu lên sự giống nhau và khác nhau giữa hai thể loại chiếu và hịch.

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức đã học để so sánh hai thể loại

Lời giải chi tiết:

- Giống nhau:

+ Cả hai thể loại này đều nhằm mục đích ban bố công khai những mệnh lệnh, lời răn dạy, ý muốn, nguyện vọng của các bậc vua chúa, tướng lĩnh với cấp dưới và dân chúng.

+ Đây đều là thể văn nghị luận, kết cấu chặt chẽ, lập luận sắc bén, có thể được viết bằng văn xuôi, văn vần, văn biền ngẫu hoặc xen kẽ các thể văn này trong một văn bản.

- Khác nhau:

+ Chiếu: chỉ dành riêng cho nhà vua.

+ Hịch: Ngoài vua chúa, các tướng lĩnh, thủ lĩnh cũng có thể dùng để kêu gọi, cổ vũ, thuyết phục, nhằm mục đích khích lệ tinh thần, tình cảm của người nghe. Hịch thường được viết trước các trận đánh lớn có tính chất sống còn.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Tại sao Lý Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La vào năm 1010?

Lý Công Uẩn quyết định dời đô từ Hoa Lư về Đại La để phát triển đất nước lâu dài, do Hoa Lư chỉ thích hợp cho phòng thủ, còn Đại La có vị trí trung tâm và điều kiện thuận lợi cho sự phát triển.

Lý do gì khiến Lý Công Uẩn không chọn Bắc Ninh mà chọn Đại La làm kinh đô mới?

Lý Công Uẩn chọn Đại La thay vì Bắc Ninh, quê hương ông, vì Đại La có vị trí trung tâm đất nước, thuận lợi cho sự phát triển lâu dài, đồng thời thể hiện tầm nhìn vì lợi ích chung của đất nước.

Trong bài Chiếu dời đô, Lý Công Uẩn sử dụng những lý lẽ và bằng chứng nào để thuyết phục triều đình về việc dời đô?

Lý Công Uẩn trình bày những lý lẽ vững chắc về vị trí, thế đất đẹp, dân cư đông đúc của Đại La, cùng với việc dời đô sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của đất nước.

Vì sao sự kiện dời đô của Lý Công Uẩn được coi là bước ngoặt quan trọng trong lịch sử Việt Nam?

Sự kiện dời đô của Lý Công Uẩn đánh dấu một bước ngoặt lớn, thể hiện sự trưởng thành của dân tộc và mở ra kỷ nguyên phát triển mới, với Đại La trở thành trung tâm chính trị, văn hóa của đất nước.

Chiếu dời đô và Hịch tướng sĩ có những điểm giống và khác nhau như thế nào?

Cả Chiếu dời đô và Hịch tướng sĩ đều là văn bản nghị luận nhằm ban bố mệnh lệnh và ý chí của người lãnh đạo. Tuy nhiên, Chiếu chỉ dành cho vua, còn Hịch có thể do tướng lĩnh viết để khích lệ tinh thần quân sĩ trước trận chiến.

Lý Công Uẩn đã thể hiện sự kết hợp giữa lý trí và tình cảm như thế nào trong bài Chiếu dời đô?

Lý Công Uẩn kết hợp lý trí và tình cảm khi viết Chiếu dời đô bằng cách phân tích lý do dời đô hợp lý và cũng thể hiện sự cầu thị, tôn trọng ý kiến quần thần, đồng thời thể hiện tình cảm sâu sắc với đất nước.

Những yếu tố nào trong Chiếu dời đô cho thấy Lý Công Uẩn là một vị vua sáng suốt và vì lợi ích chung của dân tộc?

Lý Công Uẩn thể hiện sự sáng suốt khi không chọn quê hương Bắc Ninh mà chọn Đại La làm kinh đô, vì lợi ích lâu dài của đất nước, thể hiện quyết tâm xây dựng một quốc gia mạnh mẽ và phát triển bền vững.