Giải bài đọc trang 17 trong sách bài tập Ngữ Văn 8 - Tập 2: Chân Trời Sáng Tạo

Ý nghĩa văn học của tác phẩm được thể hiện qua những phần nào? Đọc đoạn trích dưới đây và liệt kê các chi tiết về lời nói, thái độ và hành động của nhân vật Xa-vu-skin, sau đó chọn một chi tiết ưa thích để phân tích:

Câu 1

Câu 1 (trang 17, Sách Bài Tập Ngữ Văn 8, tập 2):

   Ý nghĩa văn học của tác phẩm được thể hiện qua những phần nào?

a. Nhân vật chính, người kể, đề tài, chủ đề,…

b. Đề tài, chủ đề, nhân vật,….

c. Hình tượng nghệ thuật, đề tài, chủ đề, cảm hứng nhân đạo,….

d. Hình tượng nghệ thuật, nhân vật, cảm hứng chủ đạo,….

Phương pháp giải:

Đọc lại phần Tri thức Ngữ văn trong sách giáo khoa, phần tư tưởng của tác phẩm văn học, sau đó xác định đáp án chính xác nhất.

Lời giải chi tiết:

Đáp án: c. (Tư tưởng của tác phẩm văn học được thể hiện qua những yếu tố: hình tượng nghệ thuật, đề tài, chủ đề, cảm hứng chủ đạo,….)

Câu 2

Câu 2 (trang 17, Sách Bài Tập Ngữ Văn 8, tập hai):

   Đọc đoạn sau và liệt kê các chi tiết về lời nói, thái độ, hành động của nhân vật Xa-vu-skin, sau đó chọn một chi tiết bạn thích nhất:

- Cô An-na Va-xi-li-ép-na, cô nhìn kia!

Nó cố gắng vén một tảng tuyết dưới lòng đất kèm theo đám cỏ đổ vỡ vẫn còn sót lại. Ở đó, trong một cái hố, có một khối tròn bọc trong các tấm lá đã mục nát mỏng dính như mạng nhện. Thông qua lớp lá nhòe ra các đầu kim sắc bén.

An-na Va-xi-li-ép-na suy đoán đó là con nhím.

-  Nó tự tạo ra nơi ấm áp cho mình đấy! – Xa-vu-skin nhẹ nhàng đắp cho con nhím một tấm chăn mộc mạc của nó. Sau đó, cậu bé phủ tuyết xung quanh một khúc rễ khác. Trước mặt là một cái hang nhỏ, trên vòm có những cột băng rơi xuống như tua viền. Trong hang, một con nhái màu nâu nhạt giống như lớp vỏ cứng ngồi sấp, da căng mịn gần như đóng băng, Xa-vu-skin sờ vào con nhái, nó không cử động gì.

- Thôi đấy! – Xa-vu-skin cười vang – Giả vờ như đã chết rồi. Nhưng mặt trời nóng lên là nó lại nhảy tung tăng đi chơi, thật là dễ thương! Thằng bé tiếp tục dẫn An-na Va-xi-li-ép-na khám phá thế giới nhỏ của mình.

Dưới gốc cây sồi còn nhiều loài khác nhau: bọ dừa, thằn lằn, rệp cây. Một số ẩn náu dưới những nhánh rễ, số khác trốn vào kẽ vỏ cây. Tất cả đều gầy gò, dường như bên trong trống rỗng, chúng ngủ đậy để vượt qua mùa đông. Cây sồi mạnh mẽ, đầy năng lượng sống bao quanh, đủ ấm áp để loài thú không thể tìm được ngôi nhà nào tốt hơn.

(Iu-ri Na-ghi-bin, Cây Sồi Mùa Đông)

Phương pháp giải:

Đọc đoạn văn và xác định các chi tiết miêu tả lời nói, thái độ, hành động của nhân vật Xa-vu-skin. Bạn có thể sử dụng bảng để tổ chức các chi tiết đó một cách rõ ràng, logic.

Lời giải chi tiết:

Câu 3

Câu 3 (trang 18, Sách Bài Tập Ngữ Văn 8, tập hai):

    Đọc đoạn văn sau và trả lời câu hỏi dưới đây:

a. Cho biết đề tài của truyện Tí Bụi.

b. Ai là nhân vật chính trong truyện ngắn Tí Bụi? Dựa vào điều gì để em xác định đó là nhân vật chính?

c. Trong truyện Tí Bụi, ai là người kể chuyện? Theo em, tại sao tác giả lại chọn nhân vật đó làm người kể chuyện?

d. Chọn và phân tích ý nghĩa của một số chi tiết đặc biệt trong câu chuyện.

e. Dựa vào những chi tiết được kể trong câu chuyện, em nhận xét gì về tính cách của nhân vật Tí Bụi?

f. Sự nhìn nhận của nhân “tôi” về Tí Bụi và cuộc sống của gia đình Tí Bụi có khác biệt gì so với quan điểm của người dân trong vùng? Sự khác biệt này thể hiện cách nhìn con người, cuộc sống của nhà văn như thế nào?

g. Xác định chủ đề của truyện ngắn Tí Bụi và nêu một số cơ sở giúp em xác định chủ đề đó

Phương pháp giải:

Sử dụng từ khóa của các câu hỏi kết hợp với việc phân tích hình ảnh, chi tiết thơ để hoàn thiện những yêu cầu mà đề bài đưa ra.

Lời giải chi tiết:

a. Chủ đề của truyện ngắn Tí Bụi:

Cuộc sống của các em nhỏ khó khăn, được coi là “bụi đời” trong ánh mắt của những người xung quanh.

b. Nhân vật chính và lý do xác định nhân vật chính:

- Trong truyện ngắn, nhân vật chính là cậu bé tên là Tí, được gọi là “Tí Bụi”.

- Lý do xác định “Tí Bụi” là nhân vật chính:

+ Tên nhân vật cũng chính là tên của truyện.

+ Tí Bụi thực hiện những hành động ảnh hưởng đến cốt truyện và diễn biến các sự kiện trong truyện (ví dụ: đánh cắp dép của cô giáo, gây ra tình huống lấy trộm đồ cho Win, trả lại dép cho cô giáo, chăm sóc đàn chó con khi Win bị người trộm chó bắt đi,…)

+ Tí Bụi là nhân vật thể hiện rõ nhất tư tưởng, chủ đề của truyện: tôn trọng sự đồng cảm và yêu thương không đánh giá những đứa trẻ bị coi là “bụi đời”; lòng bi từ, lòng nhân ái đối với những đứa trẻ bất hạnh.

c. Người kể chuyện và vai trò của người kể chuyện:

- Trong Tí Bụi, người kể chuyện là nhân vật “tôi”, một cô giáo mới chuyển đến khu vực đó.

- Tác giả chọn nhân vật “tôi” làm người kể chuyện để tăng thêm tính chân thực, sự xúc động, cảm xúc cho câu chuyện từ góc nhìn của nhân vật “tôi”, đồng thời, qua góc nhìn của một cô giáo, cách nhân vật “tôi” nhìn nhận về Tí Bụi cũng đầy lòng yêu thương, đồng cảm, nhân ái.

d. Lựa chọn và phân tích ý nghĩa của một số chi tiết đặc biệt trong truyện

e. Nhận xét về tính cách của nhân vật Tí Bụi:

- Tinh ranh, lanh lợm (ăn cắp để sống, dạy con Win cách lấy trộm đồ bằng tiếng huýt sáo).

- Biết sửa lỗi, hành thiện (trả lại đôi dép cho cô giáo sau khi cô giúp đỡ con Win tại chợ).

- Quan tâm, yêu thương người thân và động vật (yêu thương mẹ bị tâm thần, quan tâm đến Win và bầy chó con).

f. Tư tưởng của tác giả được thể hiện trong câu chuyện qua góc nhìn của nhân vật “tôi” và người dân trong làng:

- Cách nhân vật “tôi” nhìn nhận về Tí Bụi: thông cảm, đầy lòng từ bi, sẵn lòng giúp đỡ.

-  Cách người dân trong làng nhìn nhận về Tí Bụi: thận trọng, nghi ngờ, có sự khinh thường.

Sự khác biệt trong hai cách nhìn đó thể hiện cách nhìn con người, cuộc sống của nhà văn: tôn trọng sự đồng cảm và tình yêu thương, không đánh giá một cách phê phán.

g. Chủ đề của truyện Tí Bụi là: lòng nhân ái, lòng bi từ, lòng rộng lượng với những đứa trẻ bất hạnh.

Cơ sở để xác định chủ đề:

- Từ câu chuyện và các sự kiện: như việc Tí Bụi lấy dép của nhân vật “tôi”, sự thương yêu của nhân vật “tôi” dành cho con Win, và sự giúp đỡ của nhân vật “tôi” đối với con Win và gia đình Tí Bụi.

- Nhân vật và mối quan hệ của họ với hoàn cảnh và nhân vật khác: Tí Bụi liên quan đến không gian nông thôn, cuộc sống khó khăn của mẹ con, mối quan hệ giữa Tí Bụi và cô giáo, mẹ và con Win, cũng như với cộng đồng địa phương,..

- Chi tiết và mối quan hệ giữa chúng trong truyện Tí Bụi, như việc Tí Bụi ăn cắp đồ của cô giáo, dẫn dắt con Win đi ăn cắp, cảm kích với sự giúp đỡ của cô giáo, biết làm điều thiện, và chăm sóc đàn chó con khi con Win bị bắt đi.

- Cấu trúc: sự tương phản giữa cách nhìn của người dân địa phương và mẹ con Tí Bụi (phê phán, kì thị, xa lánh, coi thường, vô cảm,...) so với thái độ và hành động của cô giáo - nhân vật “tôi” (yêu thương, tôn trọng, giúp đỡ, đồng cảm,...).

Trong câu chuyện, việc sử dụng góc nhìn cá nhân, việc nuôi kế, cùng cách kể chuyện tạo ra một cái nhìn đầy chủ quan, đong đầy cảm xúc và suy tư, nhất là đối với chú bé Tí - một nhân vật vừa đáng yêu vừa đáng thương.