Giải bài Nguyễn Trãi - Hành trình cuộc đời và sự nghiệp trang 3 trong sách bài tập văn 10 - Cánh diều

Câu 1

Bài viết Nguyễn Trãi – Cuộc đời và sự nghiệp thuộc thể loại văn bản nào?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, nhận biết thể loại văn bản dựa trên kiến thức đã học.

Lời giải chi tiết:

Đáp án D

Câu 2

Dựa trên bài viếtNguyễn Trãi – Cuộc đời và sự nghiệp kết hợp với kiến thức lịch sử, hãy trình bày các yếu tố chính của bối cảnh lịch sử và văn hoá trong thời kỳ Nguyễn Trãi.

Phương pháp giải:

Dựa trên kiến thức lịch sử của bản thân để xác định và trình bày các yếu tố chính của bối cảnh lịch sử và văn hoá trong thời kỳ Nguyễn Trãi.

Lời giải chi tiết:

a. Trước và trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Nhà Trần suy yếu, Hồ Quý Ly lên ngôi và tiến hành xây dựng lại thể chế nhà nước.

- Nhà Minh xâm lược và chiếm đóng Đại Việt, thực hiện chế độ đàn áp, bóc lột dã man, cố gắng phá hủy triệt để nền văn hoá Đại Việt.

- Các cuộc khởi nghĩa chống lại quân Minh đều thất bại.

- Lê Lợi và Nguyễn Trãi lãnh đạo cuộc khởi nghĩa Lam Sơn thành công, đánh bại quân Minh, lập ra nhà Hậu Lê.

b. Sau cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Yêu cầu xây dựng một chính quyền mạnh mẽ, một quốc gia hùng mạnh.

- Xây dựng một nền văn hoá dân tộc độc lập, từng bước phục hồi lại bộ phận văn hoá truyền thống đã bị kẻ thù xâm lược phá hủy, hấp thụ tinh hoa của văn hoá khu vực. Trong đó, việc xây dựng nền móng cho một văn học phồn thịnh là rất quan trọng.

Câu 3

Dựa vào cơ sở nào người viết khẳng định: “Nguyễn Trãi là nhà văn hóa, nhà văn kiệt xuất”?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ phần II của văn bản.

-  Tìm những chi tiết giải thích lý do người viết khẳng định “Nguyễn Trãi là nhà văn hóa, nhà văn kiệt xuất”

Lời giải chi tiết:

- Ông để lại nhiều di sản trên nhiều lĩnh vực: tư tưởng, chính trị, quân sự, ngoại giao, lịch sử, địa lý, văn học,.. với nhiều tác phẩm có giá trị.

- Ông có nhiều tập thơ hay và nổi tiếng viết bằng cả chữ Hán và Nôm; các tác phẩm đều có hình ảnh và ngôn từ đặc sắc.

Câu 4

 Cuộc sống và tác phẩm văn học của Nguyễn Trãi có mối quan hệ như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ văn bản, chỉ ra mối quan hệ giữa cuộc sống và tác phẩm văn học của Nguyễn Trãi.

Lời giải chi tiết:

Giữa cuộc sống và tác phẩm văn học của ông có một mối quan hệ vô cùng chặt chẽ:

- Cuộc sống của ông luôn liên quan chặt chẽ với vận mệnh của dân tộc. Trong thời kỳ kháng chiến Lam Sơn, Nguyễn Trãi luôn đóng vai trò quan trọng góp phần vào chiến thắng của dân tộc chống lại quân Minh. Tác phẩm của ông đã phản ánh kịp thời từng bước của cuộc kháng chiến hùng mạnh. Trong đó có các tác phẩm thư từ chiến lược được thu thập trong Quân trung từ mệnh tập, Đại cáo bình Ngô, Lam Sơn thực lục,…

- Trong thời kỳ xây dựng đất nước, Nguyễn Trãi mang theo những khát vọng lớn lao về việc xây dựng một xã hội “vua sáng, dân hiền”, người dân sung túc, hạnh phúc, đất nước phồn thịnh, giàu đẹp. Tác phẩm của ông thể hiện một nền văn hóa, văn học mới, tiêu biểu như: hai tập thơ lớn  Ức Trai thi tập, Văn bia ở Vĩnh Lăng, Dư địa chí,….

Câu 5

Nội dung chính của tác phẩm văn học của Nguyễn Trãi được mô tả trong bài viết bao gồm những điểm gì? Thông qua tác phẩm văn học, Nguyễn Trãi được mô tả như thế nào?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ phần 4 phần II.

- Tóm lược nội dung chính của tác phẩm văn học của Nguyễn Trãi, tìm những chi tiết về con người Nguyễn Trãi thể hiện qua tác phẩm văn học.

Lời giải chi tiết:

- Nội dung của tác phẩm văn học của Nguyễn Trãi:

+ Đậm chất yêu nước, nhân nghĩa

+ Tri thức về cuộc sống và tình yêu tự nhiên, đất nước

+ Mong muốn xây dựng một quốc gia độc lập, phồn thịnh thái bình.

+ Nguyễn Trãi được mô tả trong tác phẩm văn học

+ Là một người có tinh thần yêu nước mạnh mẽ và lòng nhân ái sâu sắc

+ Là con người biết quý trọng tình nghĩa, gắn bó với quê hương, yêu thiên nhiên.

Câu 6

Những đóng góp vô cùng quan trọng về mặt nghệ thuật của tác phẩm văn học của Nguyễn Trãi được nêu ra trong văn bản trên là gì?

Phương pháp giải:

- Đọc kỹ văn bản.

- Tìm kiếm những thông tin liên quan đến đóng góp của Nguyễn Trãi về mặt nghệ thuật của tác phẩm văn học.

Lời giải chi tiết:

- Biến những sự vật bình thường, dân dã, đời thường trở nên tự nhiên khi đi vào văn học, tạo nên những cảm xúc thẩm mỹ.

- Tác phẩm văn học của ông chứa đựng những trải nghiệm cá nhân về con người khi gặp phải những khó khăn, bất công trong xã hội.

- Đóng góp nghệ thuật của Nguyễn Trãi là kết quả của nhiều thế kỷ văn học Việt Nam

- Ông đã thành công vang dội trong các thể loại như: thơ chữ Nôm, phú,...

Câu 7

Bạn nghĩ gì về nhận xét: “Ngày nay, cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi vẫn là những bài học rất quý giá.”? Hãy đề cập đến một số bài học mà bạn cảm thấy quan trọng.

Phương pháp giải:

Dựa trên hiểu biết của bạn để trả lời câu hỏi và lý giải một cách hợp lý.

Lời giải chi tiết:

Tôi đồng ý với nhận xét: “Ngày nay, cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Trãi vẫn là những bài học rất quý giá.”, Nguyễn Trãi đã để lại những bài học có giá trị vô cùng quý báu mà khi nhìn vào đó ta thấy được một cách sống dành trọn vẹn cho nhân dân, cho đất nước.

Một số bài học quan trọng mà tôi cảm nhận được: bài học về trung thành với ý chí quốc gia, bài học về lòng yêu nước sâu sắc,…

Câu 8

Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới:

a. Xác định thể loại văn bản của bài viết Nguyễn Trãi, nhà anh hùng dân tộc.

Phương pháp giải:

a. Đáp án B

b. 

- Tác giả Phạm Văn Đồng kỷ niệm 520 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá Nguyễn Trãi (1380-1442) đã viết văn bản ca ngợi con người, công việc cứu nước, sự nghiệp văn hóa, văn học trong cuộc chiến đấu giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước của Nguyễn Trãi.

- Đây là giai đoạn cả nước đang thực hiện cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ xâm lược và xây dựng chế độ mới ở miền Bắc nên bài viết có ý nghĩa vô cùng quan trọng: khích lệ tinh thần yêu nước của nhân dân ta, khẳng định tính chính nghĩa trong cuộc chiến đấu, khẳng định truyền thống chống lại quân thù ngoại xâm và niềm tin vào chiến thắng của dân tộc.

→ Tiêu đề rất phù hợp với nội dung của bài viết.