Câu 1
Câu 1 (trang 46, SBT Ngữ Văn 11, tập một):
Chọn câu trả lời đúng cho câu hỏi: Tại sao văn bản Tạ Quang Bửu – Thầy giáo sáng suốt được coi là văn bản tổng hợp?
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức về văn bản tổng hợp và áp dụng logic cá nhân để chọn câu trả lời.
Lời giải chi tiết:
Văn bản Tạ Quang Bửu – Thầy giáo sáng suốt sử dụng nhiều phong cách viết khác nhau như: mô tả, tâm sự, giải thích, tranh luận… → Đây chính là văn bản tổng hợp.
→ Câu trả lời chính xác: C. Bởi vì văn bản đã giới thiệu về Giáo sư Tạ Quang Bửu theo nhiều phương diện khác nhau.
Câu 2
Câu 2 (trang 46, SBT Ngữ Văn 11, tập một):
Liệt kê và phân tích thông tin về các nhà khoa học liên quan đến Tạ Quang Bửu do tác giả Hàm Châu trình bày. Những nhân vật đó có điểm gì chung?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản và tập trung vào việc tìm hiểu thông tin về các nhà khoa học được đề cập. Dựa vào đó, so sánh và rút ra điểm chung của họ.
Lời giải chi tiết:
Các nhà khoa học mà tác giả Hàm Châu đề cập trong bài viết đều là các chuyên gia hàng đầu, nổi tiếng ở nhiều lĩnh vực ở Việt Nam và thế giới.
Câu 3
Câu 3 (trang 46, SBT Ngữ Văn 11, tập một):
Văn bản đề cập chủ yếu đến vấn đề gì? Tác giả đã sắp xếp bài viết như thế nào? Trích dẫn ý kiến từ nhiều nguồn trong văn bản có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản để xác định chủ đề chính, cách tác giả trình bày và hiểu rõ tác dụng của việc trích dẫn ý kiến từ nhiều nguồn.
Lời giải chi tiết:
- Văn bản chủ yếu nói về Giáo sư Tạ Quang Bửu là một người thầy thông thái và uyên bác.
Ý tưởng trong bài viết được trình bày theo thứ tự: khái quát, chi tiết và kết luận (trình bày ý tưởng chính, đi vào chi tiết và rút ra kết luận).
- Việc trích dẫn ý kiến của nhiều nhân vật khác nhau giúp làm nổi bật sự thông thái của Giáo sư Tạ Quang Bửu.
Câu 4
Câu 4 (trang 46, SBT Ngữ Văn 11, tập một):
Để phân tích tình cảm và thái độ của người viết trong văn bản, ta cần chú ý đến các chi tiết ngôn ngữ và cấu trúc câu, từ đó nhận diện các dấu hiệu thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của tác giả.
Lời giải chi tiết:
Thái độ yêu mến và tình cảm sâu sắc của người viết được thể hiện qua các câu văn như: 'Chúng ta nhớ rằng, trong thời kỳ Dân chủ Cộng hoà mới, Bộ trưởng Bộ Nội vụ là đồng chí Võ Nguyên Giáp, 'Cái thời Dân quốc ngày ấy / Vạn năm vẫn chưa dễ để quên'.
Hoặc đoạn sau:
'Ngày 6-3-1948, tại Việt Bắc rừng nguyên sơ, cuốn sách 'Sống' của Giáo sư Tạ Quang Bửu được phát hành. Tên sách dù ngắn nhưng đầy ý nghĩa. Hơn nữa, nó đã khám phá ra những tiến bộ mới nhất trong vật lí lượng tử, giải thích cấu trúc gen, di truyền và biến đổi, tính trội và tính lặn, những yếu tố gây đột biến,...'
Câu 5
Câu 5 (trang 46, SBT Ngữ Văn 11, tập một):
Để phân tích tác dụng của các đoạn thơ được trích dẫn ở cuối văn bản Tạ Quang Bửu – Người thầy thông thái, ta cần xem xét sự ảnh hưởng của chúng đến nội dung và cảm nhận tổng thể của văn bản.
Lời giải chi tiết:
Ở cuối văn bản Tạ Quang Bửu – Người thầy thông thái, tác giả đã trích dẫn một số đoạn thơ về Tạ Quang Bửu. Những đoạn thơ này có nhiều tác dụng quan trọng:
- Khẳng định tình cảm của mọi người đối với Tạ Quang Bửu;
- Mô tả thêm về tài năng và nhân cách của Tạ Quang Bửu;
- Đồng thời, làm nổi bật sự đa dạng và phong phú của văn bản.
Câu 6
Câu 6 (trang 47-48, SBT Ngữ Văn 11, tập một):
a) Đoạn trích cung cấp thông tin về bác sĩ Đặng Thùy Trâm, với điểm đặc sắc là thông tin về tuổi thơ của chị trong thời kỳ kháng chiến.
b) Văn bản cung cấp thông tin tổng hợp và sử dụng nhiều phong cách viết như thuyết minh, tự sự, nghị luận và miêu tả.
c) Một số gợi ý cho tiêu đề có thể là: 'Đặng Thùy Trâm - Tâm hồn yêu nước', hoặc 'Đặng Thùy Trâm - Bác sĩ trung kiên'.
d) Cả hai văn bản đều mô tả về những người Việt Nam có phẩm chất đáng ngưỡng mộ.
e) Đặng Thùy Trâm sinh tại Huế, lớn lên ở Hà Nội trong một gia đình có trí thức. Cha là bác sĩ Đặng Ngọc Khuê, mẹ là giảng viên bệnh viện Dược Hà Nội. Chị học ở trường Chu Văn An và Đại học Y Hà Nội, là một giọng ca xuất sắc và làm việc tích cực trong câu lạc bộ thơ văn. Chị tham gia vào Đảng và trở thành bác sĩ, phụ trách bệnh viện Đức Phổ. Chị hy sinh vào năm 1970 tại độ tuổi 28, sau 2 năm tham gia Đảng và 3 năm trong nghề.