Buzz
Câu 1
Câu 1 (trang 6, SBT Ngữ Văn 11, tập hai):
Người nào là người quan sát, có cảm nhận về gia đình của nhân vật Thắng?
Phương pháp giải:
Đọc văn bản và chú ý đến cách mà người kể xưng hô với người đọc để chọn đáp án đúng cho câu hỏi đã đề ra.
Lời giải chi tiết:
Tác giả khai thác câu chuyện từ góc nhìn của nhân vật Phan - một nhân vật chuyển đến sống trong ngôi nhà hai tầng ở Vân Đồn.
→ Đáp án đúng: B. Nhân vật Phan
Câu 2
Câu 2 (trang 6, SBT Ngữ Văn 11, tập hai):
Câu chuyện chủ yếu diễn ra ở không gian nào?
Phương pháp giải:
Theo dõi nội dung văn bản, chú ý đến không gian và bối cảnh của câu chuyện để chọn đáp án đúng.
Lời giải chi tiết:
Câu chuyện bắt đầu khi Phan chuyển đến sống chung trong ngôi nhà, và chủ yếu diễn ra trong không gian của căn nhà hai tầng.
→ Đáp án đúng: A. Căn nhà hai tầng ở Vân Đồn - Hà Nội.
Câu 3
Câu 3 (trang 6, SBT Ngữ Văn 11, tập hai):
Phương án nào thể hiện đúng nhất những âm thanh mà nhân vật Phan nghe thấy vào đêm khuya?
Phương pháp giải:
Tìm hiểu và phân tích nội dung đoạn đầu của câu chuyện, khi Phan bắt đầu chú ý đến những âm thanh ở tầng hai để chọn đáp án đúng nhất.
Lời giải chi tiết:
Trong đoạn “ Lại có lần cô trở về nhà khi ngôi nhà đã hoàn toàn yên lặng….. Tiếng nấc thưa dần. Phan chờ mãi…” ở trang 18, SGK cho thấy những âm thanh mà nhân vật Phan nghe thấy vào đêm khuya bao gồm: Tiếng thở dài, tiếng khóc, tiếng người mẹ.
→ Đáp án đúng: A. Tiếng thở dài → Tiếng khóc → Tiếng người mẹ
Câu 4
Câu 4 (trang 7, Sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Tìm các từ miêu tả âm thanh trong các câu sau:
Phương pháp giải:
Dựa vào đặc điểm và dấu hiệu của từ miêu tả âm thanh mà bạn đã học để hoàn thành yêu cầu của bài tập.
Lời giải chi tiết:
- Liền sau đó là tiếng hỉ mũi rất to và những tiếng nấc tức tưởi.
→ Từ miêu tả: tức tưởi.
- Lần này cộng thêm cả tiếng gõ bát đũa lanh canh khiến căn phòng tầng hai trở nên hết sức nhộn nhạo.
→ Từ miêu tả: lanh canh.
- Nhạc vang lên rất lớn. Tiếng ti vi kêu râm rả.
→ Từ miêu tả: rất lớn, kêu râm rả.
→ Nhận xét về cách sử dụng từ miêu tả âm thanh của tác giả: Tác giả sử dụng những từ miêu tả âm thanh sống động để mô tả chân thực những tiếng động trong cuộc sống hàng ngày của gia đình ở tầng trên. Sử dụng từ miêu tả âm thanh giúp làm cho hình ảnh truyện trở nên sinh động, hấp dẫn, và dễ dàng cho người đọc hình dung và cảm nhận.
Câu 5
Câu 5 (trang 7, Sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Đọc đoạn văn sau và cho biết, mẹ của Phan thường làm gì vào buổi sáng sớm?
Phương pháp giải:
Đọc và phân tích nội dung đoạn văn để tìm thông tin về hành động của mẹ Phan vào buổi sáng sớm.
Lời giải chi tiết:
Mẹ của Phan thường dậy sớm để chuẩn bị bữa sáng cho gia đình bằng cách nấu ấm nước và chuẩn bị bữa ăn.
Câu 6
Câu 6 (trang 7, Sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Tóm tắt truyện Tầng hai. Sau đó, đánh giá cốt truyện và cấu trúc văn bản.
Phương pháp giải:
Sau khi đọc toàn bộ văn bản trong sách giáo khoa, dùng sự hiểu biết và tổng hợp của mình để tóm tắt truyện và đưa ra đánh giá về cốt truyện và cấu trúc văn bản.
Lời giải chi tiết:
Tóm tắt truyện: Phan là một cô gái trẻ sinh ra ở nông thôn. Gia đình Phan bao gồm ba mẹ và một chị gái. Họ không phải là gia đình giàu có. Ở quê, có lúc mẹ Phan phải đi vay tiền để chăm sóc con và đảm bảo cho việc học hành. Sau khi tốt nghiệp đại học, Phan không quay về quê mà ở lại Hà Nội. Phan làm việc chăm chỉ ở phòng Tiếp thị - Thị trường của một công ty. Cô rất khao khát giàu có. Phan thuê một phòng ở tầng một trong căn nhà hai tầng ở Vân Hồ để ở. Cô sống kín đáo, tránh xa và không muốn gây ồn ào làm phiền người chủ nhà ở tầng trên. Trong căn phòng riêng của mình, Phan thường nghe thấy tiếng ồn từ trên xuống.
Có những lúc, Phan nghe được cuộc trò chuyện của cặp vợ chồng, cuộc trò chuyện của mẹ và con trai. Vợ chồng quan tâm lẫn nhau, con trai quan tâm đến sức khỏe của mẹ, còn bà mẹ quan tâm, lo lắng cho con dâu đang mang thai. Một ngày nọ, chị vợ sinh em bé, căn nhà náo nhiệt. Người trên tầng hai trò chuyện vui vẻ, thân mật, chăm sóc em bé mới chào đời. Ban đầu, Phan dự định nhưng sau đó lại do dự không dám bước lên tầng hai nhưng cuối cùng cũng lên thăm cháu bé sơ sinh. Lần đầu tiên nhìn thấy không gian sống của gia đình chủ nhà, Phan rất bất ngờ. Cô không ngờ rằng những âm thanh sinh động và tiếng cười hạnh phúc có thể xuất hiện ở nơi giản dị như vậy. Phan nghĩ về gia đình của mình, về mẹ và chị gái ở quê. Cô hình dung những khuôn mặt thân thương của người thân mà đã lâu không được nhìn thấy. Phan cảm thấy đó là hạnh phúc, trong khi đó, cô đã mải mốt tìm kiếm hạnh phúc ở nơi khác.
Đánh giá về cốt truyện: Tầng hai có cốt truyện tâm lí. Sự kiện trong truyện là những điều vụn vặt, nhỏ nhặt; những lo lắng và hy vọng hàng ngày được liên kết dựa trên tâm trạng, cảm xúc, ký ức và liên tưởng của nhân vật chính.
Đánh giá về cấu trúc: Trong văn bản Tầng hai, cấu trúc gồm năm phần.
+ Phần (1) giới thiệu về các nhân vật, căn nhà, cuộc sống hàng ngày và phong cách sống của Phan, cuộc trò chuyện ban đêm của mẹ và con dâu.
+ Phần (2) kể về công việc của Phan tại công ty, cuộc trò chuyện vào buổi sáng của cặp vợ chồng, cuộc trò chuyện của con dâu với mẹ chồng, tâm trạng của Phan.
+ Phần (3) mô tả cuộc sống buổi sáng của người trong nhà. Phan nghe được âm thanh, hình dung cử chỉ, hành động, sự quan tâm của vợ chồng trẻ. Phan quan sát đồ đạc trong phòng trọ, suy nghĩ về quyết tâm thành công ở thành phố.
+ Phần (4) kể về việc chị vợ sinh em bé, cuộc sống của gia đình chủ nhà khi có thành viên mới; Phan lần đầu tiên lên tầng hai thăm cháu bé, quan sát nơi ở của chủ nhà, bất ngờ về hạnh phúc giản dị của họ.
+ Phần (5) nói về sự nhớ nhà của Phan, nhớ về mẹ, hình dung về khuôn mặt của người thân yêu ở quê, suy nghĩ về mục đích sống của cô trong thời gian qua.
Qua cốt truyện và cấu trúc, có thể thấy thứ tự thời gian tuyến tính trong kiểu cốt truyện truyền thống đã được tác giả duy trì nhưng đã được làm mới bằng cách để người kể chuyện (Phan) thường xuyên liên kết với ký ức, liên tưởng, tạo ra sự xen kẽ giữa hiện tại và quá khứ, giữa cuộc sống của gia đình Thắng - cuộc sống của gia đình Phan (ở Hà Nội) - cuộc sống của gia đình Phan (ở quê). Phần bắt đầu (1) và phần kết thúc (5) có mối liên kết chặt chẽ, tạo ra một vòng tròn, vừa mở/đóng về câu chuyện của gia đình Thắng, vừa mở ra một cảnh sinh hoạt của gia đình Phan, giúp phát huy rõ ràng chủ đề và triết lí nhân sinh của truyện.
Câu 7
Câu 7 (trang 7, Sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Truyện diễn ra vào những thời điểm nào? Hãy chỉ ra các từ chỉ thời gian được tác giả sử dụng trong truyện để xác định các thời điểm đó.
Phương pháp giải:
Dựa trên gợi ý của đề bài, tìm và liệt kê các từ chỉ thời gian có sử dụng trong truyện để xác định thời điểm diễn ra của câu chuyện.
Lời giải chi tiết:
- Câu chuyện chủ yếu diễn ra vào buổi chiều tối và ban đêm.
- Các từ chỉ thời gian được tác giả sử dụng trong truyện để giúp xác định thời điểm: “Cô đi suốt ngày và chỉ trở về cái hộp chật chội của mình sau khi chương trình bản tin cuối ngày đã được phát sóng”, “Luôn lo sợ rằng có thể….nhất là vào thời điểm đêm khuya…”
Câu 8
Câu 8 (trang 7, SBT Ngữ Văn 11, tập hai):
Nhân vật “mẹ già” sinh sống trong ngôi nhà hai tầng được giới thiệu như thế nào? Mô tả những đặc điểm đặc trưng của nhân vật này trong truyện.
Phương pháp giải:
Dựa vào nội dung trong sách giáo khoa, phân tích những thông tin và hình ảnh về nhân vật “mẹ già” trong ngôi nhà hai tầng, từ đó đưa ra và nhận xét về tính cách của nhân vật này.
Lời giải chi tiết:
- Nhân vật được giới thiệu: mẹ già là người phụ nữ đã lớn tuổi, từng là thanh niên xung phong, sức khỏe yếu, bị đau khớp, tê chân tay, thường nói mê khi ngủ.
- Chi tiết (lời nói, thái độ) thể hiện tính cách của mẹ già:
+ Lời nói thể hiện lòng nhân ái, sự thông cảm; trấn an, an ủi con dâu, con trai: “Con ơi, con có ngủ chưa! - Tiếng mẹ - Còn đứa nào này cũng tệ. Đi đâu cũng phải báo cáo với nhà một tiếng chứ, đừng để mất mặt như thế, nếu có chuyện gì xảy ra thì sao. Thôi, đi ngủ đi con ạ. Chắc nó lại đi chơi với bạn bè đấy mà. Để mai nó về mẹ trò chuyện với nó một chút”; “Đang mang thai mà khóc như thế này không tốt đâu, con ạ. Thôi, chồng con có vấn đề gì thì cũng không nên, nếu không phải thì hãy trò chuyện với nhau mà giải quyet. Ai lại khóc như trẻ con vậy. Đi ngủ đi con!”
+ Lời nói thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe của con dâu, sự an toàn của con trai: “Nếu con đói thì uống thêm cốc sữa. Hãy cố gắng ăn uống cho con khỏe mạnh. Tối mẹ thấy con ăn ít quá, mẹ lại lo lắng. Sắp làm mẹ rồi đấy, con biết không”; “Hãy đi cẩn thận con nhé!”; “Đừng để con đói, hãy cho con bú thêm sữa đi con ạ.”
+ Khi tiếp xúc với người thuê nhà, mẹ có những lời nói, cử chỉ phản ánh thái độ vui vẻ, niềm nở: “Nhìn kìa, cháu đây - Bà chủ nhà đây rồi - Lên đây cháu!”.
Câu 9
Câu 9 (trang 7, SBT Ngữ Văn 11, tập hai):
Tại sao nhân vật Phan lại suy nghĩ: “Thì ra hạnh phúc thật sự giản dị hơn những gì cô đã tưởng tượng”? Theo em, liệu đây có phải là chủ đề chính của truyện không? Hãy làm sáng tỏ quan điểm của mình.
Phương pháp giải:
Tập trung vào phân tích phần cuối cùng của văn bản để hiểu lí do nhân vật Phan có suy nghĩ như vậy: “Thì ra hạnh phúc thật sự giản dị hơn những gì cô đã tưởng tượng”. Đồng thời, phản ánh quan điểm của mình về việc liệu câu này có phải là chủ đề của truyện hay không.
Lời giải chi tiết:
Nhân vật Phan lại suy nghĩ: “Thì ra hạnh phúc thật sự giản dị hơn những gì cô đã tưởng tượng”. Điều này đến với Phan như một điều bất ngờ, hoàn toàn mới mẻ so với những gì cô đã luôn nhắc nhở và tự đặt ra cho mình.
- Phan trước đó không hề hứng thú với cuộc sống ở quê. Cô thường tránh xa việc nhắc đến quê hương, gia đình vì trong tâm trí Phan, gia đình ở quê luôn đói khổ, nghèo túng, và thường xuyên xảy ra mâu thuẫn. (“Cô ít khi về dưới quê vì chán những cảnh cãi vã như cơm bữa.”, “Cô đã quá thấm thía nỗi khổ cực do sự nghèo đó mang lại…”)
- Phan đã đặt ra quyết tâm phải thành công, phải làm nên mình ở thành phố (“Cô sẽ sống và chết ở đây, phải bắt đầu cuộc sống mới tại đây…”)
- Phan thường xuyên tự động viên, nhắc nhở bản thân rằng cô phải cố gắng để trở thành người giàu có. Với Phan, sự giàu có chính là điều kiện tiên quyết để đạt được hạnh phúc trong cuộc sống” (“Cô sẽ phải giàu, thật giàu”)
- Tuy nhiên, khi nghe những tiếng ồn vang từ tầng hai, đặc biệt là khi cô nhìn thấy căn phòng nhỏ, trang thiết bị đơn giản, giản dị của gia đình chủ nhà, cô bất ngờ nhận ra rằng: Hạnh phúc không phải là việc đua nhau kiếm tìm sự giàu có về vật chất, tiền bạc như cô đã từng nghĩ mà có thể tồn tại trong một ngôi nhà nhỏ bé, với những đồ vật giản dị, nhưng mọi người lại sống hòa thuận trong tình thương, chia sẻ, và yêu thương lẫn nhau.
Ý nghĩa mà Phan khám phá tiềm ẩn chính là chủ đề của truyện Tầng hai: Hạnh phúc chính là có được cuộc sống trong tình thương, sự chia sẻ, và yêu thương. Điều này trở thành chủ đề của truyện thông qua các yếu tố như tiêu đề, nhân vật, bối cảnh, góc nhìn, giọng kể (sự thay đổi trong cách nhìn, cách suy nghĩ của Phan về cuộc sống); đồng thời, cũng được thể hiện rõ qua quan điểm của nhân vật Phan, đặc biệt là ở phần cuối truyện (quan điểm về hạnh phúc, hình dung về niềm vui giản dị trong gia đình)
Câu 10
Câu 10 (trang 7, SBT Ngữ Văn 11, tập hai):
Từ truyện ngắn Tầng hai, bạn cảm nhận thế nào về mối quan hệ giữa con người trong xã hội ngày nay? Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn trong một đoạn văn (khoảng 8-10 dòng)
Phương pháp giải:
Có thể nêu ra các biểu hiện của mối quan hệ con người - con người trong cuộc sống xã hội mà bạn đã trải nghiệm, quan sát; nhận biết những khía cạnh cực đoan của mối quan hệ người - người, hướng đến việc nhận thức và xây dựng các mối quan hệ xã hội gần gũi, thân thiết nhưng vẫn tôn trọng quyền riêng tư của mỗi người.
Lời giải chi tiết:
Truyện ngắn Tầng hai đã đem lại cho tôi những suy nghĩ đặc biệt về mối quan hệ con người trong xã hội ngày nay, cũng như về ý nghĩa của hạnh phúc như sau:
+ Về mối quan hệ con người trong xã hội: Trong xã hội hiện đại, chúng ta thường cảm thấy xa lạ với nhau hơn do nhiều yếu tố khác nhau. Dù sống chung nhà như Phan hay gia đình trên tầng hai, hay sống cùng khu phố, cùng thành phố, chúng ta thường không tìm hiểu và chia sẻ nhiều với nhau. Chúng ta cần học cách quan tâm và tạo ra nhiều mối quan hệ hơn với mọi người, không phân biệt tuổi tác hay địa vị xã hội.
- Về quan niệm hạnh phúc trong xã hội: Hạnh phúc thực sự đơn giản và luôn hiện diện xung quanh chúng ta hàng ngày. Hãy sống chậm lại và để ý nhiều hơn để như Phan, nhận ra rằng “Tất cả chỉ có vậy thôi. Nhưng nó có thể tạo ra những âm thanh mới, sống động. Phan thực sự ngạc nhiên. Hóa ra hạnh phúc thật sự giản dị hơn những gì cô đã tưởng tượng”.
