Đọc lại phần văn bản Người cầm quyền khôi phục uy quyền trong sách giáo khoa Ngữ văn 10, tập hai (tr. 39 – 40), từ đoạn “Từ ngày ông Ma-đơ-len gỡ cho Phăng-tin” đến “đến tận xương tuỷ của chị” và trả lời các câu hỏi sau:
Câu 1
Phân tích mối quan hệ giữa các nhân vật trong đoạn trích.
Phương pháp giải:
- Đọc lại phần văn bản Người cầm quyền khôi phục uy quyền.
- Xác định nhân vật xuất hiện trong văn bản.
- Phân tích mối quan hệ giữa nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Trong đoạn văn Người cầm quyền khôi phục uy quyền trong sách giáo khoa có sự hiện diện của các nhân vật: Giăng Van-giăng, Gia-ve, Phăng-tin. Ngoài ra, còn có bà xơ Xem-pơ-lít – người chứng kiến mọi chuyện xảy ra trong những giây phút lâm chung của Phăng-tin.
Mối quan hệ giữa các nhân vật này được thể hiện như sau:
+ Giăng Van-giăng với Gia-ve: Trước đoạn trích này, Giăng Van-giăng (còn được gọi là Ma-đơ-len) là thị trưởng của thành phố, trong khi Gia-ve chỉ là một viên cảnh sát. Trong đoạn trích này, không còn có thị trưởng Ma-đơ-len, mà chỉ còn là Giăng Van-giăng – người bị truy nã, đang trốn tránh sự truy đuổi của Gia-ve.
+ Giăng Van-giăng với Phăng-tin: Phăng-tin trước đây là công nhân tại nhà máy của ông Ma-đơ-len (Giăng Van-giăng), nhưng sau đó bị sa thải và rơi vào hoàn cảnh khốn khó. Phăng-tin qua đời, và Giăng Van-giăng cảm thấy có trách nhiệm đạo đức với người phụ nữ không may mắn này.
+ Phăng-tin với Gia-ve: Phăng-tin đã từng bị Gia-ve bắt vào tù. Khi gặp lại, Phăng-tin rất sợ hãi. Cái chết của Phăng-tin sau khi ngã đập đầu vào bệ tường là do hành động của Gia-ve.
Câu 2
Trong đoạn trích, những đặc điểm của nhân vật Gia-ve (Javert) được nhấn mạnh. Bạn cảm nhận như thế nào về con người của Gia-ve?
Phương pháp giải:
- Đọc lại phần văn bản Người cầm quyền khôi phục uy quyền.
- Chú ý đến cách mô tả nhân vật Gia-ve.
- Rút ra nhận xét của bạn về con người Gia-ve.
Lời giải chi tiết:
Trong đoạn trích, nhân vật Gia-ve được mô tả rất chi tiết từ ngoại hình đến hành động. Mặc dù vậy, Gia-ve cũng thể hiện sự sợ hãi trước sự kiên quyết, quyết đoán của Giăng Van-giăng. Gia-ve là một người không có lòng nhân từ, thể hiện bản chất quyền lực của một người lạnh lùng, vô tình và tàn bạo.
Phân tích phản ứng của Phăng-tin trước khi Gia-ve xuất hiện.
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Người cầm quyền khôi phục uy quyền.
- Chú ý từ ngữ miêu tả Phăng-tin khi Gia-ve xuất hiện.
- Phân tích phản ứng của Phăng-tin.
Lời giải chi tiết:
Sự xuất hiện của Gia-ve khiến Phăng-tin cảm thấy như gặp ác mộng. Cơn xúc động và sợ hãi lên đến tột cùng khi Phăng-tin chứng kiến cảnh Gia-ve thể hiện quyền uy trước ông thị trưởng bằng những hành động rất hung hăng, còn ông thị trưởng thì cúi đầu cam chịu. Cái chết của Phăng-tin như là một kết cục tất yếu của sự giáp mặt giữa chị với Gia-ve.
Câu 4
Những yếu tố nào trong lời người kể chuyện tác động đến thái độ của người đọc đối với nhân vật Gia-ve?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Người cầm quyền khôi phục uy quyền.
- Xem lại tri thức ngữ văn về người kể chuyện.
- Rút ra những yếu tố tác động đến thái độ người đọc.
Lời giải chi tiết:
Trong lời kể, người kể chuyện thể hiện thái độ ác cảm rất rõ với Gia-ve qua cách xưng hô, từ ngữ được dùng để miêu tả, sự hoà nhập điểm nhìn của người kể chuyện với điểm nhìn của Phăng-tin khiến cho Gia-ve hiện ra như một hung thần, một ác quỷ. Điều này sẽ góp phần chi phối thái độ của người đọc đối với nhân vật Gia-ve.
Câu 5
“Tôi biết là anh muốn gì rồi!” – đó là câu Giăng Van-giăng nói với Gia-ve trong cuộc chạm trán hắn lần này. Vậy, Gia-ve muốn điều gì ở Giăng Van-giăng? Những chi tiết nào trong đoạn trích cho thấy Gia-ve đang ráo riết thực hiện điều hắn muốn?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Người cầm quyền khôi phục uy quyền.
- Chú ý hành động của Gia-ve.
- Tìm những từ ngữ miêu tả hành động đó.
Lời giải chi tiết:
Trong đoạn trích, ta biết Giăng Van-giăng đã nằm trong tay Gia-ve sau bao nhiêu năm trốn truy nã. Giăng Van-giăng biết rõ rằng, Gia-ve đang nóng lòng bắt ông. Lời cầu khẩn của Giăng Van-giăng liên quan đến việc tìm con cho Phăng-tin bị Gia-ve bác bỏ, giễu cợt. Như vậy, Gia-ve đang ráo riết thực hiện việc bắt Giăng Van-giăng để tống vào nhà tù.
Câu 6
“Giăng Van-giăng – từ giờ chúng ta cứ cái tên này mà gọi – đứng dậy”. Trong câu trên, thành phần được đặt giữa hai dấu gạch ngang của câu là thành phần gì? Hãy nêu tác dụng của thành phần đó.
Phương pháp giải:
- Xem lại kiến thức về tiếng Việt.
- Gọi tên được thành phần đặt giữa hai dấu gạch ngang trong câu.
- Rút ra tác dụng của thành phần đó.
Lời giải chi tiết:
Trong câu “Giăng Van-giăng – từ giờ chúng ta cứ cái tên này mà gọi – đứng dậy!”, thành phần được đặt giữa hai dấu gạch ngang là thành phần chêm xen. Thành phần này xác nhận một thực tế: ông Ma-đơ-len – thị trưởng của thành phố Mông-tơ-rơi – thực chất là Giăng Van-giăng, một người tù khổ sai.