Buzz
Đọc lại văn bản Tính cách của cây trong SGK Ngữ văn 10, tập hai (tr. 96 – 98) và trả lời các câu hỏi:
Câu 1
Tóm tắt nội dung chính của văn bản và chỉ ra trình tự sắp xếp các thông tin đó.
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Tính cách của cây.
- Tóm tắt nội dung chính của văn bản.
Chi tiết trả lời:
Các thông tin chính trong văn bản được sắp xếp từ tổng quát đến chi tiết:
- Tính cách của cây được thể hiện qua những hành vi khác nhau với môi trường sống.
– Tính cách của cây được thể hiện trong tình huống cây rụng lá vào mùa thu.
– Tính cách của cây được thể hiện qua tình huống cây rụng hoặc mọc thêm cành mới trong điều kiện thiếu ánh sáng.
Câu 2
Tại sao tác giả cho rằng cây có tính cách? Tính cách của cây được biểu hiện như thế nào?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Tính cách của cây.
- Tìm những biểu hiện của tính cách của cây trong văn bản.
Chi tiết trả lời:
Ba cây sồi sinh trưởng trong điều kiện tương tự nhau, nhưng lại có những hành vi khác biệt, tác giả cho rằng cây cũng có tính cách. Tính cách bẩm sinh làm nên những hành vi đặc biệt của cây.
Tính cách của cây được thể hiện trong việc rụng lá khi mùa thu đến. Mỗi cây sồi có những hành vi khác nhau, thể hiện tính cách riêng: cây bên phải thích ứng nhanh, sẵn sàng chuyển sang màu vàng, trong khi hai cây còn lại rụng lá chậm hơn. Đằng sau mỗi hành vi là quyết định khác nhau về thời điểm rụng lá, cây bên phải căng thẳng hơn, khôn ngoan hơn, quyết định rụng lá ngay lập tức, trong khi đó hai cây còn lại dần mất màu xanh.
Tính cách của cây còn được thể hiện trong việc đối mặt với nguy hiểm, như khi sinh trưởng trong điều kiện thiếu ánh sáng hoặc bị nấm tấn công. Có cây sẵn sàng hy sinh một phần của mình để chống lại nấm, trong khi cây khác không rụng lá, thân cây dần mất sức mạnh. Có cây tham lam ánh sáng tận dụng cơ hội sau khi những cây khác chết để mọc cành lớn hơn, nhưng rồi phải gánh chịu hậu quả của sự tham lam đó.
→ Theo tác giả, tính cách của cây là những quyết định, lựa chọn và phản ứng đa dạng của cây trước các tác động từ môi trường. Điều này tạo nên sự đa dạng về hình dáng của các loài cây, dù chúng sinh sống trong cùng môi trường.
Câu 4
Tác giả quan sát và phân tích tính cách của cây từ góc nhìn bên trong của chúng. Việc sử dụng góc nhìn này có tác dụng gì?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Tính cách của cây.
- Xác định góc nhìn của tác giả.
- Nêu tác dụng của việc sử dụng góc nhìn này.
Chi tiết trả lời:
Tác giả đã quan sát và phân tích tính cách của cây từ góc nhìn bên trong của chúng.
Tác dụng: Góc nhìn này cho thấy sự nội tâm, sự suy nghĩ, và những phản ứng khác nhau của cây trước các tác động từ môi trường bên ngoài, giúp thấy cây như là một chủ thể có suy nghĩ, có tính cách tương tự như con người.
Câu 4
Yếu tố miêu tả có vai trò gì trong văn bản này?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Tính cách của cây.
- Xem lại tri thức về miêu tả.
- Rút ra vai trò của miêu tả trong đoạn trích trên.
Chi tiết trả lời:
Các yếu tố miêu tả được thể hiện qua những chi tiết như: “hoàn toàn xanh mướt”, “cao và nhẵn nhụi”, “những tầng bên dưới sẽ tối om”, “dáng chúng uy nghi nổi bật giữa đồng không mông quạnh”, “tán cây của chúng liên kết lại, hình thành nên một vòm lá to lớn”,...
Vai trò: Yếu tố miêu tả giúp người đọc có thể hình dung sống động hình dáng, hành động của cây, cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên đầy sức sống.
Câu 5
Thông điệp tác giả muốn truyền tải trong văn này là gì?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Tính cách của cây.
- Chú ý các từ ngữ miêu tả tính cách của cây.
- Rút ra thông điệp tác giả gửi gắm trong văn bản.
Chi tiết trả lời:
Thông qua các từ ngữ miêu tả cây như: “hai kẻ chậm chạp này”, “người hàng xóm của mình”, “hàng xóm lân cận”, “thèm khát”, “thận trọng”, “khôn ngoan”, “căng thẳng”, “tận dụng”, “hình dung”,…, tác giả cho rằng cây cũng có cảm xúc, suy nghĩ, tính cách, và do đó cần được ứng xử theo một cách khác so với việc đối xử với những vật vô tri.
Câu 6
Các thông tin, dữ liệu tác giả trình bày trong văn bản được lấy từ đâu? Thông tin đó có đáng tin cậy không? Vì sao bạn đánh giá như vậy?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Tính cách của cây.
- Xác định căn cứ thông tin, dữ liệu tác giả được tác giả sử dụng trong văn bản.
- Từ đó, nhận xét tính xác đáng của thông tin đó.
Chi tiết trả lời:
Các thông tin, dữ liệu trong văn bản được thu thập từ những trải nghiệm và quan sát của tác giả. Điều này có thể thấy qua các chi tiết như: “Trên con đường thôn dã nằm giữa làng Hum-men (Hummel) quê tôi và thị trấn nhỏ kế bên trong thung lũng A-hơ (Ahr) có ba cây sồi. [...] Điều này khiến chúng trở thành vật nghiên cứu lý tưởng của tôi”. Tác giả đã quan sát cây vào nhiều thời điểm khác nhau một cách tỉ mỉ, chi tiết, từ trải nghiệm thực tế của một người gắn bó mật thiết với cây cối.
Tuy nhiên, đến nay, có nhiều ý kiến khác nhau về cuốn sách Đời sống bí ẩn của cây. Một số cho rằng thông tin tác giả cung cấp thiếu tính khoa học vì nó dựa trên quan sát cá nhân và có nhiều suy đoán thiếu căn cứ. Tuy nhiên, có những ý kiến cho rằng cuốn sách đem lại một góc nhìn mới và thuyết phục về đời sống xã hội của cây cối.
Câu 7
Văn bản này khiến bạn nghĩ gì về cách con người cần ứng xử với cây cối?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Tính cách của cây.
- Chú ý từ ngữ miêu tả tính cách của cây.
- Rút ra cách ứng xử cần thiết của con người với cây cối.
Chi tiết trả lời:
Cây cối không phải là những thực thể vô tri, mà là những chủ thể có suy nghĩ, cảm xúc và tính cách. Điều này đã được chứng minh qua nhiều thí nghiệm khoa học. Vì vậy, cần ứng xử với cây cối một cách bình đẳng như với tất cả các loài sinh vật khác, với tinh thần tôn trọng sự sống.
Do cây cối có phản ứng và tính cách khác nhau, khi trồng và chăm sóc cây, chúng ta cần lắng nghe, thấu hiểu và tôn trọng những tính cách đa dạng này, từ đó, cây sẽ sinh trưởng trong một môi trường thuận lợi nhất.
Văn bản gợi liên tưởng tới các mô hình nông nghiệp sinh thái đã được đề cập trong nhiều cuốn sách như Cách mạng từ một cọng rơm của Ma-xa-nô-bư Phư-cư-ô-ca (Masanobu Fukuoka), Quả táo thần kì của Kimura của Ta-cư-gi I-si-ka-oa (Takuji Ishikawa). Những cuốn sách này đã chỉ ra rằng, sản xuất nông nghiệp theo cách tự nhiên, không can thiệp quá nhiều, là chìa khóa để giữ được sự cân bằng sinh thái và thu hoạch được những thành quả tốt từ nông nghiệp.
Câu 8
Theo bạn, cây cối có cảm xúc, suy nghĩ hay không? Nó có thể cảm nhận nỗi đau hay không?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Tính cách của cây.
- Áp dụng kiến thức và kinh nghiệm cá nhân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
- Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng cây cối cũng có tri giác và cảm xúc.
Ví dụ như các thí nghiệm của nhà vườn nổi tiếng Luther Burbank ở Santa Rosa, California, Hoa Kỳ, hay các nghiên cứu của nhà thực vật học danh tiếng Carl Linnaeus.
- Đây vẫn là một vấn đề khoa học còn nhiều bí ẩn, vì vậy người đọc có thể tự do thể hiện quan điểm cá nhân.
