Buzz
Đọc lại đoạn văn Ai đã đặt tên cho dòng sông? trong Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 11, tập 2 (trang 36 – 37), từ đoạn 'Từ đây, như đã tìm đúng đường về' đến 'chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của một nỗi lòng' và trả lời các câu hỏi:
Câu 1
Câu 1 (trang 10, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Đoạn văn cung cấp thông tin cơ bản nào về sông Hương và thành phố Huế?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ nhận xét để chỉ ra các thông tin cơ bản về sông Hương và thành phố Huế.
Lời giải chi tiết:
Đoạn văn cung cấp một số thông tin cơ bản về sông Hương và thành phố Huế Hướng chảy, nhịp chảy của sông Hương ở từng quãng gắn với các địa danh cụ thể của thành phố Huế; nằm bên hai bờ sông Hương, Huế vẫn giữ nguyên dạng một đô thị cổ; đầu và cuối ngõ thành phố, các nhánh sông đào mang nước sông Hương lan tỏa khắp phố thị; sinh hoạt của các xóm thuyền chài ven sông Hương.
Câu 2
Câu 2 (trang 10, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Tính chất trữ tình được thể hiện như thế nào trong đoạn văn?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ lại đoạn văn để chỉ ra tính chất trữ tình.
Lời giải chi tiết:
- Trong đoạn văn, tính chất trữ tình được thể hiện qua một số yếu tố: - Các hình ảnh đẹp, lôi cuốn, phản ánh cái nhìn đầy tình cảm của tác giả (“sông Hương vui tươi hẳn lên”; “dòng sông mềm mại đi”; dòng sông “chảy êm đềm; “sông Hương nằm ngay giữa trái tim của thành phố yêu quý của mình”;...).
- Sự so sánh mang tính chủ quan nổi bật: “đường cong ấy làm cho dòng sông mềm mại đi, như một tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu”; “sông Hương khi đi qua thành phố đã trôi đi chậm, thực chậm, gần như chỉ còn là một mặt hồ yên bình” “trăm nghìn ánh hoa đăng bồng bềnh vào những đêm hội rằm tháng Bảy từ điển Hòn Chén trôi về, qua Huế bỗng ngập ngừng như muốn đi muốn ở, chao nhẹ trên mặt nước như những vấn vương của một nỗi lòng”;
- Sự hiện diện trực tiếp của cái tôi tác giả: đại từ “tôi” lặp lại nhiều lần, liên kết với trạng thái cảm xúc của người viết trước vẻ đẹp riêng biệt của sông Hương và thành phố Huế.
Câu 3
Câu 3 (trang 10, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Đặc điểm nào của sông Hương được tác giả nhấn mạnh? Tác giả đã sử dụng những cách thức nào để nhấn mạnh đặc điểm đó?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại văn bản để chỉ ra đặc điểm của sông Hương được tác giả nhấn mạnh
Lời giải chi tiết:
- Nhịp chảy êm đềm, chậm rãi của sông Hương là điều được tác giả nhấn mạnh trong đoạn trích.
- Để nhấn mạnh những đặc điểm đó, tác giả đã sử dụng một số cách thức sau: Đưa ra những yếu tố ảnh hưởng làm giảm tốc độ chảy của dòng nước (các nhánh sông đào lan tỏa nước sông Hương khắp phố thị; hai hòn đảo nhỏ trên sông); sử dụng hình ảnh tượng trưng: sông Hương khi đi qua thành phố đã trôi chậm, “gần như chỉ còn là một mặt hồ yên bình”; áp dụng phương pháp so sánh: nhịp chảy êm đềm của sông Hương trở nên nổi bật hơn khi so sánh với dòng chảy nhanh của sông Nê-va (Neva); nhịp điệu của sông Hương được tác giả mô tả là điệu “chậm rãi tình cảm dành riêng cho Huế”;...
Câu 4
Câu 4 (trang 10, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Khám phá sông Hương, tác giả có những suy tưởng gì? Phân tích ý nghĩa của những suy tưởng đó.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại đoạn trích để đưa ra suy tưởng về khám phá sông Hương. Từ đó suy luận ý nghĩa của những suy tưởng.
Lời giải chi tiết:
- Trong đoạn trích, khi nói về sông Hương, tác giả đã có những suy tưởng phong phú, bất ngờ, đầy ý nghĩa.
+ Ví dụ: Đường cong mềm mại của sông Hương khiến tác giả nghĩ đến “tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu”; hình ảnh sông Hương nằm giữa lòng thành phố Huế khiến tác giả liên tưởng đến sông Xen (Seine) của Pa-ri (Paris), sông Đa-nuýp (Danube) của Bu-đa-pét (Budapest); dòng chảy chậm rãi, êm đềm của sông Hương khiến tác giả liên tưởng đến dòng Nê-va chảy xiết, đến câu nói bất hủ của một nhà triết học xưa về dòng đời trôi chảy bất tận, từ đó thêm phần trân trọng cái lãng mạn, độc đáo chỉ có ở con sông quê hương.
Câu 5
Câu 5 (trang 10, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập hai):
Nhận xét về đặc điểm hình thức của các câu trong đoạn trích. Phân tích tác dụng của các câu có đặc điểm như vậy.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại toàn bộ văn bản để nhận xét về đặc điểm hình thức của các câu. Từ đó rút ra tác dụng của các câu.
Lời giải chi tiết:
- Trong đoạn trích này, tác giả thường viết các câu dài, nhiều mệnh đề, cấu trúc phức tạp. Những câu như vậy không chỉ có khả năng truyền đạt nhiều thông tin (cả thông tin về đối tượng và thông tin về cảm xúc của người viết dành cho đối tượng đó), mà còn tạo ra nhịp điệu đặc biệt, chậm rãi, phù hợp với hình ảnh được mô tả và cảm xúc của người viết, góp phần tạo nên giọng điệu độc đáo trong lối viết của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
