Đọc lại văn bản Yêu và đồng cảm trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr. 77 – 78), đoạn từ “Tôi phục sát đất tấm lòng đồng cảm phong phú” đến “vạn vật có tình cũng như không có tình” và trả lời các câu hỏi:
Câu 1
Làm rõ mạch triển khai nội dung đoạn văn bằng một sơ đồ đơn giản.
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn 1 văn bản Yêu và đồng cảm trong SGK Ngữ văn 10, tập 1, tr.77.
Lời giải chi tiết:
Bạn có thể tuỳ chọn một hình thức sơ đồ phù hợp, miễn sao sơ đồ đó thể hiện được logic triển khai của đoạn văn:
Chứng kiến tấm lòng đồng cảm phong phú của chú bé → cảm phục → để ý đến vị trí của đồ vật → nhận ra bản chất của nghệ thuật → nhận ra phẩm chất cần có của người nghệ sĩ là sự đồng cảm.
Câu 2
Tác giả đã “sực nhận ra” những vấn đề quan trọng gì qua cuộc tiếp xúc với chú bé?
Phương pháp giải:
Đọc lại đoạn 1 văn bản Yêu và đồng cảm trong SGK Ngữ văn 10, tập 1, tr.77.
Lời giải chi tiết:
Qua cuộc tiếp xúc với chú bé, tác giả đã “sực nhận ra” những vấn đề quan trọng:
- Đồ vật cũng có linh hồn, cũng có cảm giác dễ chịu hay không dễ chịu trước các kiểu sắp đặt khác nhau của con người. Việc nhận thức được điều này rất có ý nghĩa trong sáng tác, bố cục tác phẩm hội hoạ, nhất là loại hội hoạ về đề tài tĩnh vật. Tương tự như vậy là ý nghĩa của bố cục trong một bài văn miêu tả.
- Người nghệ sĩ dứt khoát phải “có lòng đồng cảm bao la quảng đại như tấm lòng trời đất”. Đồng cảm theo nghĩa thấy, nghe, cảm nhận, chia sẻ được với mọi đối tượng khác nhau.
Câu 3
Theo những gì được nói tới trong đoạn văn, bạn hiểu như thế nào về ý nghĩa của sự đồng cảm?
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ đoạn 1 văn bản Yêu và đồng cảm trong SGK Ngữ văn 10, tập 1, tr.77.
- Áp dụng kiến thức của riêng bạn để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Theo những gì được nói tới trong đoạn văn, ý nghĩa của sự đồng cảm có thể được hiểu như sau:
- Sự đồng cảm giúp con người nhìn thấy vẻ đẹp ở mọi nơi, mọi lúc.
- Sự đồng cảm giúp con người sống hòa hợp với thế giới, hiểu biết giá trị của tiếng nói riêng biệt cũng như cuộc sống của tất cả mọi vật.
Câu 4
Nêu suy đoán của bạn về những điều sẽ được tác giả tiếp tục triển khai sau đoạn văn ở trên. Dựa vào đâu mà bạn có suy đoán như vậy?
Phương pháp giải:
Ứng dụng kinh nghiệm cá nhân để suy luận.
Lời giải chi tiết:
Ngay khi đọc đoạn văn trên, có thể suy đoán được một phần những điều mà tác giả sẽ tiếp tục phát triển:
- Đồng cảm là gì? Đồng cảm hiện thân ra sao? (Ở đoạn này, từ “đồng cảm” đã được sử dụng nhiều lần, có thể xem như là một phát hiện quan trọng của tác giả, đòi hỏi sự thảo luận kỹ lưỡng.)
- Tác phẩm nghệ thuật cần phải được tổ chức ra sao, đề cập vào điều gì để thể hiện sự cảm thông với tất cả mọi vật? (Các cụm từ “Từ đó tôi quả thực...”; “Bấy giờ tôi mới sực nhận ra..” là dấu hiệu của sự xuất hiện của một ý mới cần được phát triển một cách toàn diện.)
- Người nghệ sĩ cần có hoặc thể hiện được những phẩm chất gì để chứng tỏ “sứ mệnh” đặc biệt của mình trong cuộc sống? (Tác giả so sánh “người bình thường” với nghệ sĩ về vấn đề “đồng cảm” – vấn đề này cần được thảo luận chi tiết hơn để làm sáng tỏ.)
Câu 5
Chỉ ra các phương tiện liên kết được sử dụng trong đoạn văn.
Phương pháp giải:
- Đọc kỹ đoạn 1 văn bản Yêu và đồng cảm trong SGK Ngữ văn 10, tập 1, tr.77.
- Tập trung vào các phương tiện liên kết giữa các ý, câu trong đoạn văn.
Lời giải chi tiết:
Các phương tiện liên kết đã được sử dụng trong đoạn văn:
- Sử dụng nhiều lần từ “đồng cảm” trong các câu khác nhau để đảm bảo có một vấn đề đang được tập trung bàn bạc ở đây.
- Các cụm từ “từ đó”, “bấy giờ” là dấu hiệu của sự tiếp tục liên tục trong một chuỗi nhất định của các câu trong đoạn văn.
- Các đại từ “chúng”, “đó”, “những thứ đó” cho thấy rằng các câu tiếp theo nhau đều nói về một đối tượng.