Buzz
Đọc đoạn trích dưới đây và trả lời các câu hỏi:
Cảnh tượng của Trái Đất và bầu trời từ một chiều trời quang đã qua cửa sổ của máy bay phản lực ở độ cao khoảng 10 km so với mặt đất luôn mang lại một vẻ đẹp độc đáo. Bầu trời, dãy núi và dòng sông hòa quyện với nhau trong một bản giao hưởng tự nhiên tuyệt vời. Đáng tiếc rằng hoạ sĩ người Anh, Tơn-nờ (Turner), người đã từng buộc mình vào cột buồm của một con thuyền giữa trận bão để có thể quan sát rõ hơn các màu sắc của biển động, không có cơ hội trải nghiệm cảnh tượng này từ trên cao bằng máy bay và chiêm ngưỡng vẻ đẹp của ánh sáng Mặt Trời kết hợp cùng Trái Đất và bầu trời! Bạn có thể nhận thấy rằng, nhìn từ máy bay, bầu trời trông sâu đậm hơn so với khi nhìn từ mặt đất. Lý do cho điều này rất đơn giản: ánh sáng của bầu trời phụ thuộc vào lượng phân tử không khí trên trục nhìn của chúng ta; một số lượng lớn phân tử không khí này càng nhiều, bầu trời càng sáng, và nó càng không đậm. Khi đi lên cao hơn, không khí trở nên thưa, do đó có ít phân tử không khí trên đường ngắm của chúng ta khi nhìn từ cửa sổ của máy bay; không khí ở đó sẽ ít sáng hơn và bầu trời sẽ trông sâu hơn. Nếu bạn đưa thí nghiệm này lên mức cực đại, nghĩa là loại bỏ tất cả phân tử không khí, thì không có ánh sáng màu lam nào được phản xạ nữa để làm sáng bầu trời và bầu trời sẽ đen như mực. Điều này đã được chứng minh trong không gian hoặc trên bề mặt của Mặt Trăng nơi không có không khí. Chính vì vậy, bầu trời mà các nhà thiên văn nhìn thấy từ không gian hoặc từ Mặt Trăng luôn luôn màu đen toàn bộ.
(Trích từ Trịnh Xuân Thuận, Từ điển yêu thích về bầu trời và vũ trụ, NXB Đại Học Quốc Gia, tr. 268 – 269)
Câu hỏi 1
Xác định chủ đề và thông tin chính được trình bày trong đoạn trích.
Cách giải:
- Đọc kỹ đoạn trích.
- Xác định chủ đề và thông tin chính được trình bày trong đoạn trích.
Lời giải chi tiết:
Chủ đề của đoạn trích là:“Cảnh tượng Trái Đất và bầu trời vào một ngày trời quang nhìn qua cửa sổ máy bay phản lực ở độ cao 10 km so với mặt đất luôn có một vẻ đẹp rất hiếm hoi”.
Thông tin chính được trình bày trong đoạn trích là vẻ đẹp của bầu trời nhìn từ trên cao.
Câu hỏi 2
Xác định các ý phụ và các thông tin chi tiết để làm rõ thông tin chính.
Cách giải:
- Đọc kỹ đoạn trích.
- Xác định thông tin chính.
- Tìm các ý phụ để làm rõ thông tin chính.
Lời giải chi tiết:
Thông tin chính của đoạn trích đã được làm rõ thông qua các ý phụ và chi tiết sau:
– Vẻ đẹp của bầu trời từ góc nhìn của người bình thường: “bầu trời, dãy núi và dòng sông hòa quyện với nhau trong một bản giao hưởng tự nhiên tuyệt vời”, “bầu trời trông sâu đậm hơn so với khi nhìn từ mặt đất”.
– Vẻ đẹp của bầu trời từ góc nhìn khoa học: 'một số lượng lớn phân tử không khí này càng nhiều, bầu trời càng sáng, và nó càng không đậm”; “khi đi lên cao hơn, không khí trở nên thưa”.
Câu hỏi 3
Phân tích yếu tố mô tả trong đoạn trích và đánh giá tác dụng của nó.
Cách giải:
- Đọc kỹ đoạn trích.
- Xem xét kiến thức về mô tả trong văn học.
- Nhận biết yếu tố mô tả trong đoạn trích và phân tích tác dụng của nó.
Lời giải chi tiết:
Yếu tố mô tả trong đoạn trích được thể hiện qua các chi tiết cụ thể như: “Bầu trời, dãy núi và dòng sông hòa quyện vào nhau trong một bản giao hưởng tự nhiên kỳ diệu”, 'bầu trời trông sâu đậm hơn so với nhìn từ mặt đất”, bầu trời khi đó sẽ tối đen như mực'.
Yếu tố mô tả giúp làm cho các thông tin trở nên cụ thể, sống động, có tác động mạnh mẽ đến trí tưởng tượng của người đọc, hỗ trợ đắc lực cho việc truyền đạt thông điệp.
Câu hỏi 4
Xác định các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích và đánh giá tác dụng của chúng.
Cách giải:
- Đọc kỹ đoạn trích.
- Tìm các biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích.
- Đánh giá tác dụng của các biện pháp tu từ đó.
Lời giải chi tiết:
- Biện pháp so sánh (“bầu trời, các dãy núi và các dòng sông như hoà vào nhau trong một bản giao hưởng tự nhiên kỳ diệu”) giúp người đọc có thể hình dung ra được vẻ đẹp lộng lẫy, tráng lệ của bầu trời.
- Biện pháp ẩn dụ (“trò chơi này của ánh sáng Mặt Trời với Trái Đất và bầu trời”) biến thiên nhiên trở thành một thực thể sống động, có tính cách. Sử dụng các biện pháp tu từ đã làm cho văn phong trở nên mượt mà, tinh tế, hấp dẫn, giúp tăng sự hấp dẫn của văn bản.
Câu hỏi 5
Thái độ, quan điểm của tác giả được thể hiện như thế nào?
Cách giải:
- Đọc kỹ đoạn trích.
- Xác định nội dung chính.
- Rút ra quan điểm của tác giả từ đó.
Lời giải chi tiết:
Thái độ, quan điểm của tác giả không được tiết lộ một cách trực tiếp mà gián tiếp thông qua việc nhấn mạnh vẻ đẹp mỹ lệ, kì diệu của bầu trời cũng như giải thích vẻ đẹp đó từ góc nhìn khoa học. Thông qua việc mô tả và giải thích, tác giả kín đáo thể hiện một thái độ ngưỡng mộ đối với sự kì diệu của tạo hóa và vẻ đẹp của khoa học.
Câu hỏi 6
Đoạn trích khiến bạn suy nghĩ về điều gì?
Cách giải:
- Đọc lại đoạn trích.
- Dựa vào kinh nghiệm cá nhân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Đoạn trích khiến cho bạn nhận ra được vẻ đẹp lộng lẫy và sắc nét của thiên nhiên, đồng thời cũng dẫn dắt bạn khám phá thế giới bí ẩn và vô hạn của khoa học.
