Đọc lại văn bản Nàng Ờm nhắn nhủ trong SGK Ngữ văn 11, tập một (tr.122 - 124) và trả lời các câu hỏi:
Câu 1
Câu 1 (trang 20, sách Bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Người kể chuyện trong văn bản là ai? Việc triển khai câu chuyện theo lời kể của nhân vật này có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ lại cả văn bản, chú ý vào nhan đề để xác định được người kể chuyện và nhận xét về việc triển khai câu chuyện.
Lời giải chi tiết:
Dựa vào nhan đề văn bản và lời tự xưng “em” chúng ta xác định được người kể chuyện là người trong cuộc - một trong hai nhân vật chính của truyện thơ. Cách kể này giúp người kể có thể kể chuyện một cách linh hoạt, tự do những gì diễn ra với nhân vật.
Câu 2
Câu 2 (trang 20, sách Bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Xác định đối tượng nghe câu chuyện mà người kể chuyện muốn hướng tới. Người kể chuyện đã bày tỏ thái độ gì đối với họ? Bạn suy nghĩ như thế nào về thái độ này?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ lại toàn bài thơ, xác định đối tượng người kể chuyện muốn hướng tới. Thái độ với đối tượng đó như thế nào và đưa ra nhận xét bản thân về thái độ đó.
Lời giải chi tiết:
- Đối tượng nghe câu chuyện mà người kể chuyện muốn hướng tới là những người còn sống để họ rút ra bài học. Bằng giọng điệu nhẹ nhàng, người kể chuyện như lời nhắn nhủ, mong các đôi lứa khác được sum vầy, hạnh phúc, không phải chọi số phận bất hạnh như nàng Ờm và chàng Bồng Hương.
- Chúng ta phải hiểu, người kể chuyện ở đây từng là nạn nhân của những sự cấm đoán từ phía người trực tiếp nghe câu chuyện lúc này. Chính vì vậy, người kể chuyện mới thấu hiểu và mong muốn những đôi lứa khác được hạnh phúc, không phải rơi vào kết cục như bản thân.
Câu 3
Câu 3 (trang 20, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Ý nghĩa của việc người kể chuyện mô tả chi tiết về cuộc sống hạnh phúc của vợ chồng ở thế giới dưới làn nước là gì? Bạn nghĩ gì về ý nghĩa đó?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại toàn bộ văn bản để hiểu về ý nghĩa của việc mô tả và suy nghĩ về nó.
Lời giải chi tiết:
Thái độ của người kể chuyện đối với cuộc sống hạnh phúc của họ ở thế giới dưới mặt nước là một thái độ hài lòng, thể hiện niềm vui. Từ đây, có thể nhận ra ý nghĩa ẩn sau lời kể; con người luôn khao khát hạnh phúc, và điều đó là một điều rất đáng giá, cần được tôn trọng và ủng hộ.
Câu 4
Câu 4 (trang 20, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Hiện tượng nhiều địa danh xuất hiện trong văn bản cho thấy điều gì về mối liên hệ giữa các truyện thơ dân gian với môi trường sống và văn hóa, từ đó các truyện thơ dân gian này phát triển như thế nào?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại toàn bộ văn bản để xác định các địa danh và đưa ra nhận xét về mối quan hệ.
Lời giải chi tiết:
Theo cơ sở chú ở trang 122 của SGK Ngữ Văn 11, tập một, có thể thấy rằng các địa danh là thực tế. Từ đây, có thể nhận thấy, giữa các truyện thơ dân gian (nói chung) với môi trường sống và văn hóa có mối liên hệ sâu sắc với nhau. Các truyện thơ dân gian phát triển và phát triển dựa trên những điều hiện có sẵn, những gì gần gũi với người dân, từ nơi sinh sống đến văn hoá. Tất cả những yếu tố này cùng tạo nên bản sắc văn hóa của con người và đất nước.
Câu 5
Câu 5 (trang 20, sách bài tập Ngữ Văn 11, tập một):
Đánh giá tổng quan về nội dung và nghệ thuật của văn bản Nàng Ờm nhắn nhủ.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ lại cả văn bản để đưa ra đánh giá về nghệ thuật và nội dung.
Lời giải chi tiết:
- Giá trị nội dung
+ Nội dung của tác phẩm chủ yếu thể hiện sự bất công của chế độ xã hội cũ. Đó là sự bóc lột và áp bức quyền con người. Tuy nhiên, đồng thời cũng thấy được sự phản kháng mạnh mẽ của những người dân.
- Giá trị nghệ thuật
+ Tác phẩm Nàng Ờm nhắn nhủ chứa những đặc điểm nghệ thuật độc đáo của tác phẩm dân tộc dân gian.