Đọc lại văn bản Bản hoà âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr. 53 – 57) và trả lời các câu hỏi:
Câu 1
Theo bạn, câu nào trong văn bản có thể tóm tắt chính xác và đầy đủ ý tưởng của tác giả khi viết bài thơ này?
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản Bản hoà âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr. 53 – 57)
Lời giải chi tiết:
Câu có thể tóm tắt chính xác và đầy đủ ý tưởng của tác giả khi viết bài thơ này là: “Nhưng khi đọc những bài thơ như Tiếng thu của Lưu Trọng Lư, nỗi hoài nghi vẩn vơ dễ dàng tan biến. “Hồn thơ” và “hồn thu” ở đây đã đồng điệu thành Tiếng thu.”
Câu 2
Tóm tắt các ý đã được tác giả phát triển nhằm chứng minh: âm điệu là một trong những đặc điểm nổi bật của bài thơ Tiếng thu.
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản Bản hoà âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr. 53 – 57)
Lời giải chi tiết:
Các ý được tác giả phát triển nhằm khẳng định âm điệu là một trong những đặc điểm nổi bật của bài thơ Tiếng thu là:
- Ba phần nội dung của bài thơ hợp thành một khúc thơ gồm ba lời (nghĩa là bài thơ có cấu trúc rất nhạc), vừa lặp lại, vừa phát triển.
- Về điệu trong bài thơ, đó là sự phong phú (có cả vần đồng thời với vần trắc), nhất quán (đồng và trắc, mỗi vần chỉ có một khuôn âm), hài hòa tự nhiên với nhịp (nhịp chung ít biến động của thể thơ), tạo thành một giai điệu thu hoàn hảo.
- Tiếng thu là bản hoà âm giữa bằng và trắc, trong đó, âm bằng chiếm ưu thế nhưng âm trắc lại tạo nên nét hiếm có của toàn bản nhạc thơ.
- Tiếng thu có sự hòa quyện giữa âm nền (“thổn thức”, “rạo rực”) và âm nổi (“xào xạc”), vừa miêu tả được tình trạng của thiên nhiên, vật thể, vừa thể hiện được hồn của nhà thơ và thời đại.
Câu 3
Trong bài viết, có nhiều phát hiện tinh tế về bài thơ Tiếng thu. Theo bạn, phát hiện nào đáng giá và ấn tượng nhất? Tại sao?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Bản hoà âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr. 53 – 57).
- Sử dụng kiến thức cá nhân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Bài viết đề cập đến nhiều phát hiện tinh tế về thi phẩm Tiếng thu. Tùy thuộc vào cảm nhận của mỗi người đối với bài thơ và cách phê bình, hãy nêu phát hiện mà bạn cho là đáng giá và để lại ấn tượng mạnh nhất.
Hãy tham khảo gợi ý sau:
- Bài thơ có sự hoà điệu giữa tiếng thu và tiếng thơ.
- Bài thơ như một khúc thức âm nhạc gồm ba lời.
- Bài thơ nói về ba loại tiếng (tiếng thổn thức của mùa thu dưới ánh trăng, tiếng rạo rực của trái tim con người, tiếng lá thu “kêu xào xạc”), trong đó, chỉ “xào xạc” là âm thanh có thể nghe được bằng thính giác (âm nổi), trở thành “người phát ngôn” chính thức của Tiếng thu, cho thấy phía sau có một bản giao hưởng vô hình của những cảm xúc tuyệt vời mà nhà thơ muốn truyền đạt.
Câu 4
Các đoạn 1, 2, 3 của văn bản đề cập đến những vấn đề gì? Sự nhận thức sâu sắc về những vấn đề đó có tầm quan trọng như thế nào đối với việc cảm nhận, phân tích bài thơ Tiếng thu?
Phương pháp giải:
- Đọc lại văn bản Bản hoà âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư trong SGK Ngữ văn 10, tập một (tr. 53 – 57).
- Sử dụng kiến thức cá nhân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Các vấn đề được đề cập trong các đoạn 1, 2, 3 của văn bản liên quan đến:
- Mối quan hệ đặc biệt giữa mùa thu và thơ ca.
- Vẻ đẹp yên bình, thanh vắng của thiên nhiên trong thơ cổ điển.
- Sự xôn xao - điệu hồn của Thơ mới.
Việc nhận thức sâu sắc về các vấn đề này giúp người đọc, người phê bình có cái nhìn tổng quan về một số điều kiện văn hoá, mỹ thuật, văn học mà làm nên phong trào Thơ mới và dẫn đến việc sáng tạo bài thơ Tiếng thu. Đồng thời, điều này cũng có ý nghĩa quan trọng đối với việc cảm nhận, phân tích bài thơ: làm thế nào để nhận biết vẻ đẹp độc đáo của Tiếng thu cũng như hồn của thời đại được thể hiện trong đó.
Câu 5
Đánh giá tổng quan về sự mạch lạc và liên kết trong văn bản.
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức của bản thân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Đánh giá tổng quan về sự mạch lạc và liên kết trong văn bản:
- Văn bản được người biên soạn SGK chia thành 13 đoạn. Tất cả các đoạn đều hướng về làm rõ chủ đề chung của bài viết: Tiếng thu của Lưu Trọng Lư là một bản hoà âm ngôn từ độc đáo.
- Mỗi đoạn văn đều xoáy vào một tiêu điểm, lần lượt làm rõ các khía cạnh có liên quan tới việc đánh giá đóng góp của Lưu Trọng Lư cho thơ viết về đề tài mùa thu – một đóng góp mang đậm dấu ấn phong cách cá nhân cũng như phong cách thơ của thời Thơ mới.
- Giữa các đoạn luôn xuất hiện các phương tiện liên kết với sự láy lại nhiều từ, cụm từ, thể hiện việc giải đáp liên tục các câu hỏi nảy sinh theo logic liên tưởng và suy luận.– Trong từng đoạn văn, các câu gối nhau theo tương quan hỏi – đáp với sự xuất hiện của nhiều đại từ và kết từ.
Nhìn chung, Bản hoà âm ngôn từ trong Tiếng thu của Lưu Trọng Lư là một văn bản có cấu trúc chặt chẽ, đảm bảo những yêu cầu khắt khe về mạch lạc và liên kết.