Buzz
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:
Câu 1
Xác định câu chủ đề của đoạn trích. Vì sao bạn xác định như vậy?
Phương pháp giải:
Đọc kĩ đoạn trích đề tìm câu chủ đề.
Lời giải chi tiết:
- Có thể xác định câu đầu tiên là câu chủ đề của đoạn trích:“Tác phẩm văn học và đọc văn học thật là một hiện tượng diệu kì.”
- Lí do xác định như vậy:
+ Nội dung đoạn trích tập trung bàn về hai khái niệm: “tác phẩm văn học” và “đọc văn học”.
+ Tất cả các lí lẽ và bằng chứng được nêu trong đoạn trích đều nhằm làm sáng tỏ tính chất “diệu kì” của tác phẩm văn học và hoạt động đọc văn học.
Câu 2
Theo những gì được tác giả dẫn giải, sự “diệu kì” của tác phẩm văn học và hoạt động đọc văn học thể hiện ở những điểm nào?
Phương pháp giải:
Đọc lại đoạn trích trong sách bài tập Ngữ văn 10, tập 1, tr.16.
Lời giải chi tiết:
Theo những gì được tác giả dẫn giải, sự “diệu kì” của tác phẩm văn học được thể hiện ở các điểm:
- Tác phẩm văn học không phải là một vật thể bất động (khi bất động, đó chỉ là văn bản – cơ sở tồn tại ban đầu của tác phẩm), mà có sự vận động và biến hoá qua sự đọc, qua từng trường hợp đọc.
- Tác phẩm văn học chứa đựng hình tượng và hình tượng ấy được chuyển hoá vào tâm trí người đọc để biến thành xúc cảm, nhận thức và gây ra những hành động tương ứng với xúc cảm, nhận thức ấy.
Sự “diệu kì” của hoạt động đọc văn học thể hiện ở các điểm:
- Làm sống dậy và cụ thể hoá thế giới hình tượng tồn tàng trong tác phẩm, chuyển hoá nó thành “câu chuyện” của chính bản thân người đọc, buộc người đọc phải “toàn tâm toàn ý' suy nghĩ về nó, cũng có nghĩa là bận lòng, bận trí về “những điều chưa bao giờ nghĩ tới” trước khi đọc văn học.
- Xoá bỏ ranh giới giữa độc giả và nhà văn; độc giả thì “suy nghĩ bằng những ngôn từ, hình tượng của nhà văn”, còn nhà văn thì phát biểu quan niệm, cảm nhận của mình nhờ những hoạt động tích cực của tâm hồn, trí tuệ độc giả.
- Đọc văn học cho phép độc giả có những cách cụ thể hoá khác nhau, diễn giải khác nhau về hình tượng trong tác phẩm. Tất cả những điều này làm cho thế giới hình tượng trở nên có tính chất mở, phát triển phong phú thêm lên qua từng trường hợp đọc.
Câu 3
Dựa vào trải nghiệm cá nhân khi đọc văn học, hãy chia sẻ ý kiến về nhận định sau: “Nhà văn chiếm lĩnh tâm trí ta, còn ta lại chiếm đoạn trích của họ!”.
Phương pháp giải:
Dựa vào trải nghiệm của bản thân.
Lời giải chi tiết:
Dựa vào trải nghiệm của mình khi đọc văn học để chia sẻ ý kiến về nhận định: “Nhà văn chiếm lĩnh tâm trí ta, còn ta lại chiếm đoạn trích của họ”. Có thể đặt ra các câu hỏi sau để hình thành ý kiến của bạn:
- Trước khi đọc, liệu ta đã nghĩ tới những câu chuyện, sự kiện, vấn đề được thể hiện trong đoạn trích không?
- Sức hấp dẫn không thể cưỡng lại của đoạn trích có thể là minh chứng sống động cho việc “nhà văn chiếm lĩnh tâm trí ta”?
- Trong quá trình đọc, ta có tự do kết nối, mở rộng, liên hệ những điều được đề cập trong đoạn trích với trải nghiệm cá nhân của mình? Điều này có phản ánh việc người đọc “chiếm đoạn trích” của nhà văn không?
Câu 4
Hãy thêm 1 – 2 câu triển khai ý “tùy thuộc vào người “chơi” mà tác phẩm có sự khác biệt' được đề cập ở cuối đoạn trích.
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức và kinh nghiệm cá nhân để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Trước khi viết thêm 1 – 2 câu triển khai ý “tùy thuộc vào người “chơi” mà tác phẩm có sự khác biệt” được đề cập ở cuối đoạn trích, hãy nhớ đến những điều bạn đã biết hoặc trải nghiệm về cách giải thích, cách phân tích khác nhau về một tác phẩm, cũng như mối quan hệ của nó với đối tượng khác nhau trong cuộc sống mà mỗi người đã thể hiện khi đọc tác phẩm.
Gợi ý:
Người đọc không chỉ là “đệm”, mà còn “chơi” tác phẩm trên bản nhạc của nhà văn, do đó tùy thuộc vào người “chơi” mà tác phẩm có sự khác biệt. Tuy nhiên, việc “chơi” tác phẩm một cách lưu loát, sâu sắc không phải là điều ngẫu nhiên. Không phải ngẫu nhiên mà ta có thể “chơi” tác phẩm một cách lưu loát, sâu sắc. Không phải ngẫu nhiên mà ta có thể cảm nhận được cái đẹp, cái hay trong tác phẩm. Chính vì vậy, để trở thành một người “chơi” thực thụ đòi hỏi chúng ta phải có sự đầu tư, nghiên cứu và biết cách đồng điệu với tác phẩm.
Câu 5
Lập luận của tác giả đoạn trích có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về các thuật ngữ văn học và tác phẩm?
Phương pháp giải:
Đọc lại đoạn trích trong sách bài tập Ngữ văn 10, tập 1, tr.16.
Vận dụng trải nghiệm cá nhân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Lập luận của tác giả đoạn trích có thể mang lại hiểu biết sâu sắc hơn về các thuật ngữ văn học và tác phẩm:
- Văn bản và tác phẩm không chỉ là các khái niệm đồng nhất mà còn có sự đa dạng trong cách sử dụng.
- Văn bản là cơ sở hoặc điều kiện tồn tại của tác phẩm, cũng có thể coi là giai đoạn tồn tại ban đầu của tác phẩm trước khi có độc giả.
- Tác phẩm tồn tại trong việc tiếp nhận của độc giả, có cuộc sống và phát triển trong thời gian và không gian, ngày càng được bổ sung thêm giá trị mới.
Câu 6
Theo bạn, vì sao những từ, cụm từ như “biến mất”, “đệm”, “chơi” lại được tác giả đặt trong dấu ngoặc kép?
Phương pháp giải:
- Đọc lại đoạn trích trong sách bài tập Ngữ văn 10, tập 1, tr.16.
- Áp dụng kiến thức và trải nghiệm cá nhân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
“Biến mất”, “đệm”, “chơi” được tác giả đặt trong dấu ngoặc kép là vì những từ, cụm từ này không chỉ đơn thuần mang nghĩa gốc mà còn được sử dụng trong đoạn trích với ý nghĩa ẩn dụ (tác giả đã sử dụng các hình ảnh ẩn dụ để giúp độc giả dễ hiểu, dễ tiếp thu ý tưởng, suy luận trừu tượng của mình).
Câu 7
Phân tích quyền hạn và vai trò của người đọc trong mối quan hệ với tác phẩm văn học.
Phương pháp giải:
Vận dụng kiến thức và kinh nghiệm cá nhân để trả lời câu hỏi.
Lời giải chi tiết:
Để phân tích quyền hạn và vai trò của người đọc trong mối quan hệ với tác phẩm văn học, bạn cần trả lời các câu hỏi chính sau:
– Người đọc đóng vai trò gì trong việc tạo nên đời sống đích thực cho tác phẩm? Nếu không có người đọc, tác phẩm sẽ trở nên như thế nào?
- Khi thâm nhập vào một tác phẩm văn học, những hoạt động tinh thần nào sẽ được người đọc thực hiện?
Người đọc có quyền lợi như thế nào khi đưa ra những nhận xét, giải thích của riêng mình về giá trị của tác phẩm?
– Việc giải thích của tác giả và người đọc về nội dung, ý nghĩa tác phẩm có nhất thiết phải giống nhau hoàn toàn?
– Người đọc có quyền suy diễn về nội dung, ý nghĩa của tác phẩm mặc kệ những dữ kiện được trình bày trong tác phẩm không?
