Chủ đề của truyện ngắn Điều kỳ diệu ở Sa Pa. Tóm tắt nội dung. Đánh giá về cấu trúc truyện.
Câu hỏi 1
Bài tập 1 (trang 9, sách thực hành Ngữ Văn 8, phần 2):
Chủ đề của truyện ngắn Điều kỳ diệu ở Sa Pa.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ nội dung từ tiêu đề và phần chính để rút ra chủ đề.
Giải thích chi tiết:
Truyện Điều kỳ diệu ở Sa Pa tôn vinh những con người giản dị, thường ngày khiêm tốn, im lặng đóng góp hết mình cho Đất nước một cách âm thầm. Trong số những người đó, hình ảnh thanh niên làm công việc khí tượng nổi bật, tự giác vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ và sống đẹp, mang lại niềm vui cho mọi người.
Câu hỏi 2
Bài tập 2 (trang 9, sách thực hành Ngữ Văn 8, phần 2):
Tóm tắt nội dung. Đánh giá về cấu trúc truyện.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để tóm tắt nội dung qua các sự kiện chính. Từ đó, đánh giá về cấu trúc truyện.
Lời giải chi tiết:
- Tóm tắt: Điều kỳ diệu ở Sa Pa kể về cuộc gặp gỡ ngẫu nhiên giữa các nhân vật: ông hoạ sĩ già, cô kỹ sư trẻ, bác tài xế và anh chàng làm khí tượng trong nửa giờ trên đỉnh núi Yên Sơn khi xe dừng lại. Ông hoạ sĩ và cô gái đến thăm nơi sống và làm việc của anh chàng trên núi. Anh ta chia sẻ với họ về công việc, về cuộc sống, về suy nghĩ của mình. Ông hoạ sĩ đã kịp ghi lại bức chân dung của anh. Anh ta muốn giới thiệu với ông hoạ sĩ những người xứng đáng hơn để vẽ. Họ chia tay nhau với lòng xúc động.
→ Đánh giá: Điều kỳ diệu ở Sa Pa có cấu trúc truyện đơn giản. Câu chuyện rất đơn giản xoay quanh việc gặp gỡ bất ngờ giữa ông hoạ sĩ già, cô kỹ sư trẻ với anh chàng làm việc ở trạm khí tượng trên đỉnh Yên Sơn.
Câu hỏi 3
Bài tập 3 (trang 9, vở bài tập Ngữ Văn 8, phần 2):
Điền thông tin về nhân vật anh chàng trẻ theo gợi ý:
Phương thức giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để điền thông tin theo gợi ý.
Lời giải chi tiết:
Từ các thông tin trên, đưa ra nhận xét về tính cách của nhân vật: Anh chàng trẻ là một chàng trai sống một cách đơn giản, gọn gàng. Anh ta đam mê công việc và có trách nhiệm với mọi việc anh ta làm. Anh ta là người lịch thiệp trong giao tiếp và luôn lắng nghe người khác, thể hiện sự quan tâm tới từng người mà anh ta gặp gỡ.
Câu 4
Bài tập 4 (trang 10, vở bài tập Ngữ Văn 8, phần 2):
Phác họa nhân vật anh chàng trẻ qua cảm nhận và suy nghĩ của những nhân vật khác. Ý nghĩa của cách tạo hình nhân vật như vậy.
Phương thức giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để phác họa nhân vật anh chàng trẻ và suy ra ý nghĩa của việc tạo hình nhân vật như vậy.
Lời giải chi tiết:
Phác họa nhân vật anh chàng trẻ thông qua cảm nhận, suy nghĩ của các nhân vật khác:
- Khi gặp anh chàng trẻ, người lái xe nhấn mạnh về sự độc đáo của anh: “Tôi sắp giới thiệu với ông một trong những người lạ nhất thế giới. Chắc chắn ông sẽ thích vẽ anh ta”. Từ lời này, ta hiểu được một số nét về công việc của anh chàng trẻ và mong muốn gặp gỡ của anh ta.
- Anh chàng trẻ được mô tả qua góc nhìn và suy nghĩ của ông hoạ sĩ: người hoạ sĩ già cảm thấy xúc động khi lần đầu tiên nhìn thấy anh chàng trẻ; ông hoạ sĩ rất ngạc nhiên khi thấy một người đàn ông đang hái hoa; ông hoạ sĩ cảm thấy bối rối; ngôi nhà của anh chàng trẻ được mô tả qua góc nhìn của ông hoạ sĩ; ông thấy việc vẽ chân dung của mình không hiệu quả; sau khi ghi lại một vài đặc điểm của khuôn mặt anh chàng trẻ, người hoạ sĩ cảm thấy mệt mỏi,…
- Anh chàng trẻ hiện lên qua cảm nhận của cô kỹ sư nông nghiệp trẻ. Cô gái cảm thấy cảm động và bị thu hút bởi lời nói của anh chàng trẻ.
→ Hình ảnh của anh chàng trẻ được phác họa qua góc nhìn của nhiều nhân vật khác. Điều này làm tôn lên vẻ đẹp, sự rạng ngời của nhân vật, nhưng vẫn giữ được sự chân thực.
Câu 5
Bài tập 5 (trang 10, vở bài tập Ngữ Văn 8, phần 2):
Một số chi tiết thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật người hoạ sĩ về con người và nghệ thuật. Nhận định vai trò của nhân vật người hoạ sĩ trong tác phẩm.
Phương thức giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để chỉ ra chi tiết thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật người hoạ sĩ.
Lời giải chi tiết:
Một số chi tiết thể hiện cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật người hoạ sĩ về con người và nghệ thuật trong tác phẩm:
- Khi gặp anh chàng trẻ, người hoạ sĩ đã tìm thấy nguồn cảm hứng, ý tưởng cho sự sáng tạo nghệ thuật của mình: Vì người hoạ sĩ đã gặp một điều mà ông từng ao ước biết, ôi, một nét duy nhất là đủ để khẳng định một tâm hồn, gợi ra một ý tưởng sáng tạo, một nét mới là giá trị của một chuyến đi dài.
- Người hoạ sĩ cảm thấy bối rối, nhận ra sự vô dụng của nghệ thuật trước bức chân dung của cuộc sống giản dị nhưng đẹp đẽ: Chao ôi, gặp một con người như anh ta là một cơ hội quý báu cho sự sáng tạo, nhưng hoàn thành sự sáng tạo là một chặng đường dài,...
→ Nhận xét: Nhân vật người hoạ sĩ đóng vai trò quan trọng trong tác phẩm. Ông là một nghệ sĩ trải qua nhiều trải nghiệm, có cái nhìn sâu sắc về cuộc sống. Tác phẩm được trình bày chủ yếu từ góc nhìn, cảm nhận, suy nghĩ của ông. Qua nhân vật này, nhà văn Nguyễn Thành Long muốn truyền đạt những suy tư, cảm xúc của mình về con người và nghệ thuật. Nhân vật người hoạ sĩ đã mang lại cho tác phẩm chiều sâu tư duy.
Câu 6
Bài tập 6 (trang 11, vở bài tập Ngữ Văn 8, phần 2):
Ý kiến cá nhân của em về một đoạn văn miêu tả cảnh Sa Pa mà em ấn tượng nhất.
Phương thức giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để nêu ý kiến cá nhân của em về Sa Pa.
Lời giải chi tiết:
“Nắng bắt đầu len lỏi, chiếu rọi rừng cây. Những cây thông chỉ cao ngất qua đầu, rung rinh trong nắng như những ngón tay bạc dưới ánh sáng mờ của những cây tùng vươn cao trong rừng. Mây bị nắng đuổi, cuốn tròn lại từng đám, lăn trên những chiếc lá đang ướt sương, rơi xuống đường, vòng qua dưới xe.” Đoạn văn đã mang lại cho ta cảm nhận về vẻ đẹp tự nhiên của Sa Pa: ánh nắng rực rỡ, màu xanh của rừng cây bao la, sự lung linh của những cây thông rung rinh trong nắng, màu tím của hoa sim trên những cành cây. Thiên nhiên hiện lên trước mắt ta như một bức tranh sống động với vẻ đẹp đặc trưng của nắng, gió, và mây trời giữa vùng núi cao Sa Pa.
Câu 7
Bài tập 7 (trang 11, vở bài tập Ngữ Văn 8, tập hai):
Nhận định và rút ra bài học mà tác phẩm mang lại cho tôi.
Phương thức giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để suy nghĩ và rút ra bài học cho bản thân.
Lời giải chi tiết:
Tác phẩm đem lại cho tôi những suy nghĩ, bài học về những con người lao động bền bỉ, không nổi tiếng nhưng đã đóng góp của bản thân vào sự phát triển của đất nước. Nhìn vào những người trẻ dấn thân với tinh thần hy sinh cho Tổ quốc, tôi cũng sẽ cố gắng học tập và trau dồi kiến thức để trở thành một công dân có ích, góp phần nhỏ bé vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước trong tương lai.
Câu 8
Bài tập 8 (trang 11, vở bài tập Ngữ Văn 8, tập hai):
Tưởng tượng mình là nhân vật ông hoạ sĩ, ghi lại cảm nghĩ của mình sau cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh chàng trẻ trên đỉnh Yên Sơn trong một đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu)
Phương thức giải:
Đọc kỹ toàn bộ văn bản để tưởng tượng và ghi lại cảm nghĩ sau cuộc gặp gỡ bất ngờ với anh chàng trẻ.
Lời giải chi tiết:
Trong chuyến đi đến đỉnh Yên Sơn, tôi đã gặp một chàng trai trẻ đầy nhiệt huyết, luôn sẵn lòng hy sinh cho cuộc sống. Anh ta là một chàng trai trẻ đầy sức sống nhất, nhưng lại chấp nhận và hạnh phúc sống một mình trên đỉnh núi cao để hoàn thành nhiệm vụ được giao. Dù sống một mình nhưng anh ta vẫn rất sạch sẽ và gọn gàng, tự tạo ra niềm vui cho bản thân. Tính cách lạc quan, tích cực đó của anh chàng khiến tôi rất ngưỡng mộ và yêu quý. Hiểu rõ hơn về công việc của anh ấy sau cuộc trò chuyện, tôi lại càng nể phục sự cống hiến của anh cho đất nước, nên tôi muốn vẽ lại chân dung anh vào cuốn sổ tay của mình. Tuy nhiên, anh lại từ chối, vì anh nghĩ những gì anh làm không đáng kể, xung quanh có nhiều người làm việc lớn hơn cho đất nước. Chàng trai trẻ ấy thực sự khiến tôi phải đi từ bất ngờ này đến bất ngờ khác. Anh ta là nguồn động viên và hy vọng cho tương lai của đất nước, bởi vì ở đâu đó, có những chàng trai trẻ nhiệt huyết, sẵn lòng hy sinh cho đất nước như vậy.